Thổ Hà là một ngôi làng cổ thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Đó là vẻ đẹp cổ kính mang dấu ấn đặc trưng của một làng quê thuần Việt với một quần thể kiến trúc, văn hóa, cảnh quan hết sức độc đáo.
Trong đó phải kể đến những công trình kiến trúc cổ được xây dựng từ thế kỷ XVI, XVII như ba di tích lịch sử văn hóa được nhà nước công nhận là đình Thổ Hà, chùa Thổ Hà (Đoan Minh Tự), Văn chỉ; rồi đến cổng làng; bốn ngôi điếm của bốn xóm; các ngôi nhà cổ có niên đại hàng trăm năm được xây dựng bằng vật liệu là những sản phẩm nghề gốm hết sức lạ mắt cùng với những ngõ hẹp và dài hun hút rêu phong cổ kính.
Đình làng Thổ Hà có kiến trúc đẹp, bề thế
Các chi tiết gỗ trong đình, chùa... mộc mạc mà tinh tế
Thổ Hà là một trong các trung tâm làm gốm cổ xưa nổi tiếng nhất của người Việt, bên cạnh làng gốm Phù Lãng (Quế Võ, Bắc Ninh) và Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội). Nghề gốm ở đây phát triển rực rỡ từ thế kỉ 14, sản phẩm đã có thời nổi danh khắp thiên hạ.
Cho đến đầu những năm 90 của thế kỷ 20, cả làng chỉ sống bằng nghề gốm. Khác với gốm Bát Tràng hay Phù Lãng, gốm Thổ Hà có những đặc điểm riêng, như: độ sành cao, không thấm nước, tiếng kêu như chuông, màu men nâu đỏ mịn màng, ấm áp và gần gũi.
Gốm Thổ Hà chủ yếu là gốm gia dụng, như chum vại, tiểu sành, chĩnh chõ... Không chỉ làm đồ gia dụng, gốm vỡ còn được tận dụng để làm tường. Đi men theo những ngõ xóm sâu hun hút, vẫn còn thấy những bức tường gốm còn sót lại.
Dấu ấn của nghề gốm cổ hiện hữu trong đời sống hàng ngày
Bên cạnh việc duy trì nghề làm gốm cổ, người Thổ Hà còn có nghề làm bánh đa nem nổi tiếng. Bánh đa nem Thổ Hà có màu trắng vừa phải, mềm, dẻo, mở túi đựng bánh thấy còn thơm mùi gạo. Khi cuộn nem rán, vỏ bánh giòn tan, nhúng vào nước lại dai.
Bao gói đẹp, chất lượng sản phẩm bảo đảm, không sử dụng hàn the hay chất tẩy màu, do đó, bánh đa nem Thổ Hà không những có uy tín với khách hàng trong nước mà còn được xuất khẩu sang nước ngoài.
Làng Thổ Hà, xã Vân Hà, huyện Việt Yên hiện có hơn 400 hộ làm bánh đa nem. Trong điều kiện thuận lợi, mỗi ngày, làng Thổ Hà làm ra khoảng gần 4,7 triệu chiếc bánh đa nem. Ngày 23/5/2016, Cục Sở hữu Trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể thương hiệu “Bánh đa nem Thổ Hà”.
Bánh đa nem Thổ Hà làm đến đâu bán hết đến đấy, không có hàng tồn
Những giá trị văn hóa, lịch sử, nghệ thuật và cả đời sống sinh hoạt của làng cổ Thổ Hà đã và đang là điểm đến hết sức hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước; đồng thời là kho tư liệu vô cùng quý giá cho những nhà nghiên cứu về kiến trúc, mỹ thuật, những nghệ sĩ, nghệ nhân tham quan, tìm cảm hứng sáng tạo nghệ thuật.
VIDEO: Làng Thổ Hà - nét cổ kính bên dòng sông Cầu
Video: 28_net_co_kinh_lang_tho_ha_ben_dong_song_cau.mp4
Theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Bắc Giang
