Hằng năm, khi cây cối đâm chồi nảy lộc, chim rừng hót vang trên đại ngàn, khi người dân bước vào mùa lúa rẫy, đồng bào Cơ Tu ở tỉnh Quảng Nam lại làm lễ tạ ơn rừng. Trong khi thiếu nữ Cơ Tu trong trang phục truyền thống với những hoa văn, sắc màu rực rỡ của vải thổ cẩm, như những đóa hoa rừng khoe sắc giữa núi rừng thì các già làng với trang phục bằng vỏ cây như là sự gợi nhớ tập quán ăn mặc một thời của đồng bào sống dọc dãy Trường sơn. Trang phục này đã đi theo họ suốt mấy mùa rẫy, và đây cũng là cách để nhắc nhớ một thời gian khổ, nhắc nhớ thế hệ trẻ luôn giữ rừng.
Để làm được bộ đồ vỏ cây phải mất cả tháng trời
Chuẩn bị lễ tạ ơn rừng, già làng C’lâu Blao (75 tuổi), ở làng Voòng, xã Tr’hy, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam cùng các vị già làng ở các xã Axan, Bhalêê, Gary, Ch’ơm, Dang… thay đổi y phục, sẵn sàng cho lễ.
Già làng C'lâu Blao mang bộ đồ vỏ cây đến dự lễ
Đây là lễ lớn diễn ra vào mùa xuân, là lễ hội quan trọng nhất trong năm của đồng bào Cơ Tu ở huyện miền núi cao Tây Giang mang ý nghĩa tạ ơn Giàng, rừng, núi, suối, sông đã che chở cho cuộc sống của buôn làng và gia đình, cho cây cối, hoa màu đâm chồi nảy lộc, mùa màng bội thu.
Trang phục mà già làng C’lâu Blao mang theo là bộ đồ vỏ cây được ông gìn giữ cẩn thận, còn thơm mùi nhựa cây. Chiếc áo quý hiếm này xuất hiện khiến nhiều người ngạc nhiên, thích thú.
Già làng C'lâu Blao và già làng C'ro Tám mặc đồ vỏ cây biểu diễn nhạc cụ dân tộc
Thời trẻ, các già làng từng băng rừng lội suối tìm kiếm một số cây vỏ dày, có nhiều nhựa như cây cao su, thân thẳng. Khi đã có đầy đủ nguyên liệu để kết thành áo bằng vỏ cây, người Cơ Tu bắt đầu tỉa tót các sợi cho bằng phẳng tương ứng với từng lứa tuổi. Mất hơn 30 ngày đêm, mới có thể làm xong một chiếc áo đẹp, mang hương thơm của cây rừng.
Trang phục bằng vỏ cây trong lễ tạ ơn rừng
Trang phục vỏ cây trong lễ cúng Giàng
Ngày nay, thế hệ trẻ Cơ Tu không nhiều người thích trang phục truyền thống bằng vỏ cây. Tại huyện miền núi cao Tây Giang, tỉnh Quảng Nam hiện còn rất ít nghệ nhân người Cơ Tu biết được nghệ thuật làm áo bằng vỏ cây.
Từ việc vào rừng lột vỏ cây đến công đoạn bóc vỏ, khâu áo là cả một quá trình gửi gắm tâm hồn của người khâu áo đến với chiếc áo, điều được người Cơ Tu xem như niềm tự hào của dân tộc mình. Vào các dịp lễ hội như Tết, lễ đâm trâu, mừng lúa mới, lễ kết nghĩa giữa hai làng anh em… Những tấm áo này được già làng, nam nữ thanh niên mặc vào múa điệu tăng tung da dá truyền thống của người Cơ Tu vang vọng giữa núi rừng.
Hoài Nam/VOV Miền Trung
