Lâm Thượng xanh như mái tóc người con gái tuổi đôi mươi – một thung lũng yên bình nằm lọt giữa những ngọn núi, cách trung tâm huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái khoảng chừng 10 cây số. Ở đây chủ yếu là người Tày sinh sống nên từ khi bắt đầu chạm chân đến đất Lâm Thượng, người ta đã thấy những nếp nhà sàn mái lợp cọ chạy dọc hai bên đường hay thấp thoáng xa xa giữa những lùm cây cổ thụ.

Không ai biết người Tày bắt đầu đến Lâm Thượng sinh sống từ bao giờ nhưng cho đến nay, cộng đồng người Tày ở đây vẫn gìn giữ được những nét phong tục tập quán lâu đời của cha ông mình, trong đó có không gian sống với những nguyên tắc truyền từ đời này qua đời khác.

Những ngôi nhà sàn của người Tày thường có độ cao nhất định, mục đích là để tránh thú dữ, rắn rết, đồng thời cũng không để các loại gia súc, gia cầm trèo lên. Theo quan niệm của người Tày, ngôi nhà sàn đẹp thường là ngôi nhà lưng quay về núi, mặt hướng ra đồng ruộng. Mỗi ngôi nhà được dựng trên một mảnh đất rộng rãi, bằng phẳng và có điểm chung là gần như nhà nào ở Lâm Thượng cũng có một cái ao ngay trước nhà để thả cá, nuôi vịt. Sử dụng hoàn toàn bằng những vật liệu gỗ, hay những vật liệu đến từ tự nhiên nên nhà sàn ở Lâm Thượng có một vẻ đẹp mộc mạc hiếm nơi nào có được. 

Đây là ngôi nhà có tuổi đời khoảng 60 năm tuổi ở Lâm Thượng. Chủ nhân của ngôi nhà gần như giữ được nguyên vẹn kiến trúc của một ngôi nhà sàn cổ truyền của đồng bào dân tộc nơi đây.

Để lợp hết diện tích mái này phải cần đến hàng nghìn tàu lá cọ, một thứ vật liệu rất sẵn có trong tự nhiên. Thông thường để dựng những ngôi nhà như thế này, người ta phải chuẩn bị vật liệu từ rất lâu trước đó, ngay lá cọ cũng phải lên rừng lấy rồi phơi khô, gom lại, đến khi nào đủ số lượng thì mới bắt đầu lợp. Chạy dọc mặt tiền và cả mặt sau của nhà đều là dãy lan can gỗ chắc chắn với hệ cửa sổ làm bằng lá cọ mộc mạc. Nhà sàn của người Tày chỉ có một cầu thang chính đặt ở đầu hồi. 

Tuy nhìn đơn sơ, giản dị nhưng vật liệu làm nhà của người dân tộc Tày đều được lựa chọn rất kỹ lưỡng. Trước đây, họ phải lặn lội vào tận rừng sâu để tìm kiếm những loại gỗ tốt lâu năm về làm nhà. Thời gian chuẩn bị vật liệu để làm nhà có thể vài ba tháng, nhưng cũng có thể kéo dài tới vài ba năm.

Mời quý vị xem các chương trình Không gian đẹp đã phát sóng tại đây./.