Gần 20 năm, Đội K93 đã phát hiện, quy tập về nước hàng ngàn bộ hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ 

Thượng úy Chau Him, Phân đội trưởng phân đội 2, đã gắn bó với Đội K93 từ những ngày đầu nhập ngũ, đến nay anh đã làm nhiệm vụ này được 18 năm. Trong mỗi chuyến công tác anh đều tham gia với tinh thần đầy trách nhiệm, khả năng phán đoán vị trí tốt. 

Thượng úy Chau Him chia sẻ, với ý nghĩa thiêng liêng cao cả của nhiệm vụ thực hiện, mặc dù khó khăn, vất vả phải nằm rừng, ngủ võng, nhưng mỗi người đều quyết tâm vượt qua. Các anh luôn trăn trở, cố gắng hết sức để không phụ lòng tin của gia đình các liệt sĩ. 

Trong quá trình tìm kiếm, mọi người đều cẩn trọng từng mũi xẻng, nhát cuốc, nâng niu từng mẩu xương, chiếc cúc áo, cây bút, chiếc võng, chiếc nón khi phát hiện; những kỷ vật dù nhỏ nhưng các anh rất nâng niu, tỉ mỉ và gói ghém cẩn thận. Xúc động nhất là khi tìm được hài cốt, ai cũng mừng như tìm được người thân của mình. 

Cải táng tại nghĩa trang 

Thượng úy Chau Him tâm sự: "Nhờ có các chú, các anh đi trước mới có xã hội ngày hôm nay. Phải cố gắng tìm kiếm cho bằng được các chú, các anh mang về quê hương đất mẹ. Mong muốn của bản thân là cố gắng duy trì sức khỏe ổn định để thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng và cao cả, vì Tổ quốc.”

Theo những người lính Đội K93, việc tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hi sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia gặp vô vàn khó khăn, từ việc xác định vị trí, môi trường làm việc, điều kiện ăn ở, bất đồng ngôn ngữ. Mặt khác, thời gian công tác do là mùa khô nên các hồ nước đều cạn, đồng ruộng không một bóng cây, đất đai khô cứng như đá… 

Công việc này lại chỉ dùng đôi tay và sức người, nên bàn tay ai cũng to bè, sần sùi. Có những vị trí xác định có hài cốt cách xa nơi dựng lều mấy chục cây số nên từ sớm, cán bộ, chiến sỹ đã phải dậy đi cho kịp, có khi phải đi bộ hàng chục cây số. Mặc dù khó khăn như vậy, nhưng anh em trong Đội đều quyết tâm vượt qua, chỉ mong sớm tìm được hài cốt đưa về với quê hương, người thân.

Thượng úy Hồ Thanh Tâm, nhân viên quy tập Đội K93 chia sẻ, vài năm trở lại đây, việc tìm hài cốt ngày càng khó khăn hơn vì thời gian đã quá lâu làm cảnh vật thay đổi, nhân chứng đều lớn tuổi, trí nhớ kém dẫn đến kết quả sai bị lệch vị trí, có khi tìm kiếm 2-3 tháng, đào cả ngàn mét vuông đất, thậm chí có hài cốt sau mấy chục năm bị bồi đắp, phải đào sâu xuống từ 3-4 mét mới tìm được một hài cốt.

Sau mấy chục năm bị bồi đắp, phải đào sâu xuống từ 3-4 mới tìm được hài cốt

Đội K93 được thành lập ngày 23-11-2000, thuộc Bộ CHQS tỉnh An Giang, làm nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia và trong nước. Hàng năm, Đội chia làm 2 đợt tìm kiếm tại các tỉnh: Tà-Keo, Kompong-Speu, Kan-dal, Kam-pot, Koh-Kong, Vương quốc Campuchia và trong nước. Qua gần 20 năm, Đội đã phát hiện, quy tập về nước hàng ngàn bộ hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ.

Theo Đại tá Nguyễn Quốc Thông, Đội trưởng Đội K93, thời gian qua để thực hiện tốt nhiệm vụ thiêng liêng, Ban chỉ huy Đội K93 đã làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng ý chí quyết tâm cho cán bộ, chiến sĩ; tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân hiểu rõ về ý nghĩa, tầm quan trọng công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, cá nhân trong nước và các đơn vị của Campuchia, các cựu chiến binh để nắm tình hình, thông tin về mộ liệt sĩ. 

Trên cơ sở các thông tin về mộ chí đã nắm được, Ban Chỉ huy Đội đã tổ chức khảo sát nắm chắc địa điểm, địa bàn, khu vực tìm kiếm; đề ra nhiều phương pháp tìm kiếm, cất bốc phù hợp, nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Trong thời gian thực hiện nhiệm vụ, Đội còn làm tốt công tác giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ chấp hành nghiêm kỷ luật quân đội, luật pháp; tôn trọng phong tục, tập quán, giữ vững mối quan hệ đoàn kết hữu nghị với chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân nước sở tại.

Ngoài ra, cán bộ, chiến sỹ Đội K93 còn làm tốt công tác dân vận, thực hiện tốt công tác tuyên truyền vận động nhân dân tại mỗi nơi đóng quân để phục vụ cho công tác tìm kiếm. Những năm qua, Đội đã khám, chữa bệnh cho hơn 4.000 lượt người dân và lực lượng vũ trang Campuchia; thăm hỏi, tặng 1.000 suất quà, với số tiền hơn 300 triệu đồng. Đáp lại những tình cảm đó, người dân Campuchia không quản ngại băng rừng, vượt suối, dẫn đường, tích cực giúp đỡ, tạo điều kiện thuận cho Đội trong quá trình tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sĩ trên đất bạn.

Đại tá Nguyễn Quốc Thông cho biết, sau đợt tìm kiếm từ mùa khô 2019, do tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, nên từ đầu năm nay, Đội chỉ tập trung tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trong nước. Tuy còn nhiều khó khăn do địa hình thay đổi, nguồn thông tin hạn chế, nhưng bằng tinh thần đoàn kết và ý chí quyết tâm cao, cán bộ, chiến sĩ của Đội đã tìm kiếm, quy tập được 63 bộ hài cốt liệt sĩ; trong đó gồm 30 hài cốt ở tỉnh Tà-keo và Kongpong-Speu, Vương quốc Campuchia và 33 hài cốt liệt sĩ được tìm thấy tại huyện Tri Tôn và Tịnh Biên, tỉnh An Giang. 

Hàng năm cứ vào dịp 27/7, tỉnh An Giang, Quân khu 9 lại Tổ chức lễ truy điệu, cải táng các liệt sỹ tại Nghĩa trang liệt sĩ Dốc Bà Đắc, xã Thới Sơn, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang.

Mùa khô năm 2020-2021, Đại tá Nguyễn Quốc Thông cho biết, Đội đã xây dựng kế hoạch, trên cơ sở tình hình, sẽ tiến hành khảo sát, tổ chức lực lượng phối hợp xác định thông tin, khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành tốt việc quy tập hài cốt liệt sỹ. 

Với tinh thần quyết tâm vượt qua khó khăn, băng rừng, vượt núi để tìm đồng đội của cán bộ, chiến sỹ Đội K93, đây không chỉ là trách nhiệm tri ân, mà còn là nghĩa vụ thiêng liêng, cao cả góp phần sớm đưa các liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia về với người thân, quê hương và Tổ quốc của mình./.

Phan Ánh/VOV ĐBSCL