Văn hóa

Bình Định: Bảo tồn giá trị văn hóa của làng chài cổ Nhơn Lý

07:54 - 08/04/2019
Làng chài cổ Nhơn Lý quy tụ những gì đặc sắc nhất của bán đảo Phương Mai (Bình Ðịnh), là sự kết hợp ngẫu hứng của biển, đá, núi, cát và những bãi tắm thiên đường. Bản sắc văn hóa từ những thế kỷ trước vẫn còn đậm đặc từ làng chài cổ cho đến con người, lối sống, kiến trúc nhà cửa ...

Xã Nhơn Lý nằm trên phần phía đông của bán đảo Phương Mai - cách TP Quy Nhơn hơn 20 km, có diện tích tự nhiên 1.446 ha nhưng phần lớn là đồi núi và cát trắng bao phủ. Xã chỉ quản lý khu vực dân cư tập trung với diện tích 94 ha quanh làng chài cổ, phần còn lại do Ban quản lý Khu Kinh tế tỉnh quản lý. 

Cảnh quan làng chài, nghề đánh bắt cá truyền thống, bãi tắm đẹp và Eo Gió đã trở thành tài nguyên thiên nhiên và nhân văn hấp dẫn, thu hút khách đến với Nhơn Lý. Nhà cửa ở làng chài san sát như phố cổ Hội An, đường lên xuống quanh co vì địa hình tựa núi hướng biển.

Eo Gió - bãi tắm đẹp ở Nhơn Lý, Bình Định

Xen lẫn những ngôi nhà mới xây là rất nhiều ngôi nhà có từ những năm 1970 của thế kỷ trước với những bức tường rong rêu, những giàn hoa giấy, những ô cửa sổ mầu xanh lá cây, gợi nhắc về một thời quá vãng. 

Làm ngư nghiệp, nhưng làng chài lại không hề có mùi tanh của cá, rất sạch sẽ. Những quán cơm dành cho dân chài nằm sâu mãi trong các ngõ, ngách. Cứ qua một khúc cua lại có một ngôi đền hoặc miếu cổ. Chỉ cần nhìn những gốc bàng mấy người ôm, sần sùi, tán lá phủ kín ngôi miếu nhỏ cũng có thể đoán được tuổi đời của chúng lên đến hàng trăm năm.

Các con đường chính trong thôn đều hướng tới bãi biển, bám theo các con dốc và dẫn nước mưa ra biển một cách tự nhiên. Ðó không phải là những con đường thẳng tắp mà khúc khuỷu để hạn chế sức gió từ biển quét thẳng qua và đủ hẹp để tạo ra bóng râm nhằm chống cái nóng oi ả. 

Các tuyến đường theo phương dọc được kết nối với nhau bằng những tuyến đường ngang, nơi bày biện các cửa hàng, tiệm tạp hóa và dẫn đến các điểm sinh hoạt cộng đồng của làng như đình, chùa, miếu.

Ấn tượng mạnh mẽ trước kiến trúc độc đáo của làng chài Nhơn Lý, một số kiến trúc sư người Mỹ đã làm một bộ sưu tập kỳ công về kiến trúc các ngôi nhà và đề xuất một dự án bảo tồn làng cổ Nhơn Lý theo mô hình phố cổ Hội An. 

Họ so sánh Nhơn Lý với những ngôi làng cổ nổi tiếng của các nước và phát hiện ra rằng, ở Nhơn Lý, những ngôi nhà xếp lớp từ thấp lên cao và chỉ có một đến hai tầng để không cản trở tầm nhìn ra biển của những ngôi nhà khác. Thật dễ hiểu vì ngư dân là những người luôn ngóng ra biển, chờ thuyền về, tiên lượng bão tố. Phương xa lại là Biển Ðông mênh mông sóng nước, nơi thử thách lòng quả cảm của ngư dân.

Cả xã Nhơn Lý hiện có bốn thôn là: Lý Chánh, Lý Hòa, Lý Lương, Lý Hưng thì mỗi thôn có một ngôi chùa, theo bốn hướng đông, tây, nam, bắc. Bốn ngôi chùa có bốn tượng Phật ở vị trí cao hơn hẳn, đóng vai trò như những ngọn hải đăng, định hướng cho ngư dân. 

Ngày trước, các ngôi miếu, ngôi chùa nằm xa khu dân cư, sau này người dân làm nhà cả trên núi, thành ra miếu, chùa lại nằm giữa thôn. Người trông coi đền được gọi là chánh đền, trông coi miếu, vạn đầm (đình) được gọi là chánh bái. Ðó là những người có uy tín trong thôn, được dân cử ra. 

Xã vẫn lưu giữ sáu sắc phong từ triều Nguyễn dành cho lăng Nam Hải vạn đầm Hưng Lương, được xây dựng từ thế kỷ 18. Tại đây, cứ vào ngày 10 tháng 5 âm lịch, nhân dân trong vùng lại tổ chức lễ hội cầu ngư để mong cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, cuộc sống sung túc, bình an. 

