Nếu có dịp đến vùng cao phía Bắc, du khách dễ dàng bắt gặp những mái ngói cổ kính rêu phong đầy thi vị nằm trong thung lũng sâu hay giữa núi rừng điệp trùng. Vẻ đẹp mộc mạc ấy luôn hút hồn bao du khách lãng đãng ngao du khắp nơi cùng chốn. 

Lớp ngói bình dị ấy ẩn mình giữa làn khói bếp mỏng manh, giữa mây trời của đại ngàn, đã đi qua bao thời gian, đi qua bao đời người, để lại niềm thương nhớ nhiều da diết. Đó là mái ngói âm dương hay còn gọi là ngói máng. Gọi là mái âm dương là bởi khi lợp người ta xếp một viên ngửa và một viên úp. 

Nghề làm ngói âm dương truyền thống vẫn được duy trì từ bao đời nay ở thôn Long Hưng, xã Long Đống, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn. Dù là một công việc nặng nhọc đòi hỏi nhiều công sức mới cho ra lò những sản phẩm mộc mạc, nhưng  bà con dân tộc Tày nơi đây vẫn ngày ngày chăm chỉ và đều đặn làm ra từng viên ngói truyền thống mà cha ông đã truyền nghề. Dù nắng hay mưa người dân trong thôn vẫn miệt mài, lam lũ với nghề.

Ngói âm dương được làm từ nguồn đất sét ở ngay trên chính mảnh Bắc Sơn. Từng lớp đất được cắt mỏng để loại bỏ đá sỏi còn lẫn vào trong đất. Sau đó, sẽ được tưới nước ủ khoảng 20 ngày để đảm đảo độ dẻo quánh. Khi đất đã dẻo và mịn, người thợ sẽ đóng khuôn thành viên ngói.

Dù không thịnh hành như xưa nhưng nghề làm ngói âm dương vẫn duy trì ổn định ở Bắc Sơn. Bà con dân tộc Tày nơi đây vẫn lặng lẽ thổi hồn cho những viên ngói mộc mạc mà đậm nét văn hóa bản địa, giữ cho những lò ngói luôn đỏ lửa mỗi ngày để nghề quý của ông cha được nối tiếp đến mai sau.

Mời quý vị xem các chương trình Làng nghề Việt đã phát sóng tại đây./.