Văn hóa

Nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu - Dấu ấn tài hoa trong các ca khúc bất hủ

15:56 - 12/11/2019
Viết về chiến tranh, sự mất mát hay nỗi buồn, âm nhạc của Phan Huỳnh Điểu vẫn toát lên tinh thần lạc quan; những bản tình ca của ông luôn ngọt ngào và các ca khúc thiếu nhi thì tươi vui, trong trẻo.

Nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu lúc sinh thời. Ảnh: Gia đình cung cấp

Nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu - người được mệnh danh là con chim vàng của nền âm nhạc Việt Nam - trong hơn 75 năm hoạt động âm nhạc, ông để lại hơn 100 tác phẩm, và rất nhiều trong đó là những ca khúc nổi tiếng để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng. 

Âm nhạc của ông vang vọng nhiều thập kỷ với những giai âm hào sảng, luôn chứa đựng một tinh thần lạc quan, tươi đẹp hay những bản tình ca ngọt ngào sâu lắng và cả những ca khúc thiếu nhi bất hủ. Với những đóng góp to lớn trong nền âm nhạc Việt Nam, năm 2000, nhạc sỹ đã vinh dự được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

Tình yêu âm nhạc tự nhiên như hơi thở

Nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu sinh ngày 11/11/1924 tại Đà Nẵng trong một gia đình có 11 người con.

Cả tuổi thơ lớn lên trong những làn điệu dân ca, câu hò mượt mà của vùng đất Quảng Nam - Đà Nẵng thanh bình, không khó hiểu vì sao mà tình yêu và sự gắn bó với âm nhạc trong con người ông tự nhiên đến thế.

Phan Huỳnh Điểu chính thức bắt đầu hoạt động âm nhạc trong nhóm Tân nhạc khi bước vào tuổi 16. Sáng tác đầu tiên của chàng nhạc sỹ trẻ là ca khúc “Trầu cau,” được ra đời sau khi ông xem vở kịch "Tục lụy" được diễn ở Đà Nẵng.

Kể từ đó, Phan Huỳnh Điểu say mê sáng tác và cho ra đời hàng trăm tác phẩm âm nhạc với nhiều chủ đề khác nhau.

Phan Huỳnh Điểu được xem là một trong những nhạc sỹ có sáng tác gắn liền với chiều dài lịch sử đất nước. Một trong những chủ đề nổi bật mà ông sáng tác là viết về cách mạng.

Là người đi qua cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ của dân tộc, từng trở thành người lính trong những năm 40 mưa bom bão đạn, chứng kiến tinh thần yêu nước, sự hy sinh anh dũng của những người lính, nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu đã viết nên những bài hát đi vào lòng nhiều thế hệ người yêu âm nhạc.

Năm 1945, chàng trai 21 tuổi Phan Huỳnh Điểu đã cho ra đời bài hát “Đoàn giải phóng quân” (nay là “Đoàn Vệ quốc quân”) với hoài ước ghi trọn lời thề với non sông: “Ra đi ra đi bảo tồn sông núi/ra đi, ra đi thà chết chớ lui.”

Đó là lời thề của giải phóng quân và cũng là lời thề đầu tiên của nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu khi bước theo cách mạng.

Bài hát được viết theo nhịp hành khúc 2-4, thôi thúc và rạo rực như bước chân hành quân của các chiến sỹ giải phóng.

Sau đó, bài hát đã nhanh chóng được đông đảo các anh em chiến sỹ đón nhận, đồng thời góp phần cổ vũ tinh thần cho các anh giải phóng quân trong các trận chiến.

Tính đến nay, “Đoàn Vệ quốc quân" là một trong những ca khúc nổi tiếng nhất trong hai cuộc kháng chiến cách mạng của dân tộc Việt Nam.

Tiếp nối dòng cảm xúc hào sảng, anh dũng, Phan Huỳnh Điểu còn viết và phổ nhạc thêm nhiều ca khúc cách mạng khác, và hầu hết đều trở nên nổi tiếng như “Mùa Đông binh sỹ,” “Cuộc đời vẫn đẹp sao,” “Hành khúc ngày và đêm,” “Quê tôi ở miền Nam”…

Điều đặc biệt trong âm nhạc cách mạng của Phan Huỳnh Điểu là dù viết về chiến tranh, mất mát hay những nỗi buồn thì vẫn luôn chứa đựng một tinh thần lạc quan, tươi sáng.