Lễ hội cầu ngư làng Nam Hải vạn đầm Hưng Lương tại xã Nhơn Lý, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Ðịnh

Trong lễ hội, mọi người được thưởng thức màn diễn xướng dân gian chèo Bả Trạo của vùng đất này. Trên bãi biển nơi đây còn có những giếng nước ngọt kỳ lạ. Khi nước thủy triều rút, nước ngọt từ mạch trồi lên, chỉ việc lấy ca múc uống.

Nhơn Lý đang trên đà phát triển nhanh, mạnh song hành với nhiệm vụ bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Phát triển kinh tế càng nhanh thì càng cần giáo dục người dân về các giá trị văn hóa của địa phương, để mọi người đều tham gia giữ gìn, biến các giá trị truyền thống thành các sản phẩm du lịch bền vững. Ðúng như đánh giá của các kiến trúc sư nước ngoài: Làng chài Nhơn Lý là một kho báu, một di sản văn hóa, du lịch của Bình Ðịnh và Việt Nam nói chung.

Tiểu Dương, theo nhandan.com.vn

Tỉnh thành Bình Định

Bình Định
Bình Định có cảnh quan thiên nhiên phong phú, một điểm đến hấp dẫn về du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, và văn hóa.

Điểm đến Bình Định Xem thêm

Eo Gió
Eo Gió là một trong những tuyệt tác do Mẹ Thiên nhiên ban tặng Việt Nam.
Bãi Kỳ Co
Được ví là Maldives của Việt Nam, Kỳ Co là điểm du lịch lý thú nhất tại Quy Nhơn, Bình Định.
Quy Nhơn
Quy Nhơn xứng đáng là điểm nhấn du lịch của đất võ Bình Định với những bãi tắm hoang sơ và cảnh biển đẹp hút hồn.
Non nước Hầm Hô
Bình Định không chỉ có biển, giữa ngút ngàn của rừng xanh dưới chân dãy Trường Sơn hùng vĩ, còn có một nơi gọi là Hầm Hô - tuyệt...
Tháp Bánh Ít
Tháp Bánh Ít còn có tên gọi là tháp Bạc là một cụm các tháp cổ Chăm Pa, hiện nay nằm trên một ngọn đồi tại thôn Đại Lộc, xã Phước...
Ngắm vẻ đẹp nguyên sơ và thưởng thức hải sản 'siêu chất' ở gành đá Lộ Diêu
Đến Lộ Diêu (thuộc xã Hoài Mỹ, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) những ngày hè, du khách sẽ được tận hưởng trọn vẹn những giây...
Ghềnh Ráng Tiên Sa - bãi biển của truyền thuyết
Ở Quy Nhơn (Bình Định) có một bãi biển đẹp như tranh là Ghềnh Ráng Tiên Sa (thuộc P.Ghềnh Ráng).
Độc nhất làng bí đao khổng lồ mỗi trái nặng từ 40 - 60 kg
Người dân làng Chánh Trạch (gồm 2 thôn Chánh Trạch 1, 2, xã Mỹ Thọ, H.Phù Mỹ, Bình Định) luôn tự hào bí đao khổng lồ của làng...
Hoang sơ Mũi Rồng
Với vẻ đẹp tự nhiên, hoang sơ mà gần gũi, Mũi Vi Rồng là điểm đến mới cho những ai yêu thích khám phá và trải nghiệm khi du lịch...

Ẩm thực Bình Định Xem thêm

Bình Định: 3 món ăn dân dã mà ngon
Bình Ðịnh được nhiều du khách biết đến không chỉ nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh, di tích văn hóa, lịch sử, mà từ miền...
Bột sắn chấm nước mắm: Nghe kỳ lạ nhưng là món ăn tuổi thơ của rất nhiều người
Những tưởng tuổi thơ ngày xưa chỉ có món bột sắn nấu với chút đường, ai ngờ đâu ở Bình Định còn có cả bột sắn chấm nước mắm nữa...
Trứng kiến xào hành
Những ngày nắng lớn trong mùa hè, đột nhiên có những lúc trời dịu bất ngờ, là khi có nhiều trứng kiến, đây là dịp tốt để người...
Thơm ngon bún rạm, bún tôm Phù Mỹ
Vài năm gần đây, Bình Định đã trở thành một điểm đến hấp dẫn với nhiều du khách gần xa. Đến Bình Định không thể bỏ qua nét ẩm...
Thơm ngon bún rạm, bún tôm Phù Mỹ
Vài năm gần đây, Bình Định đã trở thành một điểm đến hấp dẫn với nhiều du khách gần xa. Đến Bình Định không thể bỏ qua nét ẩm...
Về xứ dừa Tam Quan thưởng thức món bánh tráng khoai lang
Tam Quan không chỉ nức tiếng với bánh tráng nước dừa, ở xứ dừa Tam Quan (thị xã Hoài Nhơn, Bình Định) còn có món bánh có "một...
Ẩm thực xứ Nẫu
Không chỉ được biết đến với những thắng cảnh đẹp, xứ Nẫu - Bình Định còn là “thủ phủ” của các món ăn ngon và độc đáo dưới...
Về xứ võ “đừng quên” thưởng thức đặc sản bánh dây Bồng Sơn
Về Bình Định, ngoài bánh hỏi cháo lòng, bánh ít lá gai, bún song thằn… nhưng nếu du khách “bỏ quên” món ăn độc đáo bánh dây Bồng...
Thơm ngon bánh xèo mực Quy Nhơn
Bánh xèo mực ở phố biển Quy Nhơn, tỉnh Bình Định mang một nét rất riêng với hương vị độc đáo, khác biệt so với bất cứ loại bánh...

