Cộng đồng dân tộc Dao Khâu ở Sìn Hồ 

Trang phục của người Dao Khâu được chia làm hai loại là thường phục và lễ phục, trong cuộc sống lao động và sản xuất người Dao Khâu mặc giản dị, nhưng những dịp trọng đại như lễ tết, cưới hỏi… sẽ chọn trang phục truyền thống thể hiện sự trang trọng và phù hợp với hoàn cảnh của từng sự kiện.

Lễ phục của nam giới Dao trong lễ Cấp sắcLễ phục trong ngày cưới của Dân tộc Dao Khâu Phụ nữ Dao Khâu đi trẩy hội Trang phục thường ngày của các bà, các mẹ người Dao Khâu Trang phục ngày thường của cụ bà và cháu trai người Dao Khâu 

Trang phục của nam giới Dao Khâu là áo tứ thân gồm có bốn túi, cổ áo đứng cao 5 phân, áo cài bằng cúc vải dài. Quần ống rộng, thắt lưng bằng vải đỏ hoặc da bò, da lợn. 

Vải bông đen là nền chính trong trang phục của nam giới Dao Khâu 

Để làm một bộ trang phục của nữ giới, người Dao Khâu dùng vải bông và vải chàm sau đó thêu thùa hoa văn từng phần sau đó cắt may ghép lại thành bộ. Cùng với đó là bộ trang sức bằng bạc tạo nên tổng thể hoàn chỉnh với màu sắc trầm đen mà sang trọng. Người khéo tay hay làm thì thời gian hoàn thành trang phục của nữ giới phải mất một năm.

Cô gái Dao Khâu trong trang phục truyền thống Thiếu nữ người Dao Khâu tạo dáng với bộ trang phục truyền thống Phụ nữ Dao Khâu trong bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình 

Điểm nhấn trên trang phục của phụ nữ Dao Khâu là những chi tiết hoa văn trên chiếc quần được thêu từ 13-14 hàng hoa văn khác nhau bằng bảy màu chỉ trên nền vải bông dệt thô đen.

Hoa văn quần của phụ nữ Dao Khâu 

Trang phục của các bé gái dưới 14 tuổi là áo tứ thân, nẹp chéo từ cổ áo sang nách bên phải (Tiếng Dao gọi là “Tầm Kiêm Lui”). Sau lưng có đeo một tua chỉ đỏ sâu hạt cườm và đồng bạc, quần ống rộng,  đầu đội khăn khổ hẹp dài ba sải màu đen nhuộm tràm.

Trang phục của bé gái người Dao KhâuHai mẹ con người Dao Khâu  

Từ 14 tuổi trở lên thì mặc quần áo người lớn ( Tiếng Dao gọi là “ Lùi lành lui”- nghĩa là áo có nẹp thẳng thêu ở trước ngực). Áo tứ thân dài đến chấm bàn chân, xẻ nách. Các mép áo có viền vải xanh da trời. Nẹp áo thêu hoa văn. Có các núm chỉ đỏ chạy suốt từ sau gáy về tới chân nẹp. Hai cạnh và chân nẹp có  đeo các tua chỉ đỏ. Đằng sau gáy chiếc áo của  phụ nữ Dao Khâu có 5 tua chỉ đỏ dài quá lưng, mỗi tua gồm một đồng bạc và ba sâu hạt cườm đính chỉ đỏ. 

Thắt lưng bằng vải khổ hẹp (rộng 25-30 phân) dài 5 sải, được thêu các hoa văn tinh tế độc đáo, thắt ngoài áo. Các vạt áo được gấp lên theo một nếp cố định dắt vào thắt lưng. Đằng trước trang phục của phụ nữ Dao có miếng vải che từ bụng xuống tới bắp chân. Miếng vải che (tiếng Dao Khâu gọi là Plống) cũng bằng vải đen, bốn xung quanh có viền bằng vải xanh da trời  tạo thành cái khung, đầu trên có dây thắt lưng.

Sau lưng chiếc áo có đeo tua chỉ đỉ xâu hạt cườm và đồng tiền bạc Dây lưng của phụ nữ Dao 

Chiếc plống của phụ nữ Dao Khâu 

Đầu phụ nữ Dao Khâu đội khăn to bằng vải thô đen khổ hẹp dài 5 sải tay, cuốn xếp trên đầu thành hình tam giác cân. Mùa đông phụ nữ Dao còn cuốn thêm sà cạp, bằng vải thô, dài một sải rưỡi mỗi chân.

Khăn đội đầu hình tam giác của phụ nữ Dao Khâu 

Người phụ nữ Dao Khâu rất biết cách sử dụng trang sức để tôn thêm vẻ đẹp thanh khiết, đoan trang của mình. Do vậy trang sức của phụ nữ Dao Khâu cũng vô cùng đa dạng và đặc sắc, thể hiện văn hóa Dao Khâu một cách rõ nét như vòng cổ, vòng tay, hoa tai, cúc bạc và dây xà tích.

Vòng cổ 5 chiếc dùng trong dịp đặc biệt Vòng cổ 1 chiếc đính hình mặt trăng hoặc mặt trời dùng trong lao động sản xuất  Cổ tay phải đeo hai vòng tay đầu rồng tiếng Dao Khâu gọi là Chiềm Coong 

Trong bộ trang sức của phụ nữ Dao, đặc biệt hơn cả là ba bộ xà tích. Hai bộ xà tích sẽ được chị em cài từ thắt lưng sau đó cài ngược lên cổ áo, bộ còn lại sẽ được cài ở thắt lưng. Xà tích tiếng Dao gọi là “Zèng sim lỉm”, thường được dùng để đeo chìa khóa và những đồ nữ trang nhỏ khác. Xà tích được chế tác bằng phương pháp thủ công hết sức tỷ mỷ. Một bộ xà tích bao gồm hai dây đeo, các hình con chim, con cá, quả chuông, hình trống hay hình móng vuốt hổ, dao nhíp… đều được làm bằng bạc. Trên nền chàm, màu trắng của bộ xà tích càng thêm nổi bật. Mỗi bước đi của chị em phụ nữ bộ xà tích phát ra những âm thanh, tạo sự duyên dáng cho các cô gái Dao Khâu.

Bộ ba dây xà tích của người Dao Khâu Dây xà tích cài hông 

Bộ trang phục truyền thống của đồng bào Dao Khâu ở Sìn Hồ, Lai Châu được làm kỳ công, tinh tế, duyên dáng, thể hiện rõ nét bản sắc văn hóa dân tộc. Có lẽ vì thế mà từ thế hệ này sang thế hệ khác, bà con luôn nhắc nhở nhau gìn giữ bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình./.

                                                                                Chẻo Thu/VOV Tây Bắc