TẾT XÍP XÍ – DI SẢN VĂN HÓA CỦA NGƯỜI THÁI TRẮNG

Vào tháng 7 âm lịch, khi cơn mưa ngâu tưới thêm cho đồng ruộng xanh tươi, những cây lúa đang chờ đến kỳ trổ bông, cũng là lúc bà con Thái trắng gác cày bừa cho con trâu nghỉ ngơi. Khoảng thời gian này là thời điểm người Thái trắng bắt đầu ngày Tết truyền thống quan trọng nhất trong năm của dân tộc mình, Tết Xíp xí.

Tết Xíp xí là một trong những ngày Tết quan trọng nhất của người Thái Trắng ở Phù Yên. Xíp xí theo tiếng Thái có nghĩa là 14. Tết Xíp xí được tổ chức vào ngày 14/7 âm lịch. Đây là ngày con cháu dâng lễ lên thần linh, tổ tiên, mời thần linh, tổ tiên về ăn tết và phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi. Nghi lễ này bắt nguồn từ chu kỳ sản xuất nông nghiệp lúa nước của người Thái trắng ở Phù Yên.

Nhiều năm trở lại đây, Tết Xíp xí đã trở thành ngày hội của người Thái trắng khi nhiều hoạt động cộng đồng được tổ chức để người Thái vừa vui tết, vừa giữ những nét đặc sắc trong ngày truyền thống độc đáo của bản làng, đặc biệt là những nghi lễ của Tết Xíp xí. 

Nghi lễ Tết Xíp xí của đồng bào Thái trắng huyện Phù Yên và huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Điều này không chỉ khẳng định giá trị văn hóa độc đáo của người Thái trắng mà còn giúp đồng bào tiếp tục gìn giữ, phát huy bản sắc, giúp di sản không bị mai một theo thời gian.

Trong những ngày Tết Xíp xí các trò chơi dân gian lại được tổ chức thu hút đông đảo mọi người trải nghiệm. Tết Xíp xí gồm hai phần, một là phần mo, hai là phần hội với các hoạt động vui chơi, văn hóa, văn nghệ như các trò chơi dân gian, các cuộc thi, múa, hát các bài dân ca mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc được tổ chức tạo không khí vui tươi đồng thời giúp giữ gìn, bảo tồn các trò chơi truyền thống, tạo sự gắn kết cộng đồng. 

Thực hiện: Huyền Trang – Hoàng Thuyên – Thùy Linh