Văn hóa

Độc đáo nghệ thuật sơn mài Hạ Thái

12:25 - 18/07/2019
Nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội 17 Km về phía nam, làng Hạ Thái thuộc xã Duyên Thái, huyện Thường Tín, Hà Nội, vốn có nghề làm sơn son thếp vàng các đồ vật dâng vua, chúa và hoàng tộc…

Những năm 30 của thế kỷ trước, phường sơn son thếp vàng Hạ Thái có nhiều đổi thay lớn. Những họa sỹ Việt Nam đầu tiên học trường Mỹ thuật Đông Dương đã phối hợp với nghệ nhân Đinh Văn Thành- người làng Hạ Thái tiến hành thử nghiệm, phát hiện thêm các vật liệu màu khác như vỏ trứng, ốc, cật, tre… và đặc biệt là đưa thêm kỹ thuật mài của sơn son thếp vàng vào làm tranh nghệ thuật.

Thuật ngữ ”Sơn mài” và ”tranh Sơn mài” có từ đó. Nghề sơn mài đã nâng nghề sơn lên thành nghệ thuật bởi sự công phu, cầu kỳ trong quá trình sáng tạo để làm nên tác phẩm…

Nghệ nhân sơn mài Vũ Huy Mến - Làng Hạ Thái,  Xã Duyên Thái, Thường Tín, Hà Nội cho biết: “Vẽ tranh sơn mài phải tuân theo những nguyên tắc ngược: muốn lớp sơn vừa vẽ nhanh khô, tranh phải ủ trong tủ kín gió và có độ ẩm cao. Muốn nhìn thấy tranh lại phải mài mòn đi mới thấy hình”.

Ngoài trình độ nghệ thuật, các nghệ nhân sơn mài phải có một trình độ kỹ thuật rất cao. Thời gian thực hiện một tác phẩm có kích thước nhỏ, đơn giản cũng phải mất từ 15 đến 20 ngày. Những tác phẩm lớn có khi phải mất vài tháng, đến vài năm.

Kỹ thuật sơn mài có ba công đoạn chính: bó hom vóc, trang trí, mài và đánh bóng.

Ở công đoạn bó hom vóc, người thợ ngày xưa thường sử dụng giấy bả, loại giấy chế từ gỗ dó nên rất dai, có độ bền vững hơn vải, sau đó dùng đất phù sa – ngày nay người thợ có thể dùng bột đá trộn sơn – giã nhuyễn cùng giấy bản rồi hom, chít các vết rạn nứt của tấm gỗ. 

Sau đó phải đục mộng mang cá để cài và gắn sơn cho các nẹp gỗ ngang ở sau tấm vóc (tấm ván gỗ hoặc ván ép được sơn nhiều lần và bọc nhiều lớp vải, ủ khô và mài phẳng). Việc xử lý tấm vóc càng kỹ, càng kéo dài tuổi thọ cho đồ vật cần sơn, mỗi tác phẩm sơn mài có thể có tuổi thọ đến 400-500 năm.

Khi có được tấm vóc, người nghệ nhân trước tiên phải làm các công đoạn gắn, dán các chất liệu tạo màu cho tác phẩm như: vỏ trứng, mảnh xà cừ, vàng, bạc…sau đó phủ sơn rồi lại mài phẳng, tiếp đến dùng màu.

Với kỹ thuật sơn phủ tượng và đồ nội thất như: hương án, hoành phi, câu đối… người thợ phải làm trong phòng kín và quây màn xung quanh để tránh gió thổi bay các nguyên vật liệu: quỳ vàng, quỳ bạc, và tránh bụi bám vào nước sơn còn ướt.

Tiếp đến là công đoạn quan trọng là mài và đánh bóng. Vì dầu bóng đã được pha trộn với màu để vẽ, tạo nên độ bóng chìm trong cốt màu và tạo thành độ sâu thẳm của tác phẩm, do đó sau mỗi lần vẽ lại phải mài. Người xưa sử dụng lá chuối khô làm giấy ráp.

Đến nay, nguyên tắc đánh bóng tranh lần cuối chưa có gì thay thế cho phương pháp thủ công này vì tranh sơn mài không được phép phủ dầu bóng. Đó chính là điểm độc đáo của tranh sơn mài. Sự thành công của một bức tranh sơn mài phụ thuộc rất lớn vào công đoạn sau cùng.

Cái hay của sơn mài chính là tính ngẫu nhiên. Bởi tác phẩm như một tấm màn bí ẩn, đợi đến khi mài xong, đánh bóng mới dần hiện hữu. Những điều mới lạ luôn được tạo ra trong không gian sâu thẳm của tranh mà có lẽ chỉ ở sơn mài mới có được và đã khẳng định vị thế riêng của sơn mài. 

