Chùa Phật Tích (hay còn gọi là Vạn Phúc tự) được xây dựng trên sườn Nam của núi Phật Tích (hay còn gọi là núi Lạn Kha, núi Tiên Du hay núi Nguyệt Hằng). Chùa xây hướng Tây, trước mặt là dòng sông Đuống hiền hòa.

Có khởi nguyên gắn liền với sự du nhập của Phật giáo Ấn Độ và trung tâm Phật giáo Luy Lâu là chùa Dâu, tuy nhiên, thời điểm chùa Phật Tích ra đời đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi. Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư”, chùa được khởi dựng vào năm Thái Bình thứ tư (1057). 

Đến năm 1066, vua Lý Thánh Tông lại cho xây dựng một tòa tháp Phật Tích kỳ vĩ, cao khoảng 40m ở sườn núi phía nam. Tương truyền, vào thời Trần, sau khi tòa tháp đổ, bên trong lộ ra một pho tượng tượng Phật A-di-đà, được tạc bằng đá xanh nguyên khối, chính là vị trí thờ của tòa Tam Bảo ngày nay. 

Trước sự xuất hiện kỳ diệu của bức tượng này, xóm Hỏa Kê cạnh chùa đã đổi tên thành thôn Phật Tích và di dời cả thôn lên mạn sườn núi, cạnh chùa để an cư. Trải qua thăng trầm của thời gian, chùa Phật Tích nhiều lần bị tàn phá, nặng nề nhất là trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đến năm 1686, chùa mới được xây dựng, tu sửa lại với quy mô lớn.

Mời quý vị xem lại các chương trình đã phát sóng trên Vietnam Journey tại đây.