Theo truyền thuyết của đồng bào Thái ở Mường So, Nàng Han là con gái một gia đình dân tộc Thái nghèo ở Tây Bắc. Khi giặc ngoại xâm đánh chiếm bờ cõi nước ta, Nàng Han đã đóng giả trai, tập hợp người dân trong vùng thành một đạo quân, động viên toàn thể tướng sỹ tập luyện võ thuật, tích trữ lương thực, bày binh bố trận...

Với tài chỉ huy, cùng sức mạnh phi thường của mình, Nàng Han đã cùng binh sĩ và nhân dân trong vùng đánh tan kẻ thù xâm lược. Sau khi thắng trận trở về, Nàng đã tắm gội ở mó nước tại thôn Tây An, xã Mường So, huyện Phong Thổ rồi bay về trời. Để tưởng nhớ công lao to lớn của Nàng, bà con dân tộc Thái ở Mường So đã lập đền thờ và tổ chức lễ hội ngay ở mó nước nơi Nàng tắm.

Lễ hội Nàng Han là hoạt động tưởng nhớ của đồng bào Thái xã Mường So, huyện Phong Thổ (Lai Châu) với nữ tướng Nàng Han trong truyền thuyết 

Phần lễ đã diễn ra với hoạt động dâng hương; lễ vật là những sản vật do người dân trong xã tự sản xuất. Trong phần hội, đồng bào đã tổ chức thi đấu các môn thể thao, trò chơi dân gian như: đẩy gậy, bắn nỏ, kéo co, tung còn, tó má lẹ, én cáy, đi cà kheo... Ngoài ra, còn có hoạt động thi văn nghệ, trình diễn trang phục dân tộc truyền thống và thi ẩm thực dân tộc Thái.

Ngoài phần lễ, đây là dịp để đồng bào Thái ở Mường So và người dân trong vùng trẩy hội, tham gia các trò chơi dân gian

Ông Bùi Quang Lịch, Phó Chủ tịch UBND xã Mường So cho biết: "Lễ hội Nàng Han truyền thuyết trong dân gian rất lâu rồi. Hàng năm cứ đến ngày rằm tháng 2 âm lịch toàn dân đã nô nức trẩy hội. Để làm được việc đó đầu tiên là sự thành tâm, sự chân thành của toàn bộ người dân, sự tưởng nhớ công lao to lớn đối với nữ tướng, người có công đánh đuổi giặc ngoại xâm. 

Thứ hai là từ năm 2012 chúng tôi bắt đầu được đầu tư tôn tạo, xây dựng, cùng với sự đóng góp của nhân dân, chúng tôi đã tôn tạo cho khu đền thờ Nàng Han ngày càng uy nghiêm, linh thiêng hơn; qua đó quảng bá các nét văn hóa cũng như quảng bá du lịch của địa phương."

PV/VOV Tây Bắc