Văn hóa

Tết Xíp xí của đồng bào Thái Mường Lò

11:01 - 14/08/2019
Tết Xíp xí của người Thái Mường Lò (Yên Bái) được tổ chức vào ngày 14/7 âm lịch hàng năm, là thời điểm nông nhàn, lúa đang vào thời kỳ chắc hạt. Đây là ngày con cháu hướng về tổ tiên, là dịp người lớn dành sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt đến thế hệ trẻ. Với ý nghĩa nhân văn đó, thời gian qua thị xã Nghĩa Lộ đã tổ chức nhiều hoạt động gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa độc đáo đặc trưng này.

Năm nào cũng vậy cứ cách tết Xíp xí 2 - 3 ngày, em Hoàng Thị Nhung ở thôn Bản Xa, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ lại cùng mẹ và chị ra chợ mua lá, gạo nếp về gói bánh đôi và chuẩn bị các nhu yếu phẩm thiết yếu làm mâm cơm cúng thần linh, tổ tiên và đãi anh em, bạn bè đến nhà chơi trong dịp này. "Tết Xíp xí có rất nhiều ý nghĩa vì Tết Xíp xí em được cùng mẹ và bà chuẩn bị mâm cỗ cúng tổ tiên và nghe các câu chuyện ông bà kể về Tết Xíp xí của dân tộc" - em Nhung chia sẻ.

Mỗi dịp Tết Xíp xí, bà Lường Thị Cháy ở thôn Đêu 2, xã Nghĩa An, thị xã Nghĩa Lộ lại nhắc con cháu vệ sinh nhà cửa, đường làng ngõ xóm sạch sẽ để đón khách đến chơi. Bà Lường Thị Cháy cho biết, trong các món ăn ngon đãi khách, không thể thiếu thịt vịt và bánh đôi, loại bánh truyền thống bắt buộc phải có trong ngày Tết Xíp xí. Bánh này làm giống bánh dợm với bột nếp, nhân đỗ, nhưng được gói thành một đôi dính liền nhau. "Ngày 14 tháng 7 thì gói bánh đôi thắp hương cho tổ tiên, rồi mổ con vịt cúng tổ tiên, cầu mong cho con cháu khỏe mạnh, mùa màng tươi tốt" - bà Cháy cho hay. 

Tết Xíp xí của người Thái bao giờ cũng có 2 phần - phần lễ và phần hội. Trong phần lễ có 5 lễ cúng. Lễ cúng ruộng “Tam tế na” là lễ đầu tiên, được tổ chức cho cả bản hoặc mỗi gia đình để cầu cho mưa thuận gió hòa, cho mùa màng tốt tươi, lúa không bị sâu bọ phá hoại, cây lúa cho hạt to, chắc, mẩy.

Lễ cúng ruộng Tam tế na trong tết Xíp xí

Sau lễ cúng ruộng là lễ cúng tổ tiên, để cảm ơn, nhắc nhớ lại công lao của tổ tiên, dòng họ, ông bà; cầu mong sự phù hộ, giúp đỡ để gia đình ngày càng ăn nên làm ra, gặp nhiều may mắn, không ốm đau bệnh tật...

Tiếp đó là lễ cúng vía trâu, mong con trâu của gia chủ luôn khỏe mạnh để làm tốt việc đồng áng. Sau lễ cúng vía trâu, trẻ con trong các gia đình mang bánh, xôi, gà lên bãi chăn trâu cùng liên hoan; sau đó nô đùa và chơi các trò chơi dân gian như: cướp cờ, nhảy dây, đuổi bắt, đánh khăng... tạo nên không khí vui tươi của ngày Tết Xíp xí. Vì vậy Tết Xíp xí còn được quan niệm là tết của trẻ con.

Cùng với các lễ cúng trên còn có lễ cúng họ ngoại và lễ cúng thần linh. Ông Lò Văn Biến ở tổ Căng Nà, phường Trung Tâm, thị xã Nghĩa Lộ cho biết: "Người Thái có lịch riêng. Tháng 7 âm lịch là tháng Tết của dân tộc Thái. Lúc này cấy hái xong rồi, con trâu con bò cũng được nghỉ ngơi rồi. Cái Tết Xíp xí này cúng cả thần đồng, cúng ma nhà, cúng tổ tiên, cúng cả vía trâu…"

