Văn hóa

Độc đáo tết Ngô của dân tộc Cống Khao

17:36 - 17/10/2018
Tết Ngô là ngày Tết lớn nhất trong năm của dân tộc Cống Khao ở huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu.

Đây là dịp để đồng bào tụ họp sau một năm lao động vất vả và là dịp để họ cảm tạ các vị thần linh, tổ tiên đã phù hộ, bảo vệ  trong suốt năm qua, cầu mong cho năm mới mưa thuận gió hoà, gia đình, làng trên xóm dưới ấm no hạnh phúc.

Năm nay, nhiều vùng ở Lai Châu và Mường Tè bị thiệt hại do mưa lũ, bà con Cống Khao vẫn tổ chức Tết ngô theo phong tục của dân tộc, nhưng gọn nhẹ hơn mọi năm, còn lại giành sức người sức của chung tay cùng chính quyền các cấp giúp đồng bà vùng lũ.

Tết Ngô được tổ chức sau khi bà con Cống Khao thu hoạch xong mùa màng. Theo cách tính của người Cống, thì Tết vào khoảng cuối tháng 5, đầu tháng 6 âm lịch hàng năm, khi vụ ngô đã bắt đầu vào kỳ thu hoạch.

Để đón Tết Ngô, dân tộc Cống Khao thường phải chuẩn bị trước đó nửa năm như nuôi con lợn, gà và trồng ngô ra bắp để cúng tết. Lúc này, già trẻ lớn bé trong từng gia đình họp lại phân công nhiệm vụ chuẩn bị cho cái tết gia đình diễn ra tươm tất và theo đúng phong tục.

Phụ nữ dân tộc Cống Khao bắt cua đá, chuẩn bị cho Lễ hội. Ảnh: baolaichau

Trước ngày Tết chính diễn ra, không khí nhộn nhịp chuẩn bị của các gia đình người Cống từ 3 đến 4 ngày. Nhà nhà trong bản đều chuẩn bị ngày tết của gia đình mình sao cho thật chu đáo.

Chị Chu Thị Lai, ở bản Nậm Khao, xã Nậm Khao, huyện Mường tè, tỉnh Lai Châu cho biết, mỗi lễ vật được dâng lên bàn thờ tổ tiên trong ngày tết quan trọng này là do các thành viên trong gia đình tự tay chuẩn bị, nhằm mục đích trình báo với tổ tiên những việc đã làm được trong năm và cảm tạ tổ tiên đã phù hộ cho con cháu  khoẻ mạnh, chăn nuôi sản xuất gặp nhiều thuận lợi, mùa màng tươi tốt, thóc ngô đầy bồ.

Chị Chu Thị Lai cho biết: “Trong Tết Ngô của dân tộc Cống, các thành viên trong gia đình đã phân công nhau đi kiếm củi, lên rừng hái măng, hái nấm, kiếm ngọn rau bí, lên nương bẻ ngô làm bánh, xuống suối bắt cua để chuẩn bị cho lễ cúng tết Ngô. Mỗi người một việc".

Tuỳ vào điều kiện của từng gia đình, mâm lễ cúng tổ tiên trong Tết Mgô của đồng bào có thể nhiều hay ít món. Nhưng lễ vật không thể thiếu trên ban thờ của người Cống Khao đó là những món được chế biến từ ngô như bánh ngô, cơm ngô, ngô luộc và những sản vật của núi rừng để dâng lên thần linh trên trời và tổ tiên cầu mong đấng thần linh, tổ tiên phù hộ con cháu có mùa màng bội thu, có nhiều sức khỏe.

Bánh ngô được làm từ ngô nếp non được tẽ hạt đem say mịn, trộn đều với mật ong. Sau đó dùng lá dong gói lại, đem đồ chín rồi chọn 4 chiếc tròn đẹp nhất thể hiện 4 mùa trong năm đem bày lên ban thờ gia tiên. Cơm ngô là ngô non nạo nhỏ trộn với gạo nếp và cũng được gói trong lá dong thành những gói to đem đồ lên trong chõ xôi, cơm chín có mùi thơm rất quyến rũ của ngô nếp non với hương thơm của gạo nếp. Đây là những món ăn truyền thống được làm bằng ngô non sau khi thu hoạch nên nó mang ý nghĩa biết ơn sâu sắc đến thần linh, tổ tiên.

Ngoài ra, trong mâm lễ của người Cống Khao còn phải có thịt lợn, gồm thủ, đuôi và chân thể hiện đầu xuôi đuôi lọt; gan, ruột non của lợn thể hiện lòng thành của con cháu với tổ tiên; ngoài ra còn có thịt gà, cơm ngô, nấm rừng, rượu ngô, ngọn rau bí. Đặc biệt không thể thiếu 12 cua đá tượng trưng cho 12 tháng trong năm.

