Đền mẫu Âu Cơ - Ấm áp một huyền tích xưa
Nằm trên vùng đất địa linh nhân kiệt (xã Hiền Lương, huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ), Đền Mẫu Âu Cơ là một công trình lịch sử văn hoá đặc biệt, biểu tượng của tinh thần yêu nước và truyền thống đại đoàn kết dân tộc. Hình tượng mẹ Âu Cơ sinh ra con Lạc cháu Hồng nước Việt trong một bọc trăm trứng đã trở thành hình tượng bất hủ sống mãi trong tư tưởng, tình cảm và tâm trí của các thế hệ người Việt Nam.
Tương truyền rằng, xưa kia mẹ Âu Cơ kết duyên cùng cha Lạc Long Quân sinh ra bọc trăm trứng, sau đó nở thành trăm người con, khi các con đã khôn lớn trưởng thành 50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên non. Mẫu Âu Cơ cùng các con đã chọn mảnh đất Hiền Lương làm nơi dùng chân, khai sơn, phá thạch, dựng làng lập ấp, dậy dân cày cấy, nuôi tằm, dệt vải…Sau khi vùng đất trở nên đông vui, trù phú, Mẫu hóa về trời để lại dưới gốc đa một dải lụa đào. Nơi dải lụa rơi xuống, nhân dân Hiền Lương đã lập miếu thờ để tưởng nhớ công ơn của Tổ Mẫu.
Khu Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đền Mẫu Âu Cơ được xây dựng trong một khu đất rộng hơn 3ha, phía trước có núi giác đẹp như một án thư, sau lưng là sông Hồng uốn khúc như rồng thiêng bao bọc, xung quanh đền cây cối xum xuê, tạo vẻ u tịch thanh bình. Với 12 hạng mục kiến trúc, bao gồm đền thờ Mẫu Âu Cơ, đền Mẫu thượng thiên, miếu cô, nhà tả mạc, hữu mạc, giếng Loan, giếng Phượng tạo thành một quần thể thống nhất.
Theo lệ xưa kia, lễ hội đền Mẫu Âu Cơ được tổ chức trong 3 ngày, từ ngàu mùng 7 đến ngày mùng 9 tháng giêng (âm lịch), trong đó ngày chính hội là ngày mùng 7 tháng giêng. Tương truyền đó là ngày Tiên giáng.
Với những giá trị tiêu biểu độc đáo về lịch sử, văn hóa, kiến trúc và nghệ thuật, ngày 3/8/1991 đền Mẫu Âu Cơ đã được Bộ Văn hóa – Thông tin cấp bằng công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia, Ngày 23/01/2017, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã công nhận Tín ngưỡng thờ Mẫu Âu Cơ là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Trải qua hơn 5 thế kỷ với nhiều lần trùng tu tôn tạo, được các triều đại phong kiến Việt Nam ban sắc phong công nhận. Khu Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đền Mẫu Âu Cơ ngày nay được tu bổ khang trang hơn nhưng vẫn giữ nguyên được kiến trúc độc đáo. Đền Mẫu Âu Cơ trở thành một điểm đến tâm linh và là nơi giáo dục đạo đức, lý trí và lòng yêu nước và truyền thống đại đoàn kết dân tộc. Nếu có dịp ghé thăm mảnh đất Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ hãy vào thăm quan Khu Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đền Mẫu Âu Cơ để cảm nhận rõ nét hơn về sự linh thiêng này.
Thực hiện: Hữu Quảng - Sỹ Thành