Ở làng Hạ Thái, những nét đẹp truyền thống trong nghệ thuật sơn mài vẫn là vĩnh viễn, bất biến không gì có thể thay đổi. Vẻ đẹp đó đã tạo nên một bề dày thành tựu trong nền nghệ thuật tạo hình Việt Nam.

Mời quý vị xem chương trình Nghệ thuật sơn mài Hạ Thái tại đây để hiểu thêm về nét đẹp của làng nghề truyền thống này.

Vietnam Journey

Tỉnh thành Hà Nội

TP. Hà Nội
Sự đa dạng của Hà Nội là nguồn cảm hứng vô tận cho nhiều nghệ sỹ.

Điểm đến Hà Nội Xem thêm

Hồ Hoàn Kiếm
Hồ Gươm, trái tim của thủ đô văn hiến, là điểm đến không thể bỏ qua nếu bạn đến Hà Nội.
Cầu Long Biên
Cầu Long Biên là một trong những “chứng tích lịch sử”, một biểu tượng gắn liền với thủ đô Hà Nội.
Hồ Tây
Hồ Tây là lá phổi xanh, viên ngọc quý, món quà thiên nhiên ban tặng cho thủ đô Hà Nội.
Hoàng thành Thăng Long
Điểm đến yêu thích của những người đam mê lịch sử và khảo cổ khi tới Hà Nội.
Văn Miếu
Văn Miếu – Quốc Tử Giám cổ kính rêu phong là di tích lịch sử nổi tiếng của Hà Nội.
Khu di tích Cổ Loa
Thành Cổ Loa thu hút du khách bằng những câu chuyện văn hoá lịch sử đậm chất huyền thoại và cổ tích.
Hấp dẫn trekking rừng Ba Vì
Trekking xuyên Vườn Quốc gia Ba Vì, cung đường thú vị và đầy thách thức ngay cả với các phượt thủ.
Vãn cảnh Chùa Thầy
Chùa Thầy còn gọi là chùa Cả, tên chữ là "Thiên Phúc Tự" thuộc xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, tỉnh Hà Tây (cũ), nay là Hà Nội. Núi...
Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Lăng Chủ tịch và Quảng trường Ba Đình là nơi diễn ra nhiều hoạt động kỷ niệm và sự kiện chính trị văn hóa quan trọng của cả...

Ẩm thực Hà Nội Xem thêm

Quán phở mặn nhất Hà Nội, giá 'chát' 80.000 đồng/bát vẫn nườm nượp khách
Quán phở nằm ở Gầm Cầu của bà Hà 40 năm qua vẫn được xem là mặn nhất Hà Nội, chưa kể, giá cũng cao. Vậy nhưng, quán cứ mở là...
Đến Hà Nội, nhớ làm no bụng với đa dạng các món bún
Thủ đô Hà Nội nổi tiếng là thiên đường ẩm thực với nhiều món ăn ngon, độc, lạ, trong số đó không thể không kể đến các món bún....
Hàng quán Hà Nội 'ngày trở lại', bạn chọn món gì đầu tiên?
Sau hơn 80 ngày thực hiện giãn cách xã hội để phòng chống dịch Covid-19, từ hôm nay 14/10, người dân Hà Nội cuối cùng cũng được...
Kem Tràng Tiền - một nét văn hóa Hà Nội
Kem Tràng Tiền là một thương hiệu rất riêng của Hà Nội. Hơn nửa thế kỷ qua, cửa hàng kem ấy là điểm đến quen thuộc của người dân...
Mộc mạc xôi cốm Kiều Mộc
Hà Nội không chỉ nổi tiếng với đặc sản cốm làng Vòng hay cốm Mễ Trì, mà còn được biết đến với các món ngon dân dã chế biến từ cốm...
Bánh tẻ Phú Nghi - Thức quà dân dã từ thành cổ Sơn Tây
Bánh tẻ Phú Nhi không chỉ là món quà dân dã, giản dị, mang hương vị của trời, của đất, của tình người mà còn là nét văn hóa đặc...
Dù hạ hay đông, vẫn ‘thầm thương trộm nhớ’ bát ốc luộc vỉa hè Hà Nội
Ăn ốc luộc dịp mát giời hay nóng bức, vẫn cứ là không thể hợp hơn!
Quà mùa hè Hà Nội
Mùa hạ nắng về từ sớm, chói chang, gay gắt kèm theo những luồng hơi nóng hầm hập. Giữa cái nóng oi bức thì Hà Nội vẫn luôn có...
Mãi thương một món... riêu này
Hà Nội đã chính thức bước vào mùa hè với những đợt nắng nóng như đổ lửa. Thời tiết nóng nực khó chịu khiến nhiều người bỗng thèm...

