Văn hóa

Người níu giữ hồn Cor

19:08 - 22/05/2019
Vào ngày đầu tháng 5-2019, tôi về xã Trà Kót, huyện Trà My, tỉnh Quảng Nam trong cơn mưa chiều nặng hạt. Sau cơn mưa, bầu trời vùng cao trở nên thoáng mát và con đường dẫn về nhà già Nguyễn Thanh Nghĩa (76 tuổi), ở thôn 2 ngút ngàn một màu xanh của những vườn keo lai lá tràm mát rượi. Ở đó, chúng tôi còn được khám phá nét văn hóa truyền thống của dân tộc Cor do già Nghĩa đang ngày đêm tâm huyết gìn giữ và bảo tồn…

Già Nghĩa (áo trắng bên trái) và nghệ nhân trong làng cùng trang trí cho cột đâm trâu để làng chuẩn bị tổ chức lễ hội. Ảnh: Văn Gia Phúc

Trong ngôi nhà sàn đơn sơ, mang đậm nét đặc trưng của người Cor trên vùng Trường Sơn, sau khi hít một hơi thuốc dài cho ấm lòng, già Nghĩa ngồi lặng một lúc, điếu thuốc lá trên tay già đã tắt và không còn bốc khói. Có lẽ, già Nghĩa đang nhớ lại thời quá vãng, khi những tác phẩm thủa trước sống dậy trong tâm tưởng. Già Nghĩa chỉ tay về phía cây cổ thụ trước nhà, nơi có treo bộ Gu do chính tay già làm vài tháng trước đó và trầm ngâm cho chúng tôi biết: Ông là người con dân tộc Cor sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Trà My đầy nắng gió dưới dãy núi Răng Cưa.

“Từ lúc tôi 7 đến 10 tuổi, âm thanh cồng chiêng, những điệu múa ka đấu, những làn điệu dân ca mượt mà... đã bắt đầu ngấm vào tâm thức. Thời trai trẻ, mỗi khi trong làng tổ chức lễ hội, tôi luôn say sưa xem người lớn trong làng trang trí cây nêu (gơrố), cây cột phướn, bộ Gu đến đánh chiêng, diễn tấu với các nhạc cụ dân tộc. Những lúc rảnh, tôi lại tìm đến người già trong làng và những già Cor lớn tuổi ở các làng khác, hỏi về ý nghĩa các họa tiết, hoa văn, phối màu, trang trí cho cây nêu và bộ Gu sao cho đẹp và mang hồn của người Cor. Từ đó, tôi học cách đánh cồng chiêng, sưu tầm, ghi chép về đan lát, chuyện cổ tích nhằm gìn giữ và bảo tồn văn hóa dân tộc mình” - Già Nghĩa bảo vậy.

Già Nghĩa khoe: “Lên 15 tuổi, tôi đã tự mình làm tấm phù điêu Bla, cột đâm trâu (gơr-ố) rồi cây cột phướn và bộ Gu, với nhiều họa tiết, hoa văn sinh động và độc đáo. Thấy tôi chạm trổ đẹp, nên bà con khắp nơi háo hức đến xem rất đông. Tôi tin rằng, sau này sẽ có nhiều người biết đến văn hóa truyền thống độc đáo của người Cor”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây, cũng có thời gian già Nghĩa nhận lời dạy, truyền cách làm cây nêu và trang trí bộ Gu cho thanh niên dân tộc Cor trong các làng trên địa bàn xã. Với nỗ lực của mình, già Nghĩa đã thổi bùng ngọn lửa bảo tồn văn hóa truyền thống, trước nguy cơ mai một. Nhưng đa phần, những thanh niên trẻ tuổi trong làng cũng chỉ học cho biết.

Đến nay, trong làng chưa có một ai có niềm đam mê làm cây nêu, cây cột phướn và trang trí bộ Gu như già Nghĩa, nên để tìm được người kế tục rất khó. Bây giờ, già Nghĩa tuổi đã cao, lại thêm nhiều bệnh, ông càng trăn trở, lo lắng mãi không thôi. “Nhiều khi rất muốn cầm cái rựa, con dao để sáng tác các tác phẩm, nhưng sức yếu mất rồi” - Giọng già Nghĩa buồn bã.