Đồng bào Cống Khao quan niệm, cua là con vật bảo vệ mùa màng. Khi hạt ngô được trồng xuống đất, mọc mầm, chuột và chim muông đến phá hoại, cua sẽ dùng càng đuổi những con vật phá hoại đi. Sau khi bắt cua dưới suối lên bà con làm sạch, tách đôi, moi hết thịt cua và nhồi bột ngô vào mình cua rồi lắp lại thành hình con cua đem đồ chín sau đó bày lên bàn thờ cùng các lễ vật khác. Đồng bào Cống Khao quan niệm mọi lễ vật khi dâng lên bàn thờ tổ tiên phải được làm chín, kiêng bày đồ tươi sống.

Chị Chang thị Lam ở bản Nậm Khao cho biết thêm: “Sau một năm lao động vất vả, thì khi thu hoạch ngô xong dân tộc chúng tôi tổ chức ăn Tết Ngô mừng cho sức khoẻ gia đình, và mừng vụ thu hoạch ngô được đầy nhà. Từ xưa đến nay, vào ngày 1/6 âm lịch, tức Tết chính, mọi người trong gia đình đều dậy sớm ra suối tắm gội sạch sẽ để trôi đi những điều không may, và cầu mong cho năm mới may mắn phát tài, sức khoẻ an khang. Sau đó già trẻ gái trai trong bản tụ tập ở nhà văn hoá bản để biểu diễn những điệu múa truyền thống như múa pê lêm giao đón mừng năm mới”.

Tết Ngô của người Cống Khao ở huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu những năm gần đây được được nhiều du khách biết đến và tham gia. Trong các lễ hội được tổ chức ở huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu, Tết Ngô được phục dựng lại, khiến cho nhiều du khách rất thích thú, cùng trải nghiệm và hoà vào các điệu múa dân tộc rộn ràng, say hương rượu ngô và thưởng thức những món ngon dân dã của đồng bào.

Anh Tống Văn Kem, phó phòng văn hoá thông tin huyện Mường Tè nói: “Tết Ngô với đồng bào quan niệm là Tết chính, do vậy rất ý nghĩa với cả cộng đồng dân tộc Cống Khao. Trong lễ Tết Ngô này còn diễn ra nhiều hoạt động văn hoá thể thao vô cùng ý nghĩa. Đối với ngành văn hoá thực hiện theo chủ trương là bảo tồn phát huy và chúng ta cần có sự đầu tư để gìn giữ những nét đẹp văn hoá của dân tộc”.

Tết Ngô của đồng bào Cống Khao là dịp để bà con cảm tạ các đấng thần linh và thể hiện lòng thành kính với tổ tiên. Tết Ngô gắn liền với những sinh hoạt cộng đồng, gắn kết tình làng nghĩa xóm ngày một bền chặt.

Theo vov.vn

Tỉnh thành Lai Châu

Lai Châu
Lai Châu mang vẻ đẹp đặc trưng của vùng núi Tây Bắc với địa hình hiểm trở.

Điểm đến Lai Châu Xem thêm

Sìn Hồ
Cách thị xã Lai Châu chừng 60km, Sìn Hồ là huyện vùng cao nằm chính giữa tỉnh.
Nà Khương
Nà Khương hớp hồn khách du lịch ở những guồng nước khổng lồ quay đều ngày đêm.
Pú Đao
Pú Đao từng được một tạp chí nước ngoài bầu chọn là “Bản người Mông đẹp nhất Đông Nam Á”.
Than Uyên
Than Uyên là một vùng thung lũng lớn khép kín giữa hai núi Phan Xi Păng và Púng Luông.
Dào San
Dào San ẩn chứa bao điều kỳ diệu, khiến cho du khách đã từng đặt chân tới đều hết sức ngỡ ngàng.
Thu Lũm
Thu Lũm xanh ngắt màu trời, màu cây lá và những thửa ruộng thấp thoáng miền cao.
Sì Lờ Lầu
Là nơi tận cùng của đất Lai Châu, Sì Lờ Lầu là địa danh làm thổn thức những du khách ưa khám phá.
Thác Tác Tình
Thác Tác Tình được ví như một bức tranh sơn thủy hữu tình giữa núi rừng Tây Bắc.
Sì Thâu Chải
Sì Thâu Chải là một bản nhỏ thơ mộng của người Dao với trên 60 hộ dân sinh sống.