Dấu ấn đặc biệt trong sáng tác của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu chính là ông đã “tình ca hóa” thể loại hành khúc, đem lại cho hành khúc cách mạng Việt Nam một nét mới lạ, độc đáo và hấp dẫn. Hai bài hát "Hành khúc ngày và đêm" và "Cuộc đời vẫn đẹp sao" là một minh chứng cụ thể cho điều này. Có thể nói đây cũng là một đóng góp giá trị của nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu xét ở khía cạnh học thuật.

Bên cạnh các ca khúc cách mạng, Phan Huỳnh Điểu còn được biết đến là tác giả của những bản tình ca ngọt ngào, sâu lắng.

Nhạc sỹ từng khẳng định, tình yêu chính là nguồn cảm hứng lớn của ông, còn yêu mới sống và làm việc đầy nhiệt huyết được. Vì thế, âm nhạc của Phan Huỳnh Điểu luôn tràn ngập tình yêu.

Có tình yêu đôi lứa xa cách, da diết trong những năm tháng chiến tranh như “Anh ở đầu sông em cuối sông,” “Sợi nhớ sợi thương,” “Ở hai đầu nỗi nhớ,” “Đêm nay anh ở đâu,” “Tình trong lá thiếp”...; cũng có những tình yêu lúc nào cũng sâu lắng, tha thiết như ca khúc “Thuyền và biển” được phổ lại từ bài thơ nổi tiếng của nhà thơ Xuân Quỳnh.

Ông còn là nhạc sỹ giàu tình yêu với các em thiếu niên, nhi đồng với nhiều sáng tác dành cho thiếu nhi như “Đội kèn tí hon,” “Nhớ ơn Bác”...

Bậc thầy phổ nhạc vào thơ

Một điểm nổi bật trong sự nghiệp sáng tác của Phan Huỳnh Điểu mà không thể không nhắc đến là những bài hát được phổ nhạc từ thơ.

Trong gia tài âm nhạc đồ sộ, nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu để lại dấu ấn đậm nét với tài phổ nhạc từ thơ nhiều ca khúc nổi tiếng như “Những ánh sao đêm,” “Bóng cây Kơnia,” “Anh ở đầu sông em cuối sông,” “Sợi nhớ sợi thương,” “Ở hai đầu nỗi nhớ,” “Đêm nay anh ở đâu,” “Thuyền và biển,” “Thơ tình cuối mùa Thu”... Dấu ấn rõ nét nhất ở các tác phẩm này chính là sự hòa quyện mượt mà giữa giai điệu và ngôn từ thơ ca.

Mong muốn đem đến một sức sống mới cho thơ ca bằng những nốt nhạc đã ấp ủ trong Phan Huỳnh Điểu từ những ngày còn đi học.

Sau vài lần thử sức chưa vừa ý, mãi đến những năm kháng chiến chống Mỹ rồi thống nhất đất nước, những bài hát được Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc từ thơ mới thật sự nổi bật và trở thành nét riêng của ông.

Một trong những ca khúc phổ thơ đáng nhớ nhất của ông là "Bóng cây Kơnia." Biết đến bài thơ "Bóng cây Kơnia" (Ngọc Anh) từ năm 1959, Phan Huỳnh Điểu rất thích, đem phổ nhạc, nhưng không thành.

Từ 1964 đến 1970, ông đi B, ở chiến trường Tây Nguyên, thấm dần tiếng đàn, tiếng hát của bà con dân tộc. Sau đó trở ra Hà Nội, ông đọc lại bài thơ "Bóng cây Kơnia," cảm xúc chợt dâng trào, dòng nhạc như tuôn chảy.

Ca khúc "Bóng cây Kơnia" ra đời vào tháng 8/1971. Bài hát đã vang mãi, vượt thời gian và sống trong lòng người yêu nhạc đến tận bây giờ.

Cũng trong năm 1971, khi ở chiến trường ra, Phan Huỳnh Điểu phải vào nằm bệnh viện. Đọc "Bài thơ tình yêu" (Dương Hương Ly), ông rất thích đoạn cuối của bài thơ liền phổ nhạc. Và ca khúc “Cuộc đời vẫn đẹp sao” với giai điệu lạc quan vui tươi ra đời ngay trên giường bệnh.

Cứ thế, mỗi khi đọc một bài thơ tâm đắc, ông lại thổi vào đó những nốt nhạc. “Từ Hành khúc ngày và đêm,” “Sợi nhớ sợi thương” đến “Anh ở đầu sông em cuối sông,” “Ở hai đầu nỗi nhớ”… Dấu ấn rõ nét nhất ở các tác phẩm này chính là sự hòa quyện mượt mà giữa giai điệu và ngôn từ thơ ca.

