Trong những ngày Tết đến xuân về, cả làng Vũ Đại náo nức, rộn ràng trong một bầu không khí khẩn trương. Từ món ăn đân dã vốn được lưu truyền suốt hàng trăm năm, đến nay đã trở thành món quà quê đặc biệt, mang lại lợi ích kinh tế lớn cho người dân nơi đây.

Không giống như món cá kho mọi gia đình vẫn hay làm, cá kho ở làng Vũ Đại được người dân ở đây làm rất cầu kỳ. Đầu tiên là niêu đất dùng để kho cá phải lấy từ Nghệ An do chất đất làm niêu ở đây rất tốt, đun nhiều giờ mà không bị nứt vỡ. Trước khi đem dùng, niêu đất được quét vôi đáy nồi, rồi đổ nước vào đun sôi nhiều lần để thải hết chất độc ở trong nồi đất ra. Củi dùng kho cá bắt buộc phải là củi nhãn, bởi loại củi này có lượng nhiệt cao sẽ làm mất mùi đất nung và giúp cá nhừ tận xương.

Với tuổi đời hàng trăm năm, một niêu cá kho chính hiệu làng Vũ Đại là sự tổng hòa của nhiều loại gia vị khác nhau như riềng, gừng, chanh, ớt, mắm, nước dừa, nước hàng, muối hạt… được pha chế theo một tỉ lệ nhất định. Mỗi hộ có bí quyết, công thức, cách pha chế, gia giảm gia vị riêng. 

Một trong những thành công làm nên chất lượng của những niêu cá kho của làng Vũ Đại là kỹ thuật kho cá. Người canh niêu cá phải luôn giữ cho lửa cháy đều, vừa phải, sao cho niêu cá luôn ở trạng thái sôi lục bục trong 12-14 tiếng, đến khi nước cạn chỉ còn lại 1 thìa nước là được. Trong quá trình ấy, người thợ phải rải trấu liên tục để chỉnh độ lửa cũng như thêm nước sôi kịp thời.

Cá kho làng Vũ Đại được người dân bán quanh năm, nhưng tất bật và bận rộn nhất vẫn là những ngày giáp Tết. Nếu ngày thường, mỗi nhà chỉ làm từ 50 - 100 niêu cá, thì ngày Tết con số này có thể gấp 5-10 lần. Nhờ nghề làm cá kho, nhiều gia đình ở đây kiếm được vài trăm triệu mùa Tết.

Mời quý vị xem các chương trình Làng nghề Việt đã phát sóng tại đây./.