Tôm chua Ba Bể

Đứng đầu danh sách đặc sản Bắc Kạn không thể thiếu món tôm chua Ba Bể. Cũng như nhiều vùng khác trên cả nước, người ta thường dùng tôm chua để chấm kèm với thịt chân giò hoặc ba chỉ luộc. Tôm chua cũng có thể ngâm cùng với măng để trở thành một món nhắm. Đến với Bắc Kạn, đừng quên nhấm nháp món tôm chua Ba Bể cùng chén rượu ngô cay nho nhỏ, bạn sẽ cảm nhận được vị béo chua chua của tôm, thấm phần tỏi ớt cay cay cùng mùi thơm đặc trưng của riềng...

Tại Bắc Kạn, món tôm chua được bán khá nhiều ở các bản Bó Lù, Pác Ngòi… Ngoài tôm, các loại tép hay cá nhỏ được bắt tươi ở hồ, ăn không hết, người dân cũng muối vào lọ để ăn dần. Đây cũng là sản vật mà du khách nào có dịp đến Bắc Kạn đều muốn mang về tặng người thân và bạn bè.

Ảnh: dongbac.info

Thịt lợn gác bếp

Sẽ là thiếu sót nếu đến Bắc Kạn mà không nếm thử thịt lợn gác bếp. Xuất phát là lương thực tích trữ treo gác bếp của đồng bào dân tộc Tày, qua thời gian, thịt lợn gác bếp đã trở thành món ăn quen thuộc, một đặc sản riêng biệt của vùng cao. Khác với một số dân tộc khác, người Tày sống quanh hồ Ba Bể thường bỏ thịt vào sọt hoặc gùi đi rừng rồi mới treo lên bếp. Khói từ bếp củi hằng ngày hun lên làm thịt có màu vàng đen đặc trưng. Thịt treo gác bếp như vậy có thể để được cả năm mà không hỏng. Ngày nay, như một thói quen cố hữu, trong nhà người Tày ở quanh hồ Ba Bể vẫn luôn treo một chút thịt lợn lên gác bếp để dành đón khách quý hay trong các ngày lễ tết quan trọng khác.

Ảnh: backan.tintuc.vn

Khâu nhục

Dù xuất xứ không phải là món ăn thuần Việt, nhưng khâu nhục đã trở thành món ăn mang đậm tính dân tộc của người dân Bắc Kạn. Làm khâu nhục cũng lắm công phu, khoai được chọn phải là khoai môn Bắc Kạn, bên trong lòng khoai có vân màu tím, thịt lợn phải là thịt ba chỉ ngon, dùng tăm tre chọc bì thật kĩ, tẩm ướp gia vị rồi đem quay, vừa quay vừa quết mật ong cho vàng bì. khoai cũng phải rán vàng, mọi thứ được xếp vào bát, cứ một miếng khoai, một miếng thịt kèm với nhân nấm hương, mộc nhĩ đã xào lên trên rồi  hấp cách thuỷ khoảng 5 tiếng đồng hồ. Người dân Bắc Kạn thường làm món khâu nhục để ăn vào những dịp đặc biệt như lễ tết, cưới hỏi và vào nhà mới. 

Ảnh: backan.tintuc.vn

Lạp xưởng hun khói

Lạp xưởng hun khói không phải là món ăn xa lạ đối với người dân vùng cao: Hà Giang, Tuyên Quang…nhưng món này ở Bắc Kạn được làm từ nguyên liệu chính là thịt lợn bản nên thịt thơm và chắc. Ngoài ra, điểm khác biệt của lạp xưởng Bắc Kạn so với các vùng khác là được tẩm ướp bằng gừng đá, một loại gừng chỉ mọc trên đá của người dân tộc nên có mùi thơm rất đặc biệt, không giống gia vị nào của miền xuôi.

Lạp xưởng được làm bằng tay của người Bắc Kạn có mùi của nắng vùng cao, mùi khen khét đặc trưng của khói bếp, thoảng mùi cay nồng của gừng, mùi rượu, mắc mật hòa quyện vào nhau tạo nên mùi thơm đặc biệt. 

Ảnh: vietnamtourism.gov.vn

Cá nướng Ba Bể

Cá là một đặc sản của vùng hồ Ba Bể, thường được người dân đánh bắt thủ công. Số lượng cá không nhiều nhưng chất lượng thì tuyệt vời vì thịt cá trắng, chắc và có vị ngọt. Người ta chọn lấy loại cá chỉ nhỏ bằng ngón tay cái, loại cá này vừa giống như cá bống, vừa giống con cá nẹp ở xuôi để làm món cá nướng.

Không gì khoái bằng ngồi bên bờ hồ Ba Bể, nhâm nhi đĩa cá nướng chấm tương ớt với vài chén rượu ngô. Vị cá thơm lừng, thịt cá bùi và dai. Rượu ngô cay cay nhưng vẫn có vị ngọt đâu đây nơi cuống lưỡi. 

Ảnh: vietnamnet.vn

Xôi Đăm Đeng

Món xôi Đăm Đeng độc đáo của Bắc Kạn được nấu từ gạo nếp nương nên rất thơm và dẻo. Màu sắc nổi bật của xôi đều do bà con phối chế từ màu sắc tự nhiên của cây cỏ và các loại thảo mộc. Bởi vậy mà xôi Đăm Đeng có một mùi thơm đặc trưng của cây cỏ, không thể lẫn với bất cứ loại xôi nào khác. Hạt xôi bóng đẹp nhưng không ướt, khi nguội hạt xôi se lại nhưng vẫn mềm, dẻo và thơm.

Xôi Đăm Đeng thường được ăn với muối vừng hoặc ruốc tùy theo khẩu vị từng người. Người dân miền núi quan niệm rằng ăn xôi này sẽ mang lại nhiều may mắn và tốt lành.

Ảnh: backan.tintuc.vn

Hành trình khám phá Bắc Kạn không thể trọn vẹn nếu thiếu những món đặc sản nổi tiếng của địa phương. Hãy cùng nếm thử những món ăn mang hồn cốt Bắc Kạn để thấy thêm yêu nét văn hóa độc đáo của vùng đất giàu truyền thống này.

Anh Vũ (tổng hợp)