Già Nghĩa (ngồi hàng đầu, thứ hai bên phải) cùng Hội đồng già làng thực hiện nghi lễ cúng đất lập làng. Ảnh: Văn Gia Phúc

Anh Huỳnh Ngọc Chiến, Chủ tịch UBND xã Trà Kót cho biết: “Việc khơi nguồn, bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của người Cor như già Nghĩa là một việc làm có ý nghĩa hết sức quan trọng. Bởi, không chỉ già lưu giữ được những giá trị văn hóa truyền thống, mà điều quan trọng hơn nữa là những giá trị văn hóa do già Nghĩa để lại sẽ được neo giữ trong tâm hồn lớp trẻ Cor hôm nay”.

Khi mặt trời đã mấp mé bên kia đỉnh núi Răng Cưa cũng là lúc tôi tạm biệt già Nghĩa ra về. Già tiễn chúng tôi ra tận con suối đầu làng và bắt tay tôi, không quên lời dặn về xuôi nhớ gửi những tấm hình chụp chung tôi với cán bộ cùng bộ Gu để già làm kỷ niệm. Ở cái tuổi xưa nay hiếm nhưng đôi tay già vẫn rất dẻo, mắt nhìn vẫn chuẩn từng đường chạm khắc bằng con dao, cái rìu, cái rựa và cái bụng già Nghĩa vẫn đau đáu với tấm phù điêu Bla, cột đâm trâu, cây cột phướn...

Văn Gia Phúc/ bienphong.com.vn


Tỉnh thành Quảng Nam

Quảng Nam
Quảng Nam là miền đất di sản, với 3 di sản thế giới được UNESCO công nhận.

Điểm đến Quảng Nam Xem thêm

Hội An
Hội An là một thành phố nổi tiếng của tỉnh Quảng Nam, nơi có khu phố cổ giữ được gần như nguyên vẹn.
Cù Lao Chàm
Cù Lao Chàm vẫn giữ được vẻ đẹp hoang sơ mà thiên nhiên ban tặng.
Thánh địa Mỹ Sơn
Năm 1999, thánh địa Mỹ Sơn đã được UNESCO chọn là một trong các di sản văn hóa thế giới
Làng bích họa Tam Hải
Làng bích họa Tam Hải ở Núi Thành, Quảng Nam được dân du lịch ví như “Lý Sơn của Quảng Nam”.
Biển An Bàng
Năm 2011, bãi biển An Bàng được website du lịch uy tín CNN GO bình chọn là một trong 50 bãi biển đẹp nhất thế giới.
Hòn Kẽm Đá Dừng
Hòn Kẽm Đá Dừng là khu vực có hai dãy núi đá nằm hai bên bờ sông Thu Bồn, là một thắng cảnh nổi tiếng của xứ Quảng.
Hội An điểm đến Valentine
Ngày lễ tình yêu mà được bên người thương thì không còn gì tuyệt vời hơn. Và còn tuyệt hơn khi được cùng người đó chu du khắp thế...
Độc đáo làng cổ Lộc Yên
Làng cổ Lộc Yên gây ấn tượng với du khách nhờ vẻ đẹp tự nhiên, giản dị, với những nét đặc trưng của làng quê xứ Quảng.
Chùa Bà Mụ, Hội An
Hội An đi vào lòng du khách với vẻ đẹp cổ kính rất riêng. Giờ đây, du khách lại có thêm một lý do đến phố Hội, đó là di tích chùa...