Đặc biệt, đến những năm 1980, âm nhạc của nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu đã chắp cánh cho hồn thơ Xuân Quỳnh với “Thơ tình cuối mùa Thu,” “Thuyền và biển,” “Sóng”…

Nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu từng nói “thơ và nhạc như cặp anh chị em song sinh.” Nhà thơ chắt chiu từng con chữ, nhạc sỹ chăm chút từng nốt nhạc sẽ cho ra một tác phẩm toàn vẹn và đầy đặn. Thế nên, có quá nửa gia tài âm nhạc ông để lại là các bài hát phổ thơ.

Không chỉ là một nhạc sỹ đầy tài năng, nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu còn là bậc tiền bối được giới nghệ sỹ trẻ Việt Nam hết sức ngưỡng mộ và kính trọng.

Ở con người của người nhạc sỹ không tuổi toát lên sự gần gũi, thân thuộc và sự lạc quan, yêu đời mà hiếm nhạc sỹ nào có được. 

Nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu mất ngày 29/6/2015. Đến những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời, Nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu vẫn còn cống hiến cho âm nhạc Việt Nam với vai trò là một vị giám khảo vui tính trong cuộc thi "Tiếng hát mãi xanh". Dù là vị giám khảo già nhất Việt Nam, nhưng ông vẫn giữ nguyên nét đáng yêu, dí dỏm trên chiếc “ghế nóng” với những phát biểu “để đời” như phong danh hiệu “Chiếc lá còn xanh” cho một thí sinh nữ đã bước sang tuổi 40 khi cô thể hiện ca khúc "Chiếc lá cuối cùng"./.

Nhac sy Phan Huynh Dieu - dau an tai hoa trong cac ca khuc bat hu hinh anh 2

Theo Vietnam+

Tỉnh thành Đà Nẵng

Đà Nẵng
Sự phát triển năng động, môi trường cởi mở và thân thiện đã đưa Đà Nẵng trở thành một thành phố đáng sống.

Điểm đến Đà Nẵng Xem thêm

Bán đảo Sơn Trà
Bán đảo Sơn Trà được coi là “lá phổi xanh” của thành phố với hệ động, thực vật vô cùng phong phú.
Đèo Hải Vân
Đèo Hải Vân là ranh giới tỉnh Thừa Thiên – Huế và thành phố Đà Nẵng, từng được vua Lê Thánh Tông phong tặng là “Thiên hạ đệ nhất...
Bãi biển Mỹ Khê
Bãi biển Mỹ Khê là một trong những điểm đến không thể bỏ qua khi tới Đà Nẵng.
Bảo tàng Điêu khắc Chăm
Những gì còn lại của vương quốc Chămpa phồn thịnh đang được lưu giữ tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
Làng đá mỹ nghệ Non Nước
Làng đá mỹ nghệ Non Nước là làng đá cổ nằm dưới chân núi Ngũ Hành Sơn, được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc...
Bãi rêu Nam Ô xanh mướt
Một bãi đá phủ đầy rêu, tạo nên hình ảnh tuyệt đẹp, khiến nhiều người dân và khách du lịch đổ xô đến “check in” khi có dịp tới TP...
Khu Du lịch Sinh thái Lái Thiêu, Đà Nẵng
Chỉ cách trung tâm thành phố Đà Nẵng chưa đầy 40km, Khu Du Lịch Sinh Thái Lái Thiêu hoàn toàn gần gũi với thiên nhiên đất trời cỏ...
Chùa Linh Ứng – Bãi Bụt, Đà Nẵng
Chùa Linh Ứng tọa lạc tại khu vực Bãi Bụt, bán đảo Sơn Trà, nằm cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 10km về hướng Đông Bắc,...
Hy Lạc Viên: Ngôi làng nguyên sơ với những phận đời đặc biệt dưới chân đèo Hải Vân
Nằm dưới chân đèo Hải Vân, Hy Lạc Viên là một tên gọi khác của Làng Vân, chốn nương thân của những phận đời nghiệt ngã - những...