Ẩm thực Lai Châu Xem thêm

Đặc sản gỏi cá dân tộc Thái Lai Châu
Gỏi cá được đánh giá là món ăn ngon, chủ đạo để thết đãi khách quý của đồng bào dân tộc Thái, thể hiện sự hiếu khách của gia chủ....
Du xuân lên Sìn Hồ: Đừng bỏ lỡ món bánh bò dân dã mà thơm ngon của người Dao Khâu
Nhắc đến những món ăn dân dã ở các buổi chợ phiên nơi cao nguyên Sìn Hồ- Lai Châu, phải kể đến món bánh bò thơm ngon của người...
Lên Sìn Hồ ăn canh gà lá thuốc người Dao
Mùa xuân, khi những bông hoa đào, hoa mận bung nở khắp các bản làng vùng cao Sìn Hồ, Lai Châu, các mẹ, các chị người Dao nơi đây...
Hạt dổi rừng: Xứng danh "vàng đen" Tây Bắc
Hạt dổi rừng là một trong những loại gia vị đặc biệt thơm ngon và quý hiếm của người dân vùng cao.

Trải nghiệm Lai Châu Xem thêm

Điểm nhấn tour leo núi trong Tuần Du lịch - Văn hóa Lai Châu
Tuần Du lịch - Văn hóa Lai Châu năm 2022 có chủ đề “Về với những đỉnh núi Lai Châu kỳ vĩ” dự kiến sẽ diễn ra tại thành phố Lai...
Đỗ quyên khoe sắc trên đỉnh Putaleng
Những ngày này, trên đỉnh núi Putaleng, thuộc xã Tả Lèng, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu, hàng nghìn cây đỗ quyên đã bung...
Mùa vàng trên Tả Lèng, Lai Châu
Tả Lèng được biết đến bởi có những thửa ruộng bậc thang đẹp mê hoặc lòng người, đặc biệt khi đến Tả Lèng vào những ngày tháng...
Mùa Vàng trên vùng biên giới Sì Lở Lầu
Màu vàng tươi mới trên những thửa ruộng bậc thang báo hiệu một mùa bội thu của người dân xã biên giới.
Độc đáo tết cổ truyền của người Hà Nhì nơi đầu nguồn sông Đà
Tết cổ truyền dân tộc Hà Nhì ở các xã biên giới huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu đầu nguồn sông Đà là dịp để bà con sum vầy, vui...
Rực rỡ chợ phiên San Thàng
Họp vào sáng thứ 5 và chủ nhật hàng tuần, chợ phiên San Thàng (TP.Lai Châu, tỉnh Lai Châu) luôn rực rỡ sắc màu bởi trang phục của...
Chinh phục đỉnh Putaleng, đắm say vẻ đẹp của khu rừng cổ tích
Rừng cổ tích Putaleng chờ đón những bước chân phiêu lưu, những con người ưa khám phá, thích mạo hiểm, yêu thiên nhiên, quý nét...
Mãn nhãn ngắm hoa đỗ quyên nhuộm đỏ đỉnh Pu Ta Leng
Đỉnh Pu Ta Leng (cao 3049m) luôn là điểm đến hấp dẫn đối với dân phượt. Đầu Xuân, hoa đỗ quyên nở đỏ ối dọc đỉnh núi Pu Ta Leng....
Vui Tết cơm mới cùng người Lự
Từ sau khi thu hoạch xong mùa màng đến trước Tết Nguyên đán chung của các dân tộc trên cả nước, người Lự ở Tam Đường, Lai Châu có...

Cẩm nang du lịch Lai Châu Xem thêm

8 con đèo miền Bắc hút hồn dân du lịch bụi
Những con đèo miền Bắc gây ấn tượng bằng những khúc tay áo liên tục cùng cảnh quan hùng vỹ.
Bốn điểm đến Tây Bắc hút khách dịp lễ 30/4 và 1/5
Thời tiết dịp 30/4-1/5 khá nắng nóng, vì vậy nhiều du khách đã chọn các điểm đến Tây Bắc – nơi có khí hậu mát mẻ quanh năm để...
Việt Nam: 7 mốc biên giới đáng chinh phục
Các cột mốc biên giới sau thường nằm trong lịch trình chinh phục của các phượt thủ đam mê thử thách.
Top 10 đỉnh cao Việt Nam cho dân leo núi
Với địa hình chia cắt mạnh, Lào Cai và Lai Châu là 2 tỉnh có nhiều núi cao nhất Việt Nam.
Những điểm đến ấn tượng nhất đất Lai Châu
Lai Châu là vùng đất chứa đựng những vẻ đẹp tiềm ẩn để phát triển du lịch.