Ẩm thực

Đậm đà món don Quảng Ngãi

16:40 - 01/12/2019
Có những món ăn chỉ nghe tên cũng có thể hình dung ra hương vị nhưng cũng có món dù nhắc đi nhắc lại bao nhiêu lần, người ta cũng chẳng tưởng tượng nổi hình thù, nguồn gốc của chúng ra sao. Don - đặc sản chỉ có ở Quảng Ngãi, là một trong những món ăn như vậy.

Con don là loài nhuyễn thể gần giống với hến, vỏ có hai mảnh hình dẹt và dài chỉ khoảng 1 cm, bên trong phần thịt có màu trắng đục và tua xung quanh. Don có ở sông Trà Khúc và sông Vệ nhưng phần lớn tập trung ở sông Trà Khúc. Đặc biệt, do đặc điểm dòng nước khác nhau nên con don chỉ sinh sống phần lớn ở đoạn chảy qua xã Nghĩa Hòa, Nghĩa Phú (TP Quảng Ngãi - đoạn gần cuối nguồn dòng sông), còn những nơi khác hầu như không có hoặc rất ít.

Thường vào mùa khô hạn (khoảng từ tháng 4 đến tháng 9 hằng năm), người dân xung quanh hai con sông trên mới vào mùa cào don. Do sống vùi trong cát nên việc cào don rất cực khổ với người dân nơi đây, đặc biệt là những hôm gặp nước lớn, người cào phải ngâm mình trong nước.

Don khi được cào về sẽ được chà vỏ, rửa thật sạch, ngâm cho nhả hết cát, rồi đun nước luộc cho đến khi há miệng. Sau đó, tách riêng phần nước luộc don và con don, dùng đũa khuấy đều cho phần thịt rớt ra khỏi vỏ. Sau khi đã tách vỏ, phần thịt bỏ vào nước luộc don nấu lại, tùy khẩu vị mà nêm nếm cho vừa miệng, nhưng nhất thiết phải có một chút cay the từ ớt để tăng độ kích thích. Món don sau khi chế biến xong chỉ gồm một tô nước có màu trắng đục, trong có chứa nhiều con don nhỏ xíu. Để thêm món ăn được đậm đà, tô don nhất thiết phải có ít hành tây thái mỏng và một ít bánh tráng sống hoặc chín tùy theo sở thích. Khi nhận tô don nóng hổi bốc khói, du khách dằm thêm trái ớt hiểm, đơn giản vậy nhưng đi sâu vào tâm trí của mỗi người con Quảng Ngãi khi xa quê hương.

Theo những bậc cao niên, ngày xưa món don chỉ thịnh hành ở những vùng quê nghèo khó và thường được những phụ nữ luống tuổi quảy gánh đi bán dạo cho những người lao động cực khổ vào lúc xế, chiều. Có lẽ chính vì cuộc sống cơ cực, nghèo khó đó mới có món don, bởi vậy khi nhắc đến món này, nhiều người dân Quảng Ngãi hình dung đó là món ăn dân dã, nóng hổi, cay nồng như chính hơi thở, cuộc sống cực khổ của con người nơi đây...

Ngày nay, khi đi ngang qua Quảng Ngãi, du khách có thể thưởng thức món don ở nhiều hàng quán khắp nơi. Có nơi don được bán từ trưa đến tối với giá khoảng 15.000 đồng/tô. Còn ở những thành phố lớn như Đà Nẵng, TP HCM... món don cũng được bày bán nhưng rất ít địa điểm và không còn giữ được vị tươi ngon của don, không còn "mùi" hơi thở, "mùi" cuộc sống khổ cực của chính món don Quảng Ngãi.

Với những hương vị mang nét rất riêng, món don Quảng Ngãi đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận là 1 trong 4 sản vật Quảng Ngãi. Don và cá bống sông Trà cũng nằm trong số 50 món đặc sản nổi tiếng Việt Nam.

Bài và ảnh: Tử Trực/ nld.com.vn

Tỉnh thành Quảng Ngãi

Quảng Ngãi
Quảng Ngãi với đảo Lý Sơn, bãi biển Mỹ Khê, Sa Huỳnh... đang ngày càng phát triển về du lịch.