Trải nghiệm Bình Định Xem thêm

Đến Quy Nhơn để cảm nhận vẻ đẹp của chốn bồng lai
Những năm gần đây, Quy Nhơn nổi lên trong danh sách những địa điểm thú vị hấp dẫn nhiều du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ, con người...
Khám phá Kỳ Co – Hòn đảo nên thơ mệnh danh “Maldives Việt Nam”
Bật mí cẩm nang khám phá, ăn chơi miền đất mới Kỳ Co một cách trọn vẹn nhất dành cho du khách.
Ngắm bình minh ở ghềnh Hoài Hải
Được giới thiệu về vẻ đẹp của ghềnh đá Hoài Hải (xã Hoài Hải, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) từ lâu nhưng mãi đến gần đây,...
Tòa thư viện một thế kỷ ở phố biển: Điểm check-in 'trở về ngày xa xưa'
Nằm ẩn mình giữa phố biển Quy Nhơn, ít ai biết rằng công trình tòa nhà Thư viện trường Đại học Quy Nhơn đã có tuổi đời ngót một...
"Quên lối về" ở cung đường Quy Nhơn - Sông Cầu
Là tuyến đường nối liền hai tỉnh Bình Định - Phú Yên, cung đường Quy Nhơn - Sông Cầu mê hoặc lòng người bởi sự hòa hợp tuyệt đẹp...
Có một Bình Định rất khác
Bình Định bây giờ đã là cái tên rất hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung. Núi non, biển trời...
Kỳ Co - Hãy đến lúc bình minh, ngắm mặt nước màu xanh ngọc bích
Những năm gần đây, Kỳ Co trở thành tâm điểm cho hàng ngàn du khách gần xa khi đi du lịch Bình Định. Màu nước xanh ngọc bích trong...
Báo Tây tiết lộ những địa điểm cắm trại "siêu hot” ở Việt Nam
Trong một bài viết, trang du lịch Culture Trip đã giới thiệu với độc giả những địa điểm cắm trại lý tưởng nhất ở Việt Nam cho...
Những điều cực thú vị chỉ có ở Cù Lao Xanh mà bạn chưa hề biết
Từ Quy Nhơn (Bình Định) nhìn ra hướng biển, ngay gần đường chân trời là một hòn đảo xanh thẫm nằm giữa bao la sóng nước, đó là Cù...

Cẩm nang du lịch Bình Định Xem thêm

Gợi ý lịch trình ăn chơi chi tiết nhất tại phố biển Quy Nhơn
Dưới đây là những gợi ý ăn chơi chi tiết nhất tại phố biển Quy Nhơn.
Bình Định: Về Phù Cát thăm gì, chơi ở đâu?
Phù Cát là huyện đồng bằng ven biển của tỉnh Bình Định, nơi đây nổi tiếng có bờ biển đẹp, bãi cát trắng mịn, ngoài ra còn có...
5 địa điểm du lịch Quy Nhơn nhất định bạn nên ghé thăm
5 địa điểm du lịch Quy Nhơn này được rất nhiều du khách yêu thích và thường đến check-in mỗi lần ghé thăm đất võ.
Vùng biển ít người biết ở Quy Nhơn nơi bạn tha hồ 'sống ảo'
Biển ở Cù lao Xanh (Quy Nhơn) vừa đẹp, vừa vắng, du khách có thể thoả thích vui chơi và chụp ảnh "sống ảo".
Biển Quy Nhơn trải dài mênh mông nhìn từ trên cao
Thành phố miền Trung sở hữu những bãi biển cát mịn, nước biến đổi nhiều sắc xanh khác lạ.
Bình Định quảng bá du lịch miền đất võ
Bình Định – mảnh đất biển miền Trung hiền hòa và hiếu khách níu chân bao người ghé thăm. Tại Hội chợ Du lịch Quốc tế - VITM 2019,...
Những địa danh bỏ túi khi đến Quy Nhơn
Quy Nhơn là thiên đường biển đảo với biển xanh, cát trắng và nắng vàng.

Khách sạn Bình Định Xem thêm

Anantara Quy Nhơn Villas - 1 trong 16 khách sạn mới thú vị của châu Á
Theo bình chọn do CNN vừa công bố, Anantara Quy Nhơn Villas vinh dự góp mặt trong danh sách những khách sạn mới thú vị nhất ở khu...

Nhà hàng Bình Định Xem thêm

5 quán cà phê gần biển ở Quy Nhơn
Bạn có thể thưởng thức đồ uống và ngắm biển khi đến các quán như Surf Bar, S-Blue, Life’s A Beach...