Ẩm thực Quảng Nam Xem thêm

Bánh tổ truyền thống Hội An hối hả trước ngày tiễn ông Công, ông Táo
Bánh tổ là món không thể thiếu trong mâm lễ cúng tiễn ông Công, ông Táo chầu trời hàng năm của người dân Quảng Nam - Đà Nẵng mỗi...
Ăn gì nếu bạn chỉ thăm thú Hội An trong vỏn vẹn 1 ngày?
Hội An là điểm đến hấp dẫn nhiều du khách trong và ngoài nước không chỉ bởi vẻ đẹp hoài cổ mà còn bởi ẩm thực phong phú độc đáo....
Hấp dẫn món ngon xứ Quảng
Quảng Nam không chỉ có đô thị cổ Hội An hấp dẫn du khách gần xa, mà còn nổi tiếng với những món ẩm thực thơm ngon đậm đà hương vị...
Mùa xuân ăn bánh cuốt
Ở các khu vực miền núi phía Tây Quảng Nam như Đông Giang, Tây Giang... bà con dân tộc Cơ Tu có phong tục làm bánh cuốt (còn gọi...
“Tiệm bánh” Tư Lan hơn 60 năm ở phố cổ Hội An
Gọi là tiệm bánh Tư Lan nhưng thực chất là một hộ gia đình làm bánh gia truyền lâu đời ở Phố cổ. Nếu du khách muốn ngồi lại...
Gánh cao lầu có “nội thất” xịn nhất Hội An
Gánh cao lầu dì Hát ở trước cổng trường Nguyễn Duy Hiệu là địa điểm quen thuộc của người dân phố cổ Hội An. Đây là gánh cao lầu...
Bánh đập hến xào “gây mê” không thể bỏ qua khi đến xứ Quảng
Bánh đập và hến xào là 2 món ăn bình dân nổi tiếng của xứ Quảng mà ai đến cũng đều ghé thử.
Lần đầu tiên tổ chức chợ ẩm thực di sản Hội An
Tối 28/12, chợ ẩm thực di sản Hội An lần thứ 1 đã được khai mạc với chủ đề “Dinh dưỡng và sức khỏe”. Sự kiện do Hiệp hội du lịch...
Có một nơi ở Quảng Nam người dân phơi mít chín làm món ăn
Mít được người dân huyện Tiên Phước (Quảng Nam) trồng quanh vườn. Vào mùa quả chín, ăn không hết mà bán lại rẻ, nhiều nhà đem...

Trải nghiệm Quảng Nam Xem thêm

Đẹp ngỡ ngàng mùa hoa gạo tháng 3
Tháng ba, tại nhiều huyện miền núi của Quảng Nam, không khó để bắt gặp những cây gạo trổ hoa đỏ rực một góc trời.
Tới Thanh Hà trải nghiệm nghề làm gốm
Năm 2019, những nghệ nhân và bà con làng gốm Thanh Hà (phường Thanh Hà, Tp. Hội An, tỉnh Quảng Nam) đón nhận tin vui khi nghề...
Du khách thích thú “về lại tuổi thơ” tại làng gốm hơn 500 năm tuổi
Những tiếng cười giòn tan, hào hứng của du khách khi tự tay “vọc đất”, nhào nặn đủ loại hình từ đất sét. Quên đi những mệt nhọc,...
Về làng gốm 500 tuổi xem ông Tây bà đầm 'nghịch' đất sét, nặn tò he
Tay lấm lem đất sét, mồ hôi vã ra khi "đánh vật" với bàn xoay, các ông bà Tây tỉ mẩn nhào nặn những con tò he gốm ngộ nghĩnh rồi...
Giới trẻ đổ xô check-in cánh đồng hoa hướng dương gần Hội An
Cách Hội An chừng 6km, cánh đồng hoa hướng dương tại bãi bồi thôn Thanh Chiêm 2 (xã Điện Phương, thị xã Điện Bàn, Quảng Nam) đang...
Giới trẻ nô nức check-in cánh đồng cỏ lau gần phố cổ Hội An
Một điểm “sống ảo” mới tại Hội An đang được các bạn trẻ truyền tai nhau, đó là cánh đồng cỏ lau ngay chân cầu Cẩm Kim, cách trung...
Đừng bỏ lỡ check-in Hội An khi mùa mưa về
Có một Hội An thật khác vào những ngày mưa, hấp dẫn và quyến rũ một cách kỳ lạ. Nếu như bạn đến Hội An vào một ngày mưa gió thì...
1001 lý do khiến bạn sẽ không phải hối tiếc khi đến Hội An vào mùa mưa
Đối với những ai thích trải nghiệm Hội An theo một cách riêng thì hoài phố trong những ngày mưa chưa bao giờ hết thơ và tình...
Du khách nước ngoài thích thú kéo vó ở Hội An
Từ khi Hội An phát triển về du lịch, đặc biệt du lịch sinh thái, nghề kéo vó của bà con Cồn Doi (phường Cửa Đại, Hội An) được...