Để bảo tồn và phát huy những nét văn hóa tốt đẹp của ngày Tết Xíp xí, đồng thời, quảng bá, giới thiệu tới du khách gần xa về phong tục, tập quán tốt đẹp này, thời gian qua, thị xã Nghĩa Lộ đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực và cụ thể để bảo tồn như: chỉ đạo các đơn vị tổ chức điểm Tết Xíp xí tạo khí thế chung; các cơ quan, ban ngành cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tổ chức Tết Xíp xí trang trọng tiết kiệm, đảm bảo an toàn. Đặc biệt, trong các Tuần văn hóa du lịch Mường Lò diễn ra tháng 9 hàng năm, thị xã đã tái hiện lại Tết Xíp xí thông qua hình thức diễu diễn đường phố để nhân dân và du khách gần xa có thể tìm hiểu, khám phá… 

Phụ nữ Thái chơi chò Tó Mắc Lẹ

Bà Quách Thị Thu Nga, Phó trưởng phòng văn hóa thị xã Nghĩa Lộ cho biết: "Ban tổ chức các ngày lễ lớn của thị xã cũng như Ban tổ chức Tuần Văn hóa, du lịch Mường Lò đã có sự chỉ đạo định hướng cho các xã, phường quan tâm trong việc tổ chức triển khai, hướng dẫn cho bà con đón Tết Xíp xí hết sức vui tươi, lành mạnh".

Tiếng trống hội, tiếng nói cười rộn rã khắp các bản làng, trên những sân thi đấu các trò chơi dân gian... Tết Xíp xí chính là dịp đặc biệt để du khách đến Mường Lò, cánh đồng lòng chảo lớn thứ hai miền Tây Bắc, khám phá, tìm hiểu những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái nơi đây./.

Đinh Tuấn/VOV Tây Bắc

Tỉnh thành Yên Bái

Yên Bái
Yên Bái sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh nguyên sơ và nhiều đặc sản quý.

Điểm đến Yên Bái Xem thêm

Mù Cang Chải
Mù Cang Chải nổi tiếng với những thửa ruộng bậc thang hùng vĩ.
Nghĩa Lộ
Nghĩa Lộ từ lâu được nhiều người biết đến với những điểm du lịch hấp dẫn bởi nét đặc sắc trong văn hóa và cảnh vật.
Suối Giàng
Suối Giàng có vẻ đẹp tiềm ẩn, phù hợp cho du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tìm hiểu văn hóa bản địa.
Hồ Thác Bà
Hồ Thác Bà là một trong ba hồ nước nhân tạo lớn nhất Việt Nam.
Bản Ngòi Tu
Ngòi Tu là một địa điểm du lịch cộng đồng rất hấp dẫn ven vùng Hồ Thác Bà.
Thác Pú Nhu
Thác Pú Nhu bắt nguồn từ các con suối trên các cánh rừng đầu nguồn đổ về.
Thác Háng Tề Chơ
Háng Tề Chơ là con thác hoang sơ tuyệt đẹp chỉ dành cho những bước chân nào bạo gan khám phá.
Suối khoáng nóng khu 5
Suối khoáng nóng khu 5 nằm ngay sát dưới chân những thửa ruộng bậc thang tuyệt đẹp.
Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu
Nà Hẩu xinh đẹp, quyến rũ trước ưu đãi của thiên nhiên nằm gọn giữa chốn thâm nghiêm của rừng nguyên sinh.

Ẩm thực Yên Bái Xem thêm

Mờ sán sui - rau sắn muối chua dân dã mà lạ miệng của đồng bào Dao đỏ
Mờ sán sui là cách gọi của đồng bào Dao đỏ Yên Bái về món rau sắn muối chua. Từ nguyên liệu ngọn sắn non, bà con đã đem muối chua...
Người Dao đỏ Yên Bái có món ngon dân dã chế biến từ củ tao
Tao - theo cách gọi của đồng bào Dao đỏ Yên Bái là một loại cây mọc tự nhiên ở đồi rừng. Tao không chỉ được bà con dùng để chưng...
Cá Bỗng – Nét văn hóa ẩm thực ngày Tết của đồng bào Tày Lục Yên
Nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Yên Bái, huyện Lục Yên là mảnh đất mang nhiều màu sắc văn hóa của các dân tộc anh em như Tày, Nùng,...
Về Yên Bái thưởng thức đặc sản Vịt bầu Lục Yên
Chất đất và nguồn nước vùng Ngọc Lục Yên, Yên Bái đã tạo nên nhiều sản vật ngon, được cả nước biết đến trong đó phải kể đến vịt...
5 món ngon "nhắc tới là thèm" của mảnh đất vùng cao Yên Bái
Khi nhớ tới mảnh đất vùng cao Tây Bắc - Yên Bái, người ta sẽ nhớ về những thửa ruộng bậc thang Mù Cang Chải nhuộm vàng óng ả vào...
Những sản vật khó cưỡng khi đến với miền Tây Yên Bái
Đến miền Tây Yên Bái mùa Lễ hội Mường Lò, khám phá ruộng bậc thang Mù Cang Chải. Du khách được thưởng thức những sản vật nổi...
Ngắm đồi Táo mèo ở Mù Cang Chải vào mùa thu hái
Mùa Táo mèo kéo dài từ tháng 8 đến tháng 10, cũng chính thời điểm mùa vàng ở Mù Cang Chải.
Độc đáo món bánh chim gâu của người dân tộc tỉnh Yên Bái
Bánh chim gâu là bánh của người dân tộc Cao Lan. Để làm được chiếc bánh này, người Cao Lan phải lên rừng hay đồi cao để tìm lá...

