Nằm bên dòng sông Bạch Đằng thuộc huyện Yên Hưng, nay là thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh, Hà Nam là một vùng đảo giàu nét đẹp văn hóa truyền thống dân gian với những đặc sản quý, mang đậm bản sắc văn hóa vùng miền nơi cửa sông Chanh, sông Bạch Đằng lịch sử.
Đến nay, dù trải qua nhiều biến cố của lịch sử nhưng với sự cố gắng nỗ lực của các thế hệ cư dân vùng đảo, Hà Nam ngày một khởi sắc về kinh tế - xã hội nhưng vẫn bảo tồn được gần như nguyên vẹn nét văn hoá đặc trưng của làng quê vùng Bắc Bộ thông qua các phong tục, tập quán, lễ hội, các trò chơi dân gian, các món ăn dân dã mang hồn quê Việt, trong đó, có nghề làm bánh gio, một sản vật rất đặc trưng của vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng.
Theo lời các bậc cao niên kể lại, nghề làm bánh gio ở đây đã có từ lâu đời. Vào dịp Tết Nguyên đán, giỗ chạp... nhân dân vùng đảo đều tự tay làm bánh gio để cúng tổ tiên, sau rồi để thưởng thức. Nghề làm bánh gio ra đời từ đó, và dần dần trở thành một nghề truyền thống, đem lại thu nhập ổn định cho người dân địa phương.
Mùa bánh gio thường bắt đầu từ tháng 9 năm trước đến tháng 3 năm sau bởi thời điểm này gạo nếp mới thơm ngon. Mùa bánh cũng trùng vào dịp lễ tết và hội hè lớn trong năm ở đảo Hà Nam, do đó mà không khí làm bánh luôn đông vui, tấp nập. Đặc biệt, màu bánh trong như hổ phách cùng vị thơm nồng của gạo nếp, vị đượm ngọt đậm đà của mật chấm đã tạo nên nét độc đáo cho món bánh dân dã của vùng quê nơi đây.
Làm bánh gio phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ từ khâu chọn nguyên liệu đến cách làm. Nguyên liệu chính quyết định đến hương vị của bánh gio là gạo nếp và tro. Gạo để làm bánh phải là loại nếp cái hoa vàng, hay nếp nhung của vụ mùa mới, nhặt hết những hạt tẻ lẫn vào, vo gạo bằng nước thật sạch, để ráo.
Làm bánh gio không tốn nhiều nhân lực như những nghề khác, thường chỉ 1 - 2 người. Hiện nay, ở làng đảo Hà Nam có khoảng 10 hộ nằm rải rác ở các xã Cẩm La, phường Phong Hải, phường Phong Cốc... còn giữ được nghề. Khách quen thường tìm vào các gia đình làm bánh gia truyền để đặt hàng. Trong cái thời khắc giao mùa, khó có thể tìm được thứ gì hợp khẩu vị và thanh mát như tấm bánh này.
Kinh nghiệm bỏ túi - Thị xã Quảng Yên cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 150km. Đến Quảng Yên, ngoài đến thăm những danh thắng, di tích lịch sử nổi tiếng như Đền Trần, Miếu Vua, sông Bạch Đằng... du khách còn được thưởng thức nhiều loại ẩm thực đặc sắc trong đó có bánh gio Quảng Yên. - Theo kinh nghiệm của nhiều người, bánh gio ăn lúc để nguội là ngon nhất, vì lúc đó mùi vôi đã bớt nồng, tấm bánh đã đanh lại, độ dẻo và độ giòn đều đã được tăng lên. - Bánh gio Quảng Yên có giá từ 8.000-10.000 đồng/chiếc |
Mời quý vị xem các chương trình Làng nghề Việt đã phát sóng tại đây./.