Điểm đến Quảng Ngãi Xem thêm

Đảo Lý Sơn
Đảo Lý Sơn hấp dẫn với thiên nhiên kỳ thú được hình thành từ núi lửa cách đây hàng chục triệu năm.
Biển Châu Me
Châu Me là một vịnh biển mà lều quán chưa kịp xóa đi vẻ hoang sơ.
Biển Sa Huỳnh
Sa Huỳnh lưng tựa vào núi rừng trùng điệp, mặt hướng về biển biếc bao la.
Bãi Con
Ở Quảng Ngãi, Bãi Con là cảnh đẹp nhỏ nhất, nhỏ đến mức nhiều du khách gọi là "thắng cảnh bỏ túi".
Di sản lịch sử Lý Sơn
Đảo Lý Sơn được ví như bảo tàng di sản về quá trình người dân Việt Nam chinh phục biển đảo.
Thắng cảnh núi Ấn – sông Trà
Quảng Ngãi là tỉnh ven biển, có nhiều cảnh đẹp, nhưng nói đến thẳng cảnh có tính biểu tượng thì phải kể đến “Núi Ấn – Sông...
Chùa Thiên Ấn
Ngôi chùa linh thiêng trên núi Thiên Ấn là một địa chỉ tâm linh của người dân Quảng Ngãi
Đồng muối Sa Huỳnh
Sa Huỳnh là một trong những đồng muối lớn nhất khu vực miền Trung, có tuổi đời trên dưới 100 năm.
Đèo Long Môn
Tới Quảng Ngãi, du khách nhớ ghé thăm đèo Long Môn và sẽ cảm thấy choáng ngợp bởi khung cảnh thiên nhiên nơi đây.

Ẩm thực Quảng Ngãi Xem thêm

Ngon khó cưỡng món ngon từ tỏi non "vạn người mê" ở Lý Sơn
Đảo Lý Sơn được mệnh danh là "Vương quốc tỏi". Chất lượng tỏi Lý Sơn không nơi nào sánh được. Ngoài việc lấy củ, người dân còn sử...
Đậm đà món don sông Trà
Nói đến ẩm thực Quảng Ngãi không thể không nhắc đến món don. Don là món ăn vô cùng đơn giản nhưng hương vị đặc trưng của nó khiến...
Hương vị quê hương: Mặn mà cá chép muối
Vùng đất phía nam tỉnh Quảng Ngãi nằm giữa rừng và biển, phong cảnh vô cùng nên thơ. Nơi đây nhiều đầm nước, lắm ao hồ và sông...
Thơm ngon cá tắc kè miệt biển
Những món cá tắc kè thơm ngon, mộc mạc từ lâu đã trở thành món ăn yêu thích của ngư dân xóm chài xứ Quảng quê tôi, đây là loại cá...
Đậm đà món don Quảng Ngãi
Có những món ăn chỉ nghe tên cũng có thể hình dung ra hương vị nhưng cũng có món dù nhắc đi nhắc lại bao nhiêu lần, người ta cũng...
Bánh xèo miền Trung, chuyện ông Tây chụp bộ ảnh Mỹ Lai nổi tiếng hỏi chữ 'xèo, xèo'
Mỗi lúc chớm đông, khi những cơn mưa như trút nước bắt đầu đổ xuống quê nhà, cũng là lúc dậy lên một mùi thương nhớ xa xăm. Đó là...
Hấp dẫn với gỏi rong biển Lý Sơn
Rong biển là món ăn giàu chất dinh dưỡng. Còn ở huyện đảo Lý Sơn, món gỏi rong biển được xem là rau xanh của biển cả, là một biến...
Thương hiệu chả cá Lý Sơn nức tiếng nhờ cá tươi, tỏi đặc sản
Lý Sơn không chỉ được biết đến là vùng đất có đặc sản hành, tỏi và những hải sản tươi ngon, mà còn được biết đến với món chả cá...
Những món ăn "đắt xắt ra miếng" ở hòn đảo Lý Sơn
Ốc vú nàng, cua huỳnh đế hay cháo tôm hùm là những món ăn "đắt xắt ra miếng", ngon hết xảy mà du khách đến đảo Lý Sơn, Quảng...

