Làng Đào Viên đã cùng 4 làng Đông Mai, Điện Tiền, Châu Mỹ, Long Thượng (Hưng Yên) vốn có nghề đúc đồng được Triều đình gọi về Thăng Long lập trường đúc tiền và đồ thờ. Tại đây, họ sinh cơ lập nghiệp, tạo dựng làng mới lấy tên là Ngũ Xã, để ghi nhớ quê gốc của mình. Về sau làng tổ chức thành phường nghề riêng, gọi là phường đúc đồng Ngũ Xã (nay là phố Ngũ Xã, thuộc quận Ba Đình-Hà Nội). Đến nay, cả Đào Viên và Ngũ Xã đều thờ chung ông Tổ nghề là Nguyễn Minh Không, tên tự là Lý Triều Quốc Sư... Nhà thờ tổ nghề đặt ở thôn Ðào Viên được xây dựng năm 1931. Ðến hôm nay, người làng Ðào Viên vẫn tự hào vì từ nhiều đời trước, nghệ nhân đúc đồng của làng cũng từng được triều đình nhà Nguyễn triệu vào Huế, để đúc các đồ thờ và cánh cửa của các đền thờ, cung điện tại kinh đô.
Thời kỳ hưng thịnh, làng nghề nổi tiếng khắp nơi. Sản phẩm của làng nghề khi đó rất phong phú, từ những thứ gia dụng thường ngày như nồi, mâm đồng, đồ thờ cúng đến những sản phẩm lớn, cần kỹ thuật đúc cao như tượng, chuông đồng ở các đình chùa. Thợ đúc đồng Đào Viên có tiếng tài giỏi, nhiều người đã tham gia làm chuông, tượng đồng lớn cho các chùa nổi tiếng trong khu vực…Trải qua thăng trầm của lịch sử, nghề đúc đồng cũng bị mai một. Những tưởng nghề đúc đồng ở Đào Viên chỉ còn lại trong tiềm thức những người cao niên, nhưng bằng tâm huyết và quyết tâm của nhiều người, nghề truyền thống của cha ông đã được khôi phục và phát triển theo hướng tích cực. Anh Nguyễn Tài Anh, thôn Đào Viên, một chủ cơ sở đúc đồng ở Đào Viên năm nay ngoài 50 tuổi nhưng có đến gần 40 năm theo nghề đúc đồng, nối nghiệp cha ông, anh Nguyễn Tài Anh là thế hệ thứ 3 trong nhà làm nghề. Anh cho biết, trước kia nghề đúc đồng nung bằng lò truyền thốngLàm được 1 sản phẩm bằng đồng… rất vất vả vì tất cả các công đoạn đều làm thủ công.
Làng nghề đúc đồng Đào Viên, xã Nguyện Đức, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh nằm cách thành phố Bắc Ninh khoảng 15 km về phía nam, cách trung tâm thủ đô Hà Nội khoảng 28 km. Là một vùng đất giàu truyền thống với nghề đúc đồng nổi tiếng, Đào Viên trước năm 1954 là nơi kinh tế phồn thịnh, giao lưu buôn bán với các khu vực: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Nam Định... Thời kỳ hưng thịnh, làng nghề nổi tiếng khắp nơi. Thợ đúc đồng Đào Viên có tiếng tài giỏi, nhiều người đã tham gia làm chuông, tượng đồng lớn cho các chùa nổi tiếng trong khu vực … Đến Đào Viên, du khách được trải nghiệm trực tiếp người thợ lành nghề sản xuất ra những sản phẩm đồng tinh xảo và có thể mua về sử dụng hay làm quà.
Thực hiện: Ngọc Hòa , Ngọc Toàn
