Sức sống làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Khúc Toại

Làng nghề Khúc Toại hiện có hơn 800 hộ và gần 3.000 nhân khẩu, trong đó có trên 400 hộ làm nghề đồ gỗ mỹ nghệ, 2/3 số hộ mở xưởng tại gia. Với các sản phẩm gỗ mỹ nghệ nổi tiếng như lan can cầu thang, bàn ghế, Sập gụ, tủ…với hình cong, thẳng khác nhau, tạo lên một dấu ấn rất riêng đặc trưng. Trải qua thời gian, ngày nay nghề mộc truyền thống Khúc Toại cũng phát triển theo xu thế thị trường, nhiều hộ gia đình mở rộng sản xuất kinh doanh, đầu tư thiết bị máy móc làm cả các đồ dân dụng đáp ứng nhu cầu của thị trường. Anh Trần Lưu Thông làm nghề mộc được 13 năm, anh cho biết, ở Khúc Toại đa số thanh niên đều làm nghề này, có được lợi thế làm ngay tại nhà, thu nhập ổn định, nếu làm đủ công hàng tháng lương đạt được 7-9 triệu đồng. Cơ sở gia đình anh luôn tạo việc làm ổn định cho 10 lao động chuyên sơ chế các loại gỗ theo đơn đặt hàng, làm đồ mộc dân dụng”.

Đứng trước mức độ cạnh tranh ngày càng gia tăng, ngoài đầu tư máy móc để nâng cao chất lượng sản phẩm, các nghệ nhân, thợ chế tác cũng luôn nâng cao tay nghề, chuyển mình mạnh mẽ để tạo nên sức bật trong mỗi sản phẩm. Ngoài các sản phẩm đồ gỗ nổi tiếng, Khúc Toại còn được biết đến là làng nghề duy nhất ghép tranh bằng gỗ.  Bằng tài năng, trí sáng tạo, thay vì dùng gỗ nguyên khối gia công vật dụng, một số người dân đã lựa chọn gỗ vụn, những thứ tưởng chừng chỉ có thể vứt đi trong quá trình làm đồ mỹ nghệ nhưng lại tạo nên những bức tranh ghép gỗ mang giá trị nghệ thuật cao. Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Văn Hùng, một trong những thợ mộc tiên phong làm tranh ghéo gỗ và đạt được danh hiệu nghệ nhân ưu tú suất xắc.

Dù thị trường có lúc khó khăn,, nhưng nghề mộc ở Khúc Toại vẫn luôn bảo đảm việc làm ổn định cho người dân. Nghề mộc truyền thống vẫn có mức tăng trưởng khá, mang lại giá trị kinh tế chủ yếu cho địa phương.5 sản phẩm tranh ghép gỗ Khúc Toại đã được công nhận sản phẩm OCOP đạt 3, 4 sao năm 2022 và 2023. Tháng 11/2023, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ KH&CN cấp Văn bằng bảo hộ với hình thức Nhãn hiệu tập thể Đồ gỗ mỹ nghệ Khúc Xuyên, do HTX đồ gỗ mỹ nghệ Khúc Xuyên, thành phố Bắc Ninh là chủ sở hữu. Với việc được bảo hộ Nhãn hiệu tập thể sẽ nâng cao uy tín, danh tiếng của sản phẩm. Đồng thời, quảng bá, xúc tiến thương mại cho sản phẩm độc đáo này, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người sản xuất; lan tỏa giá trị thương hiệu trong và ngoài nước.        

Hàng trăm năm qua, lớp lớp nghệ nhân nơi đây vẫn miệt mài, bền bỉ theo nghề để tôn vinh văn hóa dân tộc, đồng thời sáng tạo những tác phẩm nghệ thuật mang hơi thở thời đại, tạo làn gió mới thúc đẩy làng nghề phát triển. Với sức sống bền bỉ của làng nghề, tháng 4/2024, UBND tỉnh Bắc Ninh đã trao bằng việc công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống sản xuất đồ gỗ khu Khúc Toại, phường Khúc Xuyên, nhằm duy trì, bảo tồn và phát triển, để sản phẩm gỗ ngày càng vươn cao vươn xa đến các nước trong khu vực và quốc tế góp phần thúc đẩy kinh tế của địa phương nói riêng cũng như của tỉnh Bắc Ninh nói chung.

Thực hiện: Ngọc Hòa – Ngọc Toàn