DẺO DAI SỢI NAN TRIỆU XÁ

Đi dọc làng mây tre đan Triệu Xá, xã Triệu Đề, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc, sẽ thấy những hàng tre còn sót lại giữa những ngôi nhà khang trang. Dù chương trình nông thôn mới đã thay đổi diện mạo của làng. Nhưng một số bụi tre vẫn được nhân dân giữ lại. Trước kia, khi tre nứa nhiều, bà con có nguồn nguyên liệu dồi dào phát triển nghề. Ngày nay, chủ yếu bà con sử dụng tre nứa mua từ nơi khác chuyển về. Khi những cánh đồng bị thu hẹp, cơ giới hóa được áp dụng, những sản phẩm cho phục vụ ngành nông nghiệp ngày càng ít được ưa chuộng, cũng là lúc nhiều người chuyển nghề. Tuy nhiên, những người già và phụ nữ của làng, khi có thời gian hay lúc nông nhàn, họ lại ngồi bên hiên, cười nói, còn bàn tay thoăn thoắt những sợi nan để tạo ra những sản phẩm từ thời cha ông họ đã gắn bó

Từ những cây tre không quá già, không quá non, thẳng đều, được trải qua một số công đoạn để cho ra những sợi nan suôn mượt trước khi bắt đầu đan lát. Ở Triệu Xá, hầu hết phụ nữ đều biết đan và thực hiện các công đoạn của nghề truyền thống. Đây là công việc đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mẩn. 

Những sản phẩm của Triệu Xá rất giản đơn nhưng khá đa dạng. Phần lớn đều là những sản phẩm phục vụ cho cuộc sống và sản xuất. Sản phẩm Triệu Xá có mặt ở thị trường khắp miền Bắc, từ đồng bằng đến cả các bản vùng sâu, vùng xa. Từ hàng trăm hộ theo nghề, từ những nhộn nhịp của làng trên xóm dưới gọi nhau cùng đan, giờ chỉ còn vài chục hộ vẫn miệt mài giữ theo nghề truyền thống của quê hương. Được công nhận làng nghề từ năm 2006, tuy nhiên cho đến giờ, do nhiều tác động, việc giữ nghề và phát triển nghề đang đặt ra bài toán cần giải quyết cho người dân cũng như chính quyền nơi đây.  

Những sản phẩm của mây tre đan Triệu Xá không bóng bẩy hay mang tính mỹ nghệ cao, mà là những sản phẩm thân thuộc gần gũi với cuộc sống, đặc biệt với nhà nông. Những người phụ nữ vẫn cần mẫn với công việc này hàng ngày trong những ngôi nhà nhuốm màu thời gian đã góp phần giữ lại những nét đẹp của làng quê xưa. Dù trải qua nhiều công đoạn, mà công đoạn nào cũng đòi hỏi sự tỉ mẩn, khéo léo và giá thành của sản phẩm lại không cao, tuy nhiên, đan lát cũng giúp phụ nữ nơi đây có thêm thu nhập nâng cao cuộc sống, đó cũng là động lực để họ gắn bó và giữ nghề./.

Thực hiện: Huyền Trang – Hoàng Thuyên – Thùy Linh