Sức sống làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Khúc Toại

Là nghề truyền thống tồn tại gần 300 năm ở Làng Chọi nay là Khúc Toại, phường Khúc Xuyên, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc ninh. Nhiều người thường nói, nếu mua đồ trang trí cúng lễ, người ta thường đến phố Đông Hồ, còn khi tìm vật dụng trưng bày nội thất, trang hoàng nhà cửa, khách hàng sẽ tìm đến gỗ Làng Chọi. Dân gian phía Bắc truyền tai câu hát “Mã Đông Hồ, Đồ Làng Chọi” vì lẽ đó. Nghề làm mộc không chỉ giúp bà con Khúc Toại giữ gìn nét đẹp văn hóa đặc trưng địa phương mà còn tạo nên những sản phẩm gia công, chế tác tinh xảo, chất lượng… Công việc sản xuất, kinh doanh gỗ luôn được người dân nơi đây xem như gia nghiệp muôn đời, cần tiếp tục giữ gìn và lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Làng nghề Khúc Toại hiện có hơn 800 hộ và gần 3.000 nhân khẩu, trong đó có trên 400 hộ làm nghề đồ gỗ mỹ nghệ, 2/3 số hộ mở xưởng tại gia. Với các sản phẩm gỗ mỹ nghệ nổi tiếng như lan can cầu thang, bàn ghế, sập gụ, tủ…với hình cong, thẳng khác nhau, tạo lên một dấu ấn rất riêng đặc trưng. Trải qua thời gian, ngày nay nghề mộc truyền thống Khúc Toại cũng phát triển theo xu thế thị trường, nhiều hộ gia đình mở rộng sản xuất kinh doanh, đầu tư thiết bị máy móc làm cả các đồ dân dụng đáp ứng nhu cầu của thị trường. 

Ngoài các sản phẩm đồ gỗ nổi tiếng, Khúc Toại còn được biết đến là làng nghề duy nhất ghép tranh bằng gỗ.  Bằng tài năng, trí sáng tạo, thay vì dùng gỗ nguyên khối gia công vật dụng, một số người dân đã lựa chọn gỗ vụn, những thứ tưởng chừng chỉ có thể vứt đi trong quá trình làm đồ mỹ nghệ nhưng lại tạo nên những bức tranh ghép gỗ mang giá trị nghệ thuật cao. 

Dù thị trường có lúc khó khăn,, nhưng nghề mộc ở Khúc Toại vẫn luôn bảo đảm việc làm ổn định cho người dân. Nghề mộc truyền thống vẫn có mức tăng trưởng khá, mang lại giá trị kinh tế chủ yếu cho địa phương. 5 sản phẩm tranh ghép gỗ Khúc Toại đã được công nhận sản phẩm OCOP đạt 3, 4 sao năm 2022 và 2023. Tháng 11/2023, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ KH&CN cấp Văn bằng bảo hộ với hình thức Nhãn hiệu tập thể Đồ gỗ mỹ nghệ Khúc Xuyên, do HTX đồ gỗ mỹ nghệ Khúc Xuyên, thành phố Bắc Ninh là chủ sở hữu. Tháng 4/2024, UBND tỉnh Bắc Ninh đã trao bằng việc công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống sản xuất đồ gỗ khu Khúc Toại, phường Khúc Xuyên, nhằm duy trì, bảo tồn và phát triển, để sản phẩm gỗ ngày càng vươn cao vươn xa đến các nước trong khu vực và quốc tế góp phần thúc đẩy kinh tế của địa phương nói riêng cũng như của tỉnh Bắc Ninh nói chung./.