Trải nghiệm Hà Nội Xem thêm

Thăm nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh sống và làm việc trong 15 năm
Dịp này, đông đảo nhân dân từ khắp mọi miền Tổ quốc đã đến thăm Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch (Hà Nội) để tỏ...
Rực rỡ sắc đỏ hoa phượng trên các con phố Hà Nội
Những ngày tháng 5, hoa phượng bắt đầu thắp lửa trên từng góc phố, con đường của Hà Nội tạo cho Thủ đô thêm sắc màu rực rỡ. Hoa...
Chiêm ngưỡng cây hoa bún cổ thụ được coi là 'báu vật' giữa lòng Hà Nội
Những ngày cuối tháng 4 một cây hoa bún có tuổi đời hàng trăm năm ở Nam Từ Liêm, Hà Nội đã bung nở vàng rực. Các cụ cao niên...
Khám phá thú vị về làng gốm Bát Tràng
Nhiều đổi thay trong cách làm du lịch của làng gốm sứ Bát Tràng (huyện Gia Lâm, Hà Nội) đang thu hút du khách quay trở lại. Đến...
Đẹp ngỡ ngàng đường hoa phong linh nở vàng rực rỡ ở Hà Nội
Một địa điểm rất ít người biết đến nhưng có con đường trồng hoa gạo và hoa phong linh đang độ nở sung mãn, tạo nên cảnh quan...
5 quán cà phê lãng mạn ngoài trời cho dịp lễ 8/3 tại Hà Nội
Những quán cà phê ngoài trời có không gian lãng mạn trên cao dành riêng cho hai người sẽ là gợi ý tuyệt vời cho một cuộc hẹn hò...
Mãn nhãn với vườn hoa bách nhật tại Hà Nội
Cánh đồng hoa bách nhật tím lịm như trời Âu ở Thạch Cầu (Long Biên) đang thu hút rất nhiều bạn trẻ tới vui chơi, chụp...
Vàng óng màu dã quỳ chớm đông để check-in và vui chơi
Cứ đến cuối thu, đầu đông, Ba Vì lại ngập trong sắc vàng của hoa dã quỳ. Đây cũng là dịp mà nhiều bạn trẻ đổ về vườn Quốc gia Ba...
Cúc họa mi dịu dàng xuống phố Hà Nội đầu đông
Thời điểm này, trong cái tiết trời se lạnh của Thủ đô Hà Nội, những chiếc xe chở hoa cúc họa mi trắng muốt, tinh khôi len lỏi...

Cẩm nang du lịch Hà Nội Xem thêm

10 làng quê Việt Nam đẹp cổ kính và nên thơ
Trải dài khắp mảnh đất hình chữ S, từ miền Bắc, miền Trung đến miền Nam, là những làng quê nổi bật với vẻ đẹp cổ kính và nên...
Ngay gần Hà Nội, những địa điểm du lịch nào đẹp nhất dịp 8/3
Mùng 8/3 năm nay rơi vào dịp cuối tuần nên rất nhiều người muốn tìm cho mình một địa điểm nghỉ dưỡng gần Hà Nội.
Top những điểm “sống ảo” mùa đông Hà Nội
(VOVTV) - Hà Nội có rất nhiều góc “sống ảo” dành cho những tín đồ đam mê du lịch. Ngày cuối tuần thảnh thơi, hãy cùng Truyền hình...
3 địa điểm du lịch dịp 8/3 gần Hà Nội
Ngày 8/3 năm nay rơi vào thứ 6, vì vậy, nếu muốn du lịch ngắn ngày hoặc trong ngày, có những địa điểm rất gần Hà Nội mà bạn không...
8 địa điểm đi chơi Valentine lãng mạn nhất tại Hà Nội
Những địa điểm hẹn hò sẽ khiến các cặp đôi có những kỷ niệm đẹp, lãng mạn nhất trong ngày Valentine 2020.
Những điểm vui chơi hấp dẫn tại Hà Nội vào dịp Tết 2020
Hà Nội nổi tiếng với những công trình kiến trúc, những địa danh lịch sử ngàn năm văn hiến. Khi đến Hà Nội vào dịp Tết Nguyên Đán...
Địa điểm du lịch Tết Nguyên đán 2020
Tết vốn là dịp để mọi người quây quần bên nhau, sum họp gia đình. Nhưng với nhiều gia đình bây giờ Tết là để vui chơi, để du...
Gợi ý loạt địa điểm check-in sang chảnh giữa lòng thủ đô dịp Tết 2020
Đến hẹn lại lên, cứ mỗi dịp tết đến xuân về, người ta lại nô nức đến các địa điểm chụp ảnh Tết đẹp để "sắm" cho mình những bộ ảnh...
Những địa điểm lý tưởng cho giới trẻ mùa Giáng sinh 2019
Giáng sinh (Noel) là dịp lễ được nhiều người mong đợi trong năm. Bạn đã sẵn sàng khoác lên mình bộ đồ ấm áp và rực rỡ để dạo chơi...

