Video Làng nghề Việt

Đậm đà hương vị cá kho làng Vũ Đại

Người làng Đại Hoàng hay còn gọi là làng Vũ Đại (xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) bao đời nay đã gắn bó với khói bếp, với củi lửa, với cả tiếng cá sôi lục bục thân quen. Những người con của làng cũng lớn lên từ những niêu cá mẹ kho, chất chứa nỗi vất vả mà đượm tình cho một mùa sum họp.
16:57 - 20/01/2020

Trong những ngày Tết đến xuân về, cả làng Vũ Đại náo nức, rộn ràng trong một bầu không khí khẩn trương. Từ món ăn đân dã vốn được lưu truyền suốt hàng trăm năm, đến nay đã trở thành món quà quê đặc biệt, mang lại lợi ích kinh tế lớn cho người dân nơi đây.

Không giống như món cá kho mọi gia đình vẫn hay làm, cá kho ở làng Vũ Đại được người dân ở đây làm rất cầu kỳ. Đầu tiên là niêu đất dùng để kho cá phải lấy từ Nghệ An do chất đất làm niêu ở đây rất tốt, đun nhiều giờ mà không bị nứt vỡ. Trước khi đem dùng, niêu đất được quét vôi đáy nồi, rồi đổ nước vào đun sôi nhiều lần để thải hết chất độc ở trong nồi đất ra. Củi dùng kho cá bắt buộc phải là củi nhãn, bởi loại củi này có lượng nhiệt cao sẽ làm mất mùi đất nung và giúp cá nhừ tận xương.

Với tuổi đời hàng trăm năm, một niêu cá kho chính hiệu làng Vũ Đại là sự tổng hòa của nhiều loại gia vị khác nhau như riềng, gừng, chanh, ớt, mắm, nước dừa, nước hàng, muối hạt… được pha chế theo một tỉ lệ nhất định. Mỗi hộ có bí quyết, công thức, cách pha chế, gia giảm gia vị riêng. 

Một trong những thành công làm nên chất lượng của những niêu cá kho của làng Vũ Đại là kỹ thuật kho cá. Người canh niêu cá phải luôn giữ cho lửa cháy đều, vừa phải, sao cho niêu cá luôn ở trạng thái sôi lục bục trong 12-14 tiếng, đến khi nước cạn chỉ còn lại 1 thìa nước là được. Trong quá trình ấy, người thợ phải rải trấu liên tục để chỉnh độ lửa cũng như thêm nước sôi kịp thời.

Cá kho làng Vũ Đại được người dân bán quanh năm, nhưng tất bật và bận rộn nhất vẫn là những ngày giáp Tết. Nếu ngày thường, mỗi nhà chỉ làm từ 50 - 100 niêu cá, thì ngày Tết con số này có thể gấp 5-10 lần. Nhờ nghề làm cá kho, nhiều gia đình ở đây kiếm được vài trăm triệu mùa Tết.

Kinh nghiệm bỏ túi:

  • Muốn đến làng cá kho Vũ Đại, từ trung tâm thành phố Hà Nội, du khách di chuyển đến thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam, sau đó tiếp tục đi khoảng 40 km theo đường tỉnh lộ 972 là đến xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.
  • Một niêu cá kho làng Vũ Đại có nhiều mức giá khác nhau tùy theo trọng lượng niêu cá, thấp nhất khoảng 500.000 đồng/niêu.
  • Cá kho làng Vũ Đại được khách hàng ưa chuộng khắp các tỉnh thành trong cả nước, thậm chí ra cả nước ngoài.
  • Đến thăm làng Vũ Đại, ngoài mua cá kho, du khách còn có cơ hội thưởng thức những sản vật ngon, bình dị như chuối ngự, được đến thăm ngôi nhà hơn 100 năm tuổi của Bá Kiến, nhân vật có thật được cố nhà văn Nam Cao miêu tả trong tác phẩm “Chí Phèo”.

Mời quý vị xem các chương trình Làng nghề Việt đã phát sóng tại đây./.