Ai từng đến Bù Đăng mà chưa được thưởng thức hương vị ngất ngây của men rượu cần thì coi như chưa đến nơi này. Rượu cần của người S’Tiêng có hương vị nồng nàn khác biệt. Nó được tạo nên từ vị đắng, vị ngọt, vị cay của cây rừng. Tất cả hương vị ấy được đồng bào S’tiêng khéo léo quyện vào từng bánh men. Để lúc thêm chút nước lọc vào trong ché khi thưởng thức, bao nhiêu hương vị ấy bỗng hiển hiện trong cần cổ. Hút cần rượu ngậm trong cổ họng, ta có cảm giác như ngậm cả hương rừng ngây ngất, lâng lâng.

Trong những ngày Tết Nguyên đán này, ở sóc Bom Bo bên cạnh tiếng ngân vang của cồng chiêng, những điệu múa truyền thống của đồng bào S’Tiêng thì thứ không thể thiếu đó là rượu cần. Tương truyền, để giúp đồng bào S’Tiêng có được niềm vui trọn vẹn của mùa màng bội thu, của tình yêu đôi lứa, của sự biết ơn đến các Giàng, Thần rừng, Thần suối, vị Thần Lé Lon (vị phúc thần bảo hộ cho người S’Tiêng đi rừng) đã chỉ người dân cách làm rượu cần từ tìm nguyên liệu, ủ men, ủ rượu, đến pha và thưởng thức rượu cần vào những ngày vui. Đặc biệt dịp lễ lớn, rượu cần sẽ là sợi dây kết nối giữa con người với các vị thần của đồng bào S’Tiêng. Không có rượu cần, buổi tế lễ coi như không thành. Từ đó ché rượu cần đã trở thành đặc sản của đồng bào S’Tiêng. 

Già làng Điểu Lên cho biết: "Đối với người S’Tiêng thì uống rượu cần là phong tục không thể thiếu tại các dịp lễ hội và Tết Nguyên đán. Ngày đó, ai có điều kiện thì mổ heo và trâu, bò, không thì có gà cũng được, mọi người sẽ quây quần bên nhau chung vui bên ché rượu cần và tiếng cồng chiêng".

Theo Già làng Điểu Lên, quan niệm về cuộc sống bao giờ cũng tồn tại cả những điều cay đắng và ngọt ngào nên đồng bào S'Tiêng cũng chế biến ra hai loại rượu (rượu cần ngọt và rượu cần đắng). Tuy khác vị nhưng nó đều tinh khiết, có hương thơm nồng rất dễ uống. Để có được những ché rượu cần ngon, người S'Tiêng phải tuân thủ theo một quy trình nghiêm ngặt từ làm men, ủ bỗng, chế rượu...

Làm rượu cần không hề đơn giản, đòi hỏi sự tỉ mỉ, kỳ công và cần phải có cái tâm trong lúc chế biến. Nếu mình không làm bằng cái tâm, hương vị rượu cần sẽ chẳng thể nồng nàn, đậm đà như ý muốn. Để tạo được một ché rượu cần thơm ngon, người S’Tiêng thường khởi đầu bằng công đoạn làm men, ủ cơm và cuối cùng là ủ rượu. Thời gian ủ càng lâu, hương vị càng thêm đậm đà. Khi hút cần rượu lên, thấy màu vàng nâu giống màu mật ong là ngon nhất. Vị rượu lúc này vừa ngọt vừa cay, thanh nồng rất dễ chịu. Rượu cần có thể dùng nhiều nước. Nước đầu có vị cay nồng, càng về sau độ cồn giảm dần và vị ngọt của rượu sẽ làm người ta say lúc nào không biết.

Có thể nói, rượu cần là phương tiện giao tiếp giữa người với các vị Thần rừng và các Giàng; là phương tiện, biểu tượng tính liên kết cộng đồng và lòng mến khách của đồng bào S’Tiêng trong các dịp vui, lễ, hội. Đến với Bù Đăng, lên các bon, sóc của người S’Tiêng, ta có thể hít một hơi rượu cần, vui say bên các điệu nhảy trong tiếng cồng chiêng truyền thống. Hương say ngà ngà của rượu cần S’Tiêng là đại diện cho nét đẹp văn hóa ẩm thực, tinh thần của Bù Đăng từ xưa tới nay./.

Hoàng Dương - Tỷ Huỳnh/VOV TP.HCM