Ẩm thực Đà Nẵng Xem thêm

Quán bún giữa trung tâm Đà Nẵng, view đường tàu, giá 5.000 đồng/tô
Quán bún vỉa hè nằm bên cạnh đường ray tàu lửa được bán theo yêu cầu của khách hàng với nhiều mức giá khác, trong đó thấp nhất là...
Làng bánh tráng Tuý Loan vào vụ Tết
Bánh tráng Tuý Loan, món ăn dân dã của người dân địa phương trở thành đặc sản nổi tiếng. Những ngày này, làng bánh tráng Tuý Loan...
Lạ lùng món mít trộn dân dã nhưng 'ngon quên lối về' ở Đà Nẵng
Nhiều người chẳng ngờ, chỉ với vài nguyên liệu dân dã và dễ tìm như mít non, da heo... lại có thể biến hóa thành món ngon nức...
Bánh xèo Đà Nẵng có gì khiến thực khách "mê mẩn không quên"?
Với lớp vỏ màu vàng, nóng giòn kèm theo chút rau sống được cuốn gọn trong lớp bánh tráng và chấm ngập nước tương lạ miệng... tất...
Bún giò 2 tô số lượng có hạn không dành cho người ngủ nướng
Bún giò 2 tô quán Mười Nữ gần cầu Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng tuy nằm trong hẻm nhưng lại rất đông khách. Quán bán rất sớm và hết rất...
Bánh căn 12k bán theo mùa: Mưa bán nắng nghỉ
Món bánh căn ở Đà Nẵng khá đặc biệt khi hình thức giống sự kết hợp của bánh khọt Vũng Tàu và bánh căn Đà Lạt.
Bánh cuốn chà bông món ngon nên thử khi đến Đà Nẵng
Khác với các loại bánh cuốn của nhiều vùng miền khác, bánh cuốn Tiến Hưng ở Đà Nẵng có thêm chà bông thịt và đu đủ ngâm chua ăn...
Bánh mì “âm phủ” Đà Nẵng bán hơn 1.000 ổ mỗi đêm
Xe bánh mì vỉa hè đối diện chợ Cồn mở bán giờ “thiêng” nhưng lại vô cùng đắt khách. Đây là một trong những xe bánh mì bán chạy...
Ốc hút: Lựa chọn thích hợp cho ngày gió lạnh
Đà Nẵng cũng là xứ nổi tiếng với món ốc xào sả ớt, mà người dân địa phương gọi dân dã là ốc hút.

Trải nghiệm Đà Nẵng Xem thêm

Bay trực thăng du lịch Đà Nẵng- Trải nghiệm du ngoạn từ trên cao
Dịp lễ 30/4-1/5 tới, Công ty Trực thăng miền Bắc tổ chức chuỗi chuyến bay khảo sát nhằm xây dựng bộ sản phẩm du lịch “Thưởng...
Ngắm trọn vẹn Đà Nẵng về đêm trên du thuyền sông Hàn không thể bỏ lỡ
Thành phố Đà Nẵng luôn là điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước và là một trong những trải nghiệm không thể bỏ lỡ khi tới...
Công viên 700 tỷ bên bờ sông Hàn ở Đà Nẵng thành hình, sẵn sàng đón khách
Công viên APEC Đà Nẵng mở rộng với tổng mức đầu tư hơn 700 tỷ đồng sắp khánh thành. Khi đưa vào hoạt động, công trình sẽ trở...
Đẹp mộng mơ những cánh đồng lau trắng vào mùa ven sông Hàn
Đến hẹn lại lên, những cánh đồng lau trắng ven sông Hàn, dọc đường ven biển cạnh bán đảo Sơn Trà (TP. Đà Nẵng) lại đua nhau khoe...
Mùa rêu xanh tại Rạn Nam Ô Đà Nẵng hút du khách check-in đầu năm
Vào dịp đầu xuân, cả bãi Rạn Nam Ô lại khoác lên mình tấm áo màu xanh mới mẻ của rêu phong, thu hút du khách gần xa đến để...
Đỗ mai trong nắng tháng ba
Một vườn đỗ mai với hàng trăm gốc, đang độ mùa hoa bung sắc trong nắng sớm tháng Ba. Đà Nẵng có thêm một công viên hoa đẹp hơn cổ...
Mùa cào ốc ruốc
Trong những ngày cuối tháng Giêng, đầu tháng hai, bà con ngư dân ven biển TP Đà Nẵng hối hả vào mùa cào ốc ruốc. Ốc năm nay được...
Hoa đào chuông quý hiếm đua nhau khoe sắc trên đỉnh Bà Nà Hills
Hoa đào chuông đã bung nở trên đỉnh Bà Nà Hills (Đà Nẵng). Từng chùm hoa gồm nhiều chiếc chuông màu hồng thắm lay động trong gió...
Mùa hái rong biển ở Nam Ô
Khi mặt trời còn chưa hé rạng, thủy triều mấp mé ở phía xa, dọc ven biển làng chài Nam Ô "lộ ra" những rạn đá nằm san sát cũng...

