NGƯỜI DAO QUẦN CHẸT Ở BA VÌ VỚI NGHỀ THUỐC NAM GIA TRUYỀN

Xã Ba Vì là một xã miền núi thuộc huyện Ba Vì (thành phố Hà Nội) với dân số chiếm 98% là người đồng bào dân tộc Dao Quần chẹt. Với nghề làm thuốc Nam bí truyền, các thế hệ người Dao nơi đây đang sở hữu "kho báu" vô giá. Từ một nghề truyền thống, thuốc Nam giờ đã trở thành sinh kế mang lại thu nhập tốt cho bà con.

Thiên nhiên ban tặng cho Ba Vì hình thái khí hậu khá đặc biệt, quanh năm mát mẻ. Đây là điều thuận lợi giúp nhiều loại dược liệu phát triển. Nhờ thế, trong khi ở nhiều nơi, sản xuất dược liệu phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu thì cộng đồng người Dao ở đây hoàn toàn chỉ sử dụng nguyên liệu tại chỗ. Theo thống kê của các nhà khoa học, khu vực núi Ba Vì hiện có hơn 500 loài dược liệu khác nhau, trong đó có những loài quý hiếm, đặc hữu. Cộng đồng người Dao Quần chẹt đã tích lũy được tri thức dân gian trong nhiều thế kỷ để hình thành nên các bài thuốc hữu hiệu. 

Tháng 12/2013, làng nghề thuốc Nam của dân tộc Dao ở thôn Yên Sơn được UBND TP Hà Nội công nhận là làng nghề truyền thống. Đến năm 2021, hai thôn còn lại là Hợp Sơn và Hợp Nhất cũng được UBND TP Hà Nội công nhận là làng nghề truyền thống thuốc Nam của người Dao. Với xã miền núi còn nhiều khó khăn như Ba Vì, đất nông nghiệp canh tác ít, nghề làm thuốc Nam vừa là kế sinh nhai, vừa mang lại thu nhập chính cho các gia đình trong xã.

Những kinh nghiệm về thuốc Nam ở Ba Vì thường được truyền cho những người thân trong gia đình, chủ yếu là phụ nữ. Với người ngoài, họ chỉ được dạy về cách chữa bệnh thông thường, nhiều bí quyết chữa bệnh hiểm nghèo chỉ trao truyền cho những người ruột thịt. Bên cạnh việc truyền dạy trực tiếp trong gia đình và học hỏi lẫn nhau thì những năm gần đây, huyện Ba Vì có tổ chức một số lớp học về Đông y để nâng cao hiểu biết cho người dân, từ sơ chế và bảo quản thuốc, chẩn đoán bệnh.

Hiện nay, huyện Ba Vì cũng như các cơ quan chức năng Hà Nội đang quan tâm bảo tồn, phát triển nghề thuốc Nam của người Dao Ba Vì, vừa gìn giữ bản sắc văn hóa, vừa xây dựng thành một sản phẩm du lịch hấp dẫn.

Thuốc Nam là tài nguyên vô giá bảo vệ sức khỏe cho con người. Việc bảo tồn, phát triển nghề thuốc Nam không chỉ góp phần bảo đảm sinh kế cho người dân tộc Dao Quần chẹt ở Ba Vì, mà còn bổ sung vào kho tàng thuốc Nam của cả nước. Sự thay đổi trong tư duy, phương thức sản xuất để giữ gìn, phát triển cây dược liệu, bài thuốc quý, chuẩn hóa các bài thuốc dân tộc, góp phần phát triển bền vững cây thuốc Nam nói riêng và dược liệu Việt nói chung./.

Mời Quý vị và các bạn xem chuyên mục Làng nghề Việt tại website Truyền hình du lịch: https://truyenhinhdulich.vn/video/lang-nghe-viet