CHIẾC ÁO CỦA NGƯỜI DAO TIỀN

Trang phục của người Dao Tiền có một điểm độc đáo, khăn và áo được trang trí bằng chỉ thêu, còn váy và xà cạp được trang trí bằng cách vẽ sáp ong. Vẽ sáp ong là một một trong những nghệ thuật trang trí có thể nói là khá công phu của một số dân tộc và mỗi dân tộc có cách làm khác nhau. Ở bản Chiềng Đi 1, người Dao Tiền gọi là chấm hoặc in sáp ong. Trước khi vào công đoạn in, bà Lý Thị Suốt phải cạo cho bóng vải. Cạo như này cần một lực rất mạnh, cạo đi cạo lại cho đến khi vải bóng, càng bóng, in sáp ong lên càng đẹp. Dụng cụ để cạo được truyền từ ông bà, cha mẹ để lại cho bà Suốt. Sau này, bà Suốt cũng làm những cái mới nhưng chất lượng không bằng. Vì thế, bao năm qua, bà vẫn dùng dụng cụ và bí quyết in sáp ong thế hệ trước trao truyền cho mình. 

Bộ dụng cụ chấm sáp ong có nhiều loại với nhiều kích thước, thuận tiện cho việc tạo ra những họa tiết khác nhau. Sáp phải là loại sáp ong ở trong rừng, ong nuôi ở nhà đến lúc nhuộm không thể tháo ra để tạo họa tiết. Mỗi ngày, làm chăm chỉ chỉ hoàn thành in được một ấm vải. 6 tấm mới làm thành một chiếc váy. Mỗi lần làm xong người phụ nữ Dao lại miệt mài cạo. Chuẩn bị làm cạo, vẽ xong cạo, in xong cạo. Để hoàn thành trang trí một chiếc váy, phụ nữ Dao Tiền mất khoảng 10 ngày để vẽ, nhuộm mất một tháng, chưa kể thời gian khâu váy bằng tay. Vì vậy, mỗi năm chỉ làm được 1, 2 bộ trang phục. Dù trải qua nhiều công đoạn, công đoạn nào cũng cầu kỳ, đòi hỏi nhiều công sức, nhưng phụ nữ Dao không bao giờ từ bỏ công việc này. Trong mỗi nỗi vất vả ấy có niềm vui vì gia đình, bố mẹ, chồng con có áo mới để mặc, vì dân tộc có trang phục để giữ gìn bản sắc riêng. 

Đến Bản Chiềng Đi vào những dịp cuối tuần, du khách có thể được hòa mình vào điệu múa chuông, điệu múa truyền thống của người Dao Tiền. Những chàng trai, cô gái, khoác trên mình bộ trang phục truyền thống của dân tộc do bà, mẹ khâu và trang trí, nhún, xoay theo điệu chuông, trống làm vui tươi thêm không khí của bản làng. Nếu không có những bộ trang phục này, điệu múa chuông có thể rộn ràng và du khách có thể nhận ra đây là người Dao Tiền? Những người phụ nữ lặng thầm, hàng ngày hi sinh thú vui riêng của mình để cần mẫn tạo ra những bộ trang phục đẹp cho người thân đã góp phần quan trọng trong việc giữ gìn bản sắc của người Dao Tiền. Họ không được vinh danh, không được khen thưởng, nhưng công sức và tâm huyết của họ luôn được trân trọng bởi họ đã tạo nên thần thái, nét đẹp riêng cho dân tộc mình thông qua những bộ trang phục./.

Thực hiện: Huyền Trang – Hoàng Thuyên – Quốc Việt