Làng Cự Đà, xã Cự Khê, huyện Thanh Oai, Hà Nội, từ lâu đã nổi danh với nghề làm tương nếp. Xưa kia, hầu như nhà nào cũng làm tương để ăn và đem đi bán trong vùng, thậm chí tới tận các khu phố cổ Hà Nội. Hương vị thơm ngon của tương nếp Cự Đà dần dà được nhiều người ưa chuộng và phát triển thành sản phẩm hàng hóa được lan tỏa đến nhiều tỉnh thành trong cả nước. Thế nhưng, do thị hiếu tiêu dùng thay đổi trong nhịp sống hiện đại, thứ nước chấm dân dã vốn từng được coi trọng trong bữa cơm của người Việt – “tương cà gia bản” - giờ đã bị nhiều loại nước chấm khác cạnh tranh.
Mặt khác, những mảnh ruộng quanh làng giờ chuyển đổi thành những khu đô thị mới và sự dịch chuyển nghề của lớp lao động trẻ trong cuộc sống hiện đại cũng khiến nhiều gia đình làm tương truyền thống đã không còn mặn mà với nghề. Số hộ làm nghề giờ chỉ còn đếm trên đầu ngón tay nhưng họ vẫn tiếp tục giữ nghề, làm nghề và mưu sinh bằng nghề của cha ông truyền lại.
Dưới những nếp nhà hiện đại, người làm tương ở Cự Đà đã áp dụng một số máy móc hỗ trợ sức người nhưng cách làm thì vẫn theo kiểu truyền thống để đảm bảo hương vị thơm ngon.
Tương nếp Cự Đà được làm từ 4 nguyên liệu: Đậu tương, gạo nếp, muối và nước. Để có mẻ tương ngon, phải tuân thủ khắt khe từ khâu lựa chọn nguyên liệu cho đến kỹ thuật làm tương. Cách làm tương truyền thống gồm 2 phần chính: làm mốc và làm đậu.
Nghề làm tương rất vất vả. Người làm nghề phải làm từ sáng sớm tới tối. Mùa làm tương chính là vào mùa hè, nhờ nắng to mà tương được thơm ngon hơn. Tuy nhiên, theo nhu cầu của thị trường mà người làm tương bây giờ làm nghề quanh năm. Bằng những kinh nghiệm và bí quyết gia truyền mà dù làm vào mùa hè hay mùa đông thì người làm tương ở Cự Đà vẫn đảm bảo hương vị ngọt thơm đậm đà cho một dòng nước chấm dân dã được lưu giữ trong đời sống hiện đại.
Do nghề làm tương bận bịu quanh năm mà thu nhập không cao nên ngay chính những gia đình còn làm tương ở Cự Đà cũng lo ngại rằng nghề truyền thống sẽ khó được thế hệ trẻ tiếp nối. Dù vậy, những người con của làng Cự Đà ngày hôm nay vẫn nỗ lực gắn bó với nghề truyền thống mà ông cha đã truyền đời bao thế hệ, để vị ngon và hương thơm đặc biệt của tương nếp Cự Đà góp phần làm cho ẩm thực Hà Nội thêm phong phú và đặc sắc.
Kinh nghiệm bỏ túi - Làng Cự Đà, một ngôi làm cổ bên dòng sông Nhuệ, cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km. - Để tới đây, từ trung tâm thành phố, du khách có thể đi theo tỉnh lộ 70A, qua cầu đường sắt Cự Đà dài hơn 100m bắc ngang sông Nhuệ; hoặc đi theo đường Nguyễn Trãi đến ngã ba Ba La cuối Hà Đông thì rẽ trái, đi tiếp chừng 6km nữa. - Tới Cự Đà, du khách được trải nghiệm không chỉ được trải nghiệm về nghề làm tương truyền thống mà còn nghề làm miến dong cũng đã có hàng trăm năm. - Du khách có thể mua tương nếp Cự Đà về làm quà và thưởng thức với giá bán từ 18.000 – 20.000 nghìn đồng/lít. |
Mời quý vị xem các chương trình Làng nghề Việt đã phát sóng tại đây./.
