Chùa Hà có tên chữ là Thánh Đức tự cùng với Đình Bối Hà, lập thành cụm di tích Đình - Chùa Hà, nằm trên một mảnh đất, trước kia thuộc làng Dịch Vọng, huyện Từ Liêm, nay thuộc phố Chùa Hà, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Có hai truyền thuyết kể về sự tích chùa Hà. Truyền thuyết thứ nhất cho rằng, vào thời Lý, vùng Dịch Vọng đã có nhiều danh thắng nổi tiếng. Vua Lý Thánh Tông lúc 42 tuổi vẫn chưa có con nên đã cầu tự ở một ngôi chùa mà sinh ra Thái tử Càn Đức, do đó ngôi chùa này gọi là chùa Thánh Chúa để kỷ niệm sự kiện. Trên đường đi vua còn ghé qua một ngôi chùa khác và ban tiền bạc cho chùa để trùng tu lại, vì vậy chùa này còn có tên là Thánh Đức tự.
Truyền thuyết thứ hai kể lại rằng, chùa Hà được xây dựng để vua Lê Thánh Tông bày tỏ lòng nhớ ơn các đại thần Nguyễn Trãi, Nguyễn Xí, Đinh Liệt đã cưu mang mình và phế bỏ Lê Nghi Dân, đưa mình lên ngôi vua vào năm 1460.
Mặc dù không có tích nào về chuyện tình yêu nhưng không biết từ khi nào, rất nhiều người đến đây luôn mong muốn cầu bình an, cầu duyên, cầu hạnh phúc.
Chùa Hà nhìn ra hướng tây, chùa chính kết cấu kiểu chữ Đinh có Tiền đường và Thượng điện, Tam Bảo năm gian rộng. Tòa phật điện của chùa được bố trí theo nhiều lớp.
Lớp cao nhất là ba pho Tam thế đại diện cho Đức Phật ở thì hiện tại, quá khứ và tương lai. Lớp thứ hai là tượng A Di Đà, Quan Thế Âm Bồ Tát, Đại Thế Chí Bồ Tát. Phía dưới là tượng A Nan Đà, Đức Ông.
Đức Ông chùa Hà rất linh thiêng nên dân quanh vùng có câu “Đức Ông chùa Hà, Đức Bà chùa Hương”.
Phía sau chính điện của chùa là Điện Mẫu, gian chính thờ Mẫu Thượng Thiên, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thủy. Ngoài ra còn thờ các ông hoàng, bà chúa, thờ cô, cậu.
Mặc dù chùa Hà không có sư nhưng ban quản lý nơi đây luôn giữ gìn cách thờ tự theo đúng quy định của Phật giáo.
Bên cạnh chùa là đình Bối Hà (hay còn gọi là đình Hà), thờ thành hoàng làng là Triệu Chí Thành người Chu Diên trang, Thái Bình (nay là huyện Mê Linh, Vĩnh Phúc). Đình Hà có lối kiến trúc theo kiểu chữ Đinh nhìn hướng Tây, tuân thủ quy luật âm dương: tiền quảng đại, hậu thần mật; tiền náo nhiệt, hậu túc tĩnh.
Với khuôn viên rộng rãi, khung cảnh thiên nhiên thoáng đãng, bước qua những ồn ào của phố xá, quần thể chùa Hà như một đóa hoa đẹp nở giữa lòng thủ đô mang nét linh thiêng, thanh tịnh, trở thành nơi ghé thăm của không ít người dân và khách du lịch.
Thu Hiền/ Vietnam Journey