Trải nghiệm Yên Bái Xem thêm

Trải nghiệm Mù Cang Chải trên xe ATV
Nhằm cung ứng các dịch vụ du lịch trải nghiệm cho du khách khi đến với Mù Cang Chải, mới đây Công ty du lịch Đồng Mô Discovery đã...
Người “vẽ mâm xôi " nơi lưng trời
Nằm trong vùng lõi của Di tích Quốc gia đặc biệt Danh thắng Ruộng bậc thang Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, đồi Mâm Xôi ở xã La Pán...
Sắc trắng tinh khôi trước mùa quả ngọt
Vào tháng 2 âm lịch hằng năm, khi tiết trời ấm áp, những nụ cam ẩn trong khe lá ở Lục Yên, Yên Bái bắt đầu bung cánh, tạo nên...
Đồng bào Mông giữ gìn, phát huy danh thắng
Hiện nay, để khai thác tốt tiềm năng ruộng bậc thang, đồng bào Mông ở Mù Cang Chải đang ra sức sản xuất, đẩy mạnh thâm canh tăng...
Tà Chì Nhù, cung đường chinh phục nóc nhà Yên Bái
Đứng thứ bảy trong top 10 ngọn núi cao nhất Việt Nam, Tà Chì Nhù được đánh giá là đỉnh núi có cảnh quan khá hùng vĩ cùng hệ sinh...
Ngây ngất trước vẻ đẹp ruộng bậc thang Mù Cang Chải mùa lúa chín
Tháng 9, tháng 10 hàng năm là mùa lúa chín, khắp Mù Cang Chải tràn ngập một màu vàng óng khiến du khách ngất ngây.
Vẻ đẹp nao lòng ruộng bậc thang vừa được công nhận di tích quốc gia
Thủ tướng Chính phủ vừa quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 10) đối với 7 di tích, trong đó có ruộng bậc thang Mù...
Lung linh sắc hoa Tớ Dày
Đặt chân lên mảnh đất vùng cao Mù Cang Chải (Yên Bái), ngoài hình ảnh danh thắng Ruộng bậc thang như một tác phẩm nghệ thuật độc...
Hoa đào rực sáng trời đông Mù Cang Chải
Vùng cao Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái đang là thời điểm đẹp nhất năm. Hoa Tớ dày (hoa đào rừng) bật nở rực rỡ, bừng sáng các triền...

Cẩm nang du lịch Yên Bái Xem thêm

8 con đèo miền Bắc hút hồn dân du lịch bụi
Những con đèo miền Bắc gây ấn tượng bằng những khúc tay áo liên tục cùng cảnh quan hùng vỹ.
VITM 2019: Thuốc nam thành sản phẩm du lịch hấp dẫn
Tại Hội chợ VITM năm nay, khá nhiều khách tham quan quan tâm đến các vị thuốc Nam cổ truyền được trưng bày ở các gian hàng. Một...
Những thiên đường săn mây đẹp nhất Việt Nam
Nếu bạn muốn ngắm bình minh và hoàng hôn, thì hãy đến những bờ biển. Còn nếu muốn ngắm nhìn biển mây bồng bềnh, hãy theo chân các...
Top 10 đỉnh cao Việt Nam cho dân leo núi
Với địa hình chia cắt mạnh, Lào Cai và Lai Châu là 2 tỉnh có nhiều núi cao nhất Việt Nam.
9 địa danh du lịch nức tiếng ở Yên Bái
Được coi là “hiểm địa” vùng Tây Bắc, những điểm đến ở Yên Bái thiên về khám phá và trải nghiệm.