Tuyên Quang là vùng đất nổi tiếng với núi non hùng vĩ, dòng sông Lô thơ mộng, hiền hòa. Không chỉ thế, Tuyên Quang còn được biết đến với những món ăn ngon nổi tiếng của đồng bào dân tộc Tày, góp phần tạo nên một nền văn hoá ẩm thực hấp dẫn của đồng bào vùng cao. 

1. Thịt trâu gác bếp

Do đặc tính Tuyên Quang là một tỉnh vùng núi, giao thương không được thuận lợi nên những con người sống nơi đây phải sáng chế ra những món ăn để được lâu mà vẫn không mất đi hương vị vốn có. Thịt trâu gác bếp Tuyên Quang ra đời vì lý do đó.

Thịt trâu gác bếp Tuyên Quang khá dai, có vị ngọt, đằm, vương mùi khói bếp nồng nồng hăng hắc, khi thịt xuống đến cổ họng vương lại một chút vị cay nồng.

Thịt trâu gác bếp có vị ngọt, thơm mùi khói bếp.

Thịt trâu sau khi được sơ chế sẽ đem tẩm ướp gia vị rừng: tiêu, muối, ớt và hạt mắc khén - một loại nguyên liệu đặc trưng của núi rừng Tây Bắc. Tẩm ướp xong, thịt trâu sẽ được để một đến hai giờ cho ngấm gia vị và được buộc vào những nan tre cho vào bếp hun khói.

Thị trâu khô phải ăn kèm với rau cải và chấm thêm với nước tương hoặc mù tạt cho đậm vị, đây là món ăn ngon say đắm lòng thực khách, xứng đáng là đặc sản Tuyên Quang ngon nổi tiếng không thể bỏ lỡ.

2. Bánh nếp nhân trứng kiến

Bánh nếp nhân trứng kiến (hay còn gọi Péng Lăng Lay) là món ăn ngày xuân của người Tày ở Tuyên Quang. Do vậy, du khách đến thăm Tuyên Quang phải đúng dịp thì mới có cơ hội được thưởng thức chiếc bánh nếp nhân trứng kiến độc đáo này. Bởi mùa xuân mới là thời gian sinh sản của kiến đen và lúc này, người dân mới kiếm được nhiều trứng kiến ngon làm bánh.

Bánh nếp nhân trứng kiến chỉ có vào mùa xuân.

Món bánh của người dân tộc Tày này có vị thơm ngon của nếp, vị ngậy béo của nhân trứng kiến hòa quyện với hành và thì là.

3. Mắm cá ruộng Chiêm Hóa

Mắm cá ruộng là món ăn, vị thuốc của đồng bào dân tộc Tày (Chiêm Hóa - Tuyên Quang) từ lâu đời nay. Để có hũ mắm cá thơm ngon tuyệt hảo, bà con dân tộc Tày nơi đây phải mất đúng 13 tháng trời: Nuôi cá ở ruộng 3 tháng, ủ men làm mắm 10 tháng.

Mắm cá được làm từ cá chép nuôi ở ruộng.

Mắm cá ruộng có hương vị thơm ngon, hấp dẫn, dùng để chấm các loại thịt luộc, rau luộc, rau sống, xào với trám om đã bỏ hạt, sẽ có món ăn mang hương vị vô cùng độc đáo. Đặc biệt, mắm cá ruộng còn giải rượu, giải độc rất tốt. 

4. Thịt chua Tuyên Quang

Nếu có dịp đến với Tuyên Quang, bạn đừng nên bỏ lỡ món thịt chua rất ngon và nổi tiếng của người Dao Tiền, được làm từ thịt của những chú lợn đen thả rông được nuôi tại chính nơi đây.

Thịt chua là một món ăn độc đáo của người Dao Tiên, Tuyên Quang.

Thịt sau khi được sơ chế sẽ ướp với thật nhiều muối, rồi trộn tiếp với một ít cơm nguội. Cơm nguội chính là yếu tố quyết định sự khác biệt và tạo nên vị chua đặc trưng của thịt. Cùng với cơm nguội, các loại lá như lá cơm đỏ, trầu không, riềng là những gia vị không thế thiếu. Thời gian ủ chua thịt có thể mất từ 5 ngày đến nửa tháng. 

Vị đậm đà của thịt hòa cùng vị cay cay của riềng, vị thơm của lá cơm đỏ, trầu không, cơm nếp, đặc biệt là vị chua hòa lẫn vị mặn của muối đã tạo cho món ăn có hương vị thật độc đáo, khó quên.

5. Rượu ngô Na Hang

Rượu ngô Na Hang không chỉ khiến người ta thích thú bởi chất ngô ngọt thanh mà còn bởi công thức lên men đặc biệt từ lá rừng. Men lá được pha chế bởi hơn 20 loại thảo dược quý có tác dụng chữa vết thương, thấp khớp, phong thấp… 

Rượu ngô Tuyên Quang sử dụng loại men lá chế biến từ 20 loại thảo dược.

Rượu khi uống sẽ có vị ngọt, thơm của ngô. Chỉ cần nhấp một ngụm rượu ngô Na Hang, bạn có thể cảm nhận được hương thơm, vị mát lan tỏa khắp cơ thể.