Trải nghiệm Quảng Ngãi Xem thêm

Ký sự Lý Sơn – khúc bài chòi mùa hạ
Biển cả hào phóng dâng tặng Lý Sơn nhiều sản vật, nắng và gió dâng tràn…
Ấn tượng du lịch cộng đồng ở Ðảo Bé
Những năm gần đây, khi đến với Ðảo Bé thuộc huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), bên cạnh cảnh sắc kỳ vĩ, hoang sơ của thiên nhiên, du...
Về biển Châu Me hoang sơ đẹp tinh khôi và những món ngon khó cưỡng
Rảo bước trên bãi cát mịn màng, dưới hàng phi lao râm mát ngắm biển trời trong veo, ai đó nói giỡn chơi: “Đi khắp năm châu mà...
Sau 2 năm hoàn thiện, Làng bích họa Lý Sơn hút hồn du khách thập phương đến tham quan
Nếu như làng bích họa Tam Thanh là sản phẩm của những người bạn Hàn Quốc tặng cho Việt Nam, thì làng bích họa An Bình là sản phẩm...
Ngắm nhìn toàn cảnh đảo Lý sơn từ trên đỉnh ngọn núi lửa hùng vĩ, tuyệt tác từ thiên nhiên
Núi Thới Lới - Huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quãng Ngãi có lịch sử hình thành từ thời tiền sử, là những thắng cảnh tuyệt tác thu hút du...
Ngôi nhà làm từ 6000 chai nhựa trên đảo Bé Lý Sơn ấn tượng mạnh với du khách
Ngôi nhà độc đáo này được lắp ráp từ 6.000 vỏ chai nhựa với nhiều sắc màu khác nhau, gây ấn tượng mạnh đối với du khách mỗi khi...
"Chết lịm" ở đảo Bé
Ngày hè, đảo Bé hiện lên xanh trong hơn bao giờ hết dưới cái nắng vàng ươm, chúng tôi biết mình đã đủ duyên để khám phá "nơi cách...
Xuôi dòng Trà giang - Quảng Ngãi
Chùm ảnh đẹp giới thiệu về dòng Trà giang nổi tiếng của vùng đất Quảng Ngãi.
Quảng Ngãi: Độc đáo homestay làm từ 6.000 vỏ chai nhựa
Cần mẫn nhặt vỏ chai nhựa du khách vứt bỏ, chàng trai 29 tuổi đã xây nên ngôi nhà "độc nhất vô nhị". Ngoài sự độc đáo, ngôi nhà...

Cẩm nang du lịch Quảng Ngãi Xem thêm

Chinh phục thiên đường đảo Lý Sơn
Đến với thiên đường Lý Sơn, bạn chỉ cần khoảng 3 ngày là có thể chiêm ngưỡng và khám phá hết mọi ngóc ngách trên đảo.
Những điểm check-in cực chất ở đảo Lý Sơn
Được mệnh danh là thiên đường du lịch giữa biển khơi, đến đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, chỗ nào cũng sẽ trở thành một điểm...
Đảo tiền tiêu Lý Sơn có gì tham quan mà phải thu phí?
Đảo tiền tiêu Lý Sơn vừa được HĐND tỉnh Quảng Ngãi thông qua chủ trương thu phí tham quan đối với du khách, cả người Việt Nam lẫn...
24h ở vùng biển vắng đẹp như tranh ở Quảng Ngãi
Biển Sa Huỳnh là gợi ý không tồi dành cho người có thời gian eo hẹp.
Mùa bãi ngang ven biển
Từ cuối tháng 3 âm lịch hằng năm, làng chài, gành biển ở Quảng Ngãi bắt đầu “mùa bãi ngang”. Bên những chân sóng nhẹ, khi thủy...
Quảng Ngãi: Khai thác lợi thế từ du lịch cộng đồng
Ngành du lịch tỉnh Quảng Ngãi đang triển khai nhiều giải pháp xây dựng và phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững. Qua...
Trạm đèn biển Ba Làng An - điểm du lịch mê hoặc du khách
Trạm đèn biển (Sở Đằng) Ba Làng An, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) trở thành một địa điểm du lịch nổi tiếng thu hút...
Bí kíp khám phá Lý Sơn từ A đến Z
Ấn tượng mà Lý Sơn để lại trong lòng du khách là nắng vàng, trời trong xanh, và bãi biển trong vắt.
6 điểm check-in biển đẹp nhất Quảng Ngãi
Biển Quảng Ngãi nổi tiếng với vẻ đẹp nguyên sơ và thơ mộng, có nhiều điểm đến mới hấp dẫn.

Khách sạn Quảng Ngãi Xem thêm

Những homestay độc đáo trên đảo tiền tiêu
Người dân đảo Bé (xã An Bình, huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi) đang phát triển mô hình homestay thân thiện môi trường. Những căn nhà nhỏ...
Homestay thân thiện ở Lý Sơn
Những năm gần đây, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi phát triển mạnh các mô hình du lịch cộng đồng. Đặc biệt, mô hình homestay ở đảo...