Nét cổ xưa làng Ước Lễ
Dù đã tồn tại qua hàng trăm năm, bao phủ lên đó là lớp rêu của thời gian nhưng chiếc cổng làng Ước Lễ vẫn còn nguyên vẹn những giá trị truyền thống. Cũng như nhiều làng quê Bắc Bộ, cổng làng thể hiện cho hồn cốt của làng. Cổng làng ra đời từ rất sớm, gắn liền với sự hình thành và phát triển của làng. Trở nên thân thuộc, quan trọng trong đời sống của dân làng.
Làng Ước Lễ có 2 cổng chính và phụ, được xây dựng từ thời nhà Mạc (khoảng thế kỷ XVI - XVII), cổng hình vòm uốn, mái cong vút đảm bảo 3 vai trò của cổng làng khi xưa: điểm trấn đường vào làng, ấn định không gian sống của người làng và thể hiện nét đặc trưng của văn hóa làng.
Cây đa, giếng nước, sân đình là những hình ảnh đặc trưng của các làng quê Việt xưa kia, nhưng giờ đây rất khó có thể tìm thấy. Song đến với làng Ước Lễ, chúng ta vẫn còn cơ hội bắt gặp những cảnh vật thân thương này. Làng còn giữ khoảng 9 cái giếng cổ, vẫn được người dân sử dụng, cho những dòng nước mát lành, phục vụ bà con, tạo nên nét văn hoá sinh hoạt đặc sắc của làng.
Ai có dịp ghé thăm nơi đây, đều thấy thích thú, bị hấp dẫn bởi không gian cảnh quan đậm chất truyền thống Bắc Bộ xưa. Những công trình từ đình làng, chùa, chợ... tạo nên quần thể di tích đầy giá trị cho ngôi làng. Trong số đó lâu đời nhất phải kể tới chùa Sổ, một ngôi chùa có niên đại cùng thời gian hình thành làng Ước Lễ, được xây dựng vào khoảng năm 1527. Năm 1986, chùa Sổ đã được xếp hạng Di tích nghệ thuật kiến trúc cấp quốc gia.
Cùng với những công trình công cộng như đình, đền, chùa, chợ vẫn còn giữ được kiến trúc xưa cổ, thì len lỏi trong các con ngõ, vẫn còn nhiều ngôi nhà cổ ba gian hai chái, được làm bằng gỗ, tre, đất nung đậm chất truyền thống, có tuổi đời hàng trăm năm được chính người dân gìn giữ.
Không chỉ nổi tiếng bới các kiến trúc cổ xưa vẫn được gìn giữ đến tận ngày nay, làng Ước lễ còn được biết đến với những sinh hoạt truyền thống độc đáo. Nói đến Ước Lễ, người ta nghĩ ngay tới sản phẩm giò, chả nổi tiếng của một làng nghề truyền thống. Theo các bậc cao niên, nghề làm giò chả cũng được bắt nguồn từ khi lập làng cách đây khoảng 500 năm. Giò chả Ước Lễ có hương vị đặc biệt khó có thể tìm thấy ở nơi nào khác. Hương vị thơm ngon, đậm đà này đến từ quá trình chế biến cẩn thận và kỹ lưỡng, mang đến trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời cho thực khách.
Thấm sâu vào khung cảnh là hồn làng, thấm sâu vào từng người con Ước Lễ là chất làng. Và có lẽ dù cho những năm về sau, trải qua biến thiên và đổi thay thì cái chất làng ấy vẫn luôn được người dân nơi đây cùng nhau gìn giữ, trở thành tấm gương sáng trong việc phát huy những giá trị truyền thống quý báu và hình ảnh làng quê Việt Nam sẽ không bao giờ mất đi đối với thế hệ trẻ mai sau./.
Thực hiện: Kim Anh – Trọng Đại
