Từ khi vùng cao nguyên đá được công nhận là Công viên địa chất toàn cầu, Hà Giang bắt đầu phát triển du lịch tại các huyện Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh và Quản Bạ. Bước đi đúng đầu tiên là phát triển và mở rộng diện tích hoa tam giác mạch đã giúp hình ảnh của Hà Giang ngày càng đẹp hơn trong mắt du khách. 

Nhiều nơi người dân đã thành lập Hợp tác xã du lịch 

Từ đây, người dân có thêm nguồn thu nhập, từng bước thoát nghèo bền vững, diện mạo của các thị trấn vùng cao ngày càng đổi mới. Nhiều thôn bản làm dịch vụ homestay vệ sinh môi trường cảnh quan ngày càng xanh, sạch, đẹp hơn, văn hóa đặc trưng truyền thống của đồng bào các dân tộc được khôi phục, phát triển.

Đến Hà Giang du khách thường ấn tượng trước vẻ đẹp của những ngôi nhà trình tường độc đáo của người dân, lợp ngói âm dương hay nếp nhà sàn truyền thống. Tuy nhiên, gần đây tại vùng cao nguyên đá này đã xuất hiện nhiều mô hình nhà xây theo kiểu dáng ngoại lai, đang dần phá vỡ cảnh quan, mất đi nét đặc trưng của ngôi nhà truyền thống. 

Ông Lưu Văn Vàng, thôn Đoàn Kết, thị trấn Đồng Văn cho biết, làm nhà xây kiểu mới thì rẻ hơn, bền hơn, nhưng gia đình cố gắng giữ nếp nhà sàn truyền thống để làm dịch vụ homestay.

“Nói chung xây theo hướng hiện đại thì phá vỡ cảnh quan của Đồng Văn. Nhiều nhà cổ bị phá vỡ đi làm nhà xây chẳng còn đẹp nữa. Đáng lẽ giữ nguyên nhà gỗ cũ thì người ta du lịch nhiều, đất nước người ta nhiều nhà xây giờ đi du lịch lại ở nhà xây thì người ta không thích.” – ông Vàng chia sẻ. 

Để phát triển du lịch, tỉnh Hà Giang đã có Nghị quyết và chính sách hỗ trợ người dân phát triển các làng nghề, bảo tồn, giữ gìn nếp nhà truyền thống. Do điều kiện kinh tế còn khó khăn, vật liệu mua bên kia biên giới khá rẻ, nên nhiều gia đình đã dỡ bỏ nếp nhà cũ sang làm nhà xây. 

Bà Phan Thị Thu Dung, Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Đồng Văn cho biết: “Ngoài chính sách hỗ trợ như Nghị quyết 35 thì cũng có chính sách hỗ trợ cho bà con để làm nhà truyền thống. Tuy nhiên cũng nhiều yếu tố khách quan và chủ quan vì những cây gỗ to để làm nhà và đất trình tường không có nhiều nữa.”

Phát triển du lịch ở Hà Giang phải đồng hành với việc bảo tồn nét văn hóa và các làng nghề, phương thức canh tác độc đáo, sự đa dạng về văn hóa ẩm thực của đồng bào các dân tộc, đặc biệt là cảnh quan kiến trúc thôn bản truyền thống. Tuy nhiên, hình ảnh những căn nhà xây mang hình dáng ngoại lai đang dần làm mất đi vẻ đẹp hoang sơ của Hà Giang. 

Thiên nhiên hùng vĩ và hoang sơ là thế mạnh của du lịch Hà Giang

Thực tế cho thấy, những điểm du lịch như Sa Pa, Đà Lạt do không quản lý tốt quy hoạch xây dựng, thiếu chiến lược bảo tồn những giá trị kiến trúc truyền thống đã làm mất đi vẻ đẹp hoang sơ vốn có. Anh Đỗ Văn Biên Cương, nhà ở Sa Pa, Lào Cai sang Hà Giang làm hướng dẫn viên du lịch được sáu năm, cho biết: Gần đây du khách thích đến với Hà Giang hơn Lào Cai, vì vẻ đẹp ở đây vẫn còn hoang sơ.

“Tôi thấy xây nhà gạch không còn nét cổ truyền nữa. Khi đưa khách đến những làng người Tày vẫn giữ được nhà truyền thống du khách rất thích” – anh Biên Cương chia sẻ.

Để phát triển du lịch theo hướng xanh, bảo vệ môi trường sinh thái, phát triển các giá trị văn hóa truyền thống, Hà Giang cần có một chiến lược xây dựng và phát triển du lịch theo hướng bền vững. Du lịch phát triển kéo theo hạ tầng dịch vụ phát triển, nếu không có chính sách quản lý quy hoạch xây dựng, bảo tồn thì sẽ đánh mất vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, đang là thế mạnh của du lịch của Hà Giang.

Mạnh Phương/ VOV1