Khách sạn Hà Nội Xem thêm

Không phải Dubai, Việt Nam mới là nơi có 1 khách sạn mạ vàng nhiều nhất thế giới
Khách sạn Hà Nội Golden Lake nằm bên cạnh hồ Giảng Võ, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội được coi là khách sạn mạ vàng nhiều nhất...
Những khách sạn tổng thống Donald Trump từng ở khi công du châu Á
Trong lần đầu tiên đến Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ nghỉ tại khách sạn Sofitel Legend Metropole Hanoi.
Khách sạn JW Marriott liệu có lập kỷ lục 2 lần phục vụ 2 đời Tổng thống Mỹ?
Chiều 19/2, một nhóm mật vụ của Mỹ đến Việt Nam tiền trạm tại khách sạn Marriott, nơi có thể là điểm trú chân của Tổng thống...
Nghỉ dưỡng 5* giữa núi rừng đại ngàn Ba Vì
Trải nghiệm dịch vụ nghỉ dưỡng đẳng cấp thế giới ngay giữa núi rừng tại Melia Ba Vì Mountain Retreat.
Khách sạn Little Hanoi Deluxe Hotel
Dù nhỏ bé, khách sạn luôn hấp dẫn du khách với không gian yên tĩnh, khoáng đạt trong lòng phố Cổ.
Sofitel Legend Metropole Hanoi: Đẳng cấp trường tồn
Khách sạn đẳng cấp thế giới nổi tiếng với bề dày lịch sử và nét lãng mạn cổ điển Pháp.
Khách sạn Lotte Hanoi
Tọa lạc tại một trong những tòa nhà cao nhất Hà Nội, Lotte Hotel Hanoi ghi điểm nhờ view đẹp nhìn ra toàn thành phố, mang tới cho...
Khách sạn Hanoi Antique Legend Hotel
Khách sạn Hanoi Antique Legend là địa chỉ lưu trú thuận tiện, thoải mái đối với du khách muốn trải nghiệm cuộc sống gần khu phố...
Khách sạn Hanoi La Selva Hotel
Không gian đẹp, phòng ốc sạch, phục vụ tinh tế, Hanoi La Selva hotel là một trong những lựa chọn không thể gây thất vọng đối với...

Nhà hàng Hà Nội Xem thêm

Quán Trà Việt trong ngôi nhà cổ giữa lòng Thủ đô
Tính chất của quán cùng không gian hoài cổ, thoáng đãng đem tới cho khách những giây phút thư thái, bình an.
Những quán cà phê mở xuyên Tết ở Hà Nội
Nếu không muốn ở nhà, bạn có thể cùng bạn bè tụ tập hàn huyên ở các quán cà phê khắp Hà Nội mở xuyên Tết.
Địa chỉ cuối tuần: Quán chả cá đông khách ở Hà Nội
Chả cá được chiên trên chảo dầu, dùng mỡ cá làm chín, thêm chút rau thơm, hành lá, ăn kèm bún và mắm tôm.
Địa chỉ cuối tuần: 3 nhà hàng đồ Âu ấm cúng đêm Noel
Đêm Giáng sinh, thưởng thức các món Âu, nhâm nhi ly rượu vang bên bạn bè hay người yêu là gợi ý tuyệt vời.
Địa chỉ cuối tuần: 3 nhà hàng Thái ngon ở Hà Nội
Hà Nội vào đông là lúc thích hợp để thưởng thức nồi lẩu Thái chua cay nghi ngút khói cùng các món ăn xứ sở chùa Vàng.
 CNN ấn tượng nhà hàng bao cấp độc đáo Hà Nội
CNN đã có một bài viết về nhà hàng số 37 Nam Tràng, Trúc Bạch, Hà Nội.
Hà Nội – Thủ đô của những quán cà phê biệt thự hoài cổ
Đã từ lâu, hình ảnh nền gạch men hoa cổ điển của những ngôi nhà hay biệt thự cổ tại Hà Nội đã chỉ còn lại trong miền ký ức. Quán...
"Ơ kìa Hà Nội" - Điểm hẹn cho những người yêu Hà Nội xưa
Nằm sâu trong một con ngõ ở phố Hoàng Hoa Thám, có một không gian rất yên tĩnh, ấm áp và nhẹ nhàng, thích hợp để ghé lại sau...
Nhà hàng thịt nướng trưng bày đồ lưu niệm của nhóm BTS ở Hà Nội
Các fan của nhóm nhạc đình đám Hàn Quốc có thể vừa thưởng thức thịt nướng và mua đồ lưu niệm in hình thần tượng.