Cẩm nang du lịch Quảng Nam Xem thêm

Có 24 giờ ở Hội An, bạn đi đâu, ăn gì?
“Hội An vẫn là điểm đến an toàn, Hội An thân thiện và mến khách…”. Những câu khẩu hiệu xuất hiện ở Hội An trong thời điểm này...
Những điểm check-in hấp dẫn dịp Tết Nguyên đán gần Hội An
Tết Nguyên đán Canh Tý năm nay với kỳ nghỉ lễ dài ngày là dịp để gia đình, bạn bè có dịp tụ họp, sum vầy bên nhau. Sau những bữa...
Quảng Nam: Check-in những điểm vui chơi trong kỳ nghỉ Tết dương lịch
Đô thị cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn là 2 Di sản văn hóa thế giới của Quảng Nam đã quá quen thuộc với nhiều du khách trong...
Chơi lễ 2/9: Sao không ghé Hội An, một trong 13 thành phố đẹp nhất thế giới 2019
Hội An vừa qua đã được thế giới liên tục bầu chọn là điểm đến tuyệt vời nhất, một trong những thành phố đẹp nhất thế giới năm...
 Vẫn biết Hội An đẹp, ai ngờ đẹp cả trong mưa!
Hội An (Quảng Nam) đã mưa là nồng nàn, là say đắm như bản tình ca ngọt ngào.
Những bức ảnh chứng minh vì sao "Hội An là thành phố tốt nhất thế giới năm 2019"
Thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam mới đây được tạp chí du lịch Travel + Leisure bình chọn là thành phố tốt nhất thế giới năm 2019....
Địa điểm quay cảnh làng quê mộc mạc trong phim "Mắt biếc"
Các phân cảnh chủ yếu quay ở Quảng Nam và Huế gợi cảm giác hoài niệm với những người con xa quê.
Cù Lao Chàm đã quá tải, có nên đón thêm du khách?
Những ngày gần đây, thông tin về việc Đà Nẵng dự định mở thêm tuyến du lịch đường thủy đưa du khách ra thẳng Cù Lao Chàm mà không...
Đà Nẵng và Hội An - điểm đến cho muôn kiểu sống ảo của giới trẻ
Đà Nẵng - Hội An là điểm đến được rất nhiều bạn trẻ lựa chọn bởi nơi này quy tụ vô vàn góc sống ảo lên hình sang chảnh, đẹp, lạ,...

Khách sạn Quảng Nam Xem thêm

Khám phá resort dân dã trên hòn đảo nhỏ ở Hội An
Dân dã và mộc mạc như một homestay, resort trên hòn đảo nhỏ ở Hội An đem lại không gian yên bình, gần gũi thiên nhiên.
Tập đoàn Akaryn Thái Lan sắp mở khách sạn tại Hội An
Tập đoàn khách sạn Akaryn cho biết, sang năm, tập đoàn sẽ khai trương khách sạn đầu tiên ở Việt Nam, đặt tại đô thị cổ Hội An,...
Ngôi nhà Marốc độc đáo giữa lòng Hội An khiến giới trẻ háo hức check-in
Nếu bạn yêu thích du lịch và chụp ảnh check-in thì villa nghỉ dưỡng The Mansion Hoi An, mệnh danh là Ngôi nhà Morocco của Hội An,...
Maison Vy Hotel Hội An
Hội An có khá nhiều resort, khách sạn, homestay đẹp. Tuy nhiên, đến Hội An mà chưa thử một đêm nghỉ tại Maison Vy Hotel Hội An...
5 homestay “chất lừ” ở Hội An
Ở Hội An, Quảng Nam có khá nhiều homestay, tuy nhiên, 5 cái tên dưới đây chắc chắn sẽ khiến du khách bất ngờ về một phố Hội vô...
Sunrise Premium Resort & Spa Hội An
Thiên đường nghỉ dưỡng nơi trung tâm di sản là những gì du khách nói về Sunrise Premium Resort & Spa Hội An.
Palm Garden Resort Hội An
Tọa lạc bên bãi biển Cửa Đại, Palm Garden là resort 5 sao gần gũi với thiên nhiên, là một nét chấm phá cho vùng đất Hội An....
Hotel Royal Hoi An - MGallery by Sofitel
Trong danh sách các khách sạn ở Hội An, Hotel Royal Hội An MGallery by Sofitel (Hotel Royal Hội An) là một trong những cái tên...
The Nam Hai Hội An
Ở Hội An, có một khu nghỉ dưỡng được du khách ví như thiên đường trong mơ, đó là The Nam Hai Hội An.

Nhà hàng Quảng Nam Xem thêm

Check-in những quán cà phê không thể bỏ qua ở Hội An
Phố cổ Hội An không “đồ sộ” nhưng có những điểm níu chân du khách bằng những góc nhỏ hay hay và chất riêng “rất nghệ” của mình....
Check-in những địa chỉ xanh tại Hội An
Đến Hội An, sau khi tham quan các danh thắng, đi dạo phố cổ thì du khách còn có những địa chỉ xanh để check-in. Tại các địa chỉ...