Cẩm nang du lịch Đà Nẵng Xem thêm

Lang thang khám phá những điểm không thể bỏ qua ở Đà Nẵng
Tôi cũng không nhớ nổi mình đã trở lại với phố biển Đà Nẵng bao lần, chỉ biết là càng đi càng say, về rồi lại nhớ…
5 địa điểm check-in nổi tiếng tại Đà Nẵng
Luôn là địa điểm du lịch nổi tiếng thu hút hàng nghìn lượt khách ghé thăm, khi du lịch đến thành phố biển Đà Nẵng, du khách đừng...
Bí kíp săn khoảnh khắc vi diệu ở Cầu Vàng
Trong bình minh, khi hoàng hôn, sau cơn mưa rực rỡ cầu vồng hoặc thậm chí trong sương mờ huyền ảo, cây Cầu Vàng luôn khiến cả...
Khi đám cưới kết hợp du lịch
Tổ chức đám cưới tại khu nghỉ dưỡng ở một địa phương kết hợp nghỉ ngơi sau ngày cưới và tham quan danh lam thắng cảnh là sự lựa...
Vietnam Airlines mở đường bay quốc tế Đà Nẵng - Busan
Ngày 21.7, Vietnam Airlines (VNA) đã chính thức khai trương đường bay thẳng Đà Nẵng - Busan (Hàn Quốc), khởi hành hàng tuần vào...
5 cây cầu ấn tượng nhất Đà Nẵng
Dọc miền Trung, có lẽ không nơi nào tập trung nhiều chiếc cầu nổi tiếng, ấn tượng như Đà Nẵng. Thậm chí có người còn ví von:...
Cù Lao Chàm đã quá tải, có nên đón thêm du khách?
Những ngày gần đây, thông tin về việc Đà Nẵng dự định mở thêm tuyến du lịch đường thủy đưa du khách ra thẳng Cù Lao Chàm mà không...
Hơn 3000 khách Indonesia đến Đà Nẵng: tín hiệu mới cho du lịch sông Hàn
Theo thống kê, trong khoảng thời gian từ 27/3 đến 15/4, đã có hơn 3000 du khách từ Indonesia đến tham quan Sun World Ba Na Hills...
Đà Nẵng và Hội An - điểm đến cho muôn kiểu sống ảo của giới trẻ
Đà Nẵng - Hội An là điểm đến được rất nhiều bạn trẻ lựa chọn bởi nơi này quy tụ vô vàn góc sống ảo lên hình sang chảnh, đẹp, lạ,...

Khách sạn Đà Nẵng Xem thêm

Đà Nẵng “bội thực” khách sạn do đâu?
Thành phố hiện có hơn 870 cơ sở lưu trú, với gần 38.600 phòng, tăng 119 cơ sở với hơn 4.700 phòng so với cùng kỳ năm...
Những cái tên nào của Việt Nam góp mặt trong Top 100 khách sạn tốt nhất thế giới?
Hàng năm, tạp chí du lịch Travel + Leisure luôn tiến hành khảo sát để tìm ra những cái tên nổi bật nhất trong từng hạng mục du...
Việt Nam có khách sạn lãng mạn nhất thế giới
InterContinental Danang Sun Peninsula Resort được CNN bình chọn là một trong số 25 khách sạn lãng mạn nhất thế giới.
Top 10 khách sạn sang trọng bậc nhất Đà Nẵng
Đà Nẵng có hàng nghìn khách sạn, resort và khu nghỉ dưỡng. Tuy nhiên, chỉ có một vài cái tên được nhắc đến khi nói về các khách...
Ghé thăm “khách sạn lãng mạn nhất thế giới” ở Đà Nẵng
Khách sạn Mercure Danang French Village Bana Hills từng nhận giải thưởng danh giá “Khách sạn lãng mạn nhất thế giới”.
InterContinental Đà Nẵng: Thiên đường nghỉ dưỡng
InterContinental Đà Nẵng, một trong những khu nghỉ dưỡng đẳng cấp, sang trọng nhất miền Trung.

Nhà hàng Đà Nẵng Xem thêm

Đà Nẵng: lạ lùng quán cà phê chỉ có duy nhất 3 chiếc ghế
SẾU – một tiệm cà phê nhỏ xinh, sở hữu cho mình phong cách khá lạ và thú vị. SẾU nằm nổi bật trong 1 con hẻm nhỏ ở thành phố Đà...
11 địa điểm thưởng thức tiệc Giáng sinh lung linh
Một số địa chỉ sau đây sẽ cho bạn cơ hội tận hưởng trọn vẹn những khoảnh khắc ý nghĩa bên gia đình dịp cuối năm.