Tại cuộc họp báo, Người phát ngôn Chính phủ, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng đã thông tin đến báo chí về tình hình kinh tế - xã hội trong thời gian vừa qua. Theo đó, tình hình KTXH tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2020 của Việt Nam có một số điểm đáng chú ý sau:

- CPI tháng 4/2020 giảm 1,54% so với tháng trước, tuy nhiên, CPI bình quân 4 tháng đầu năm so với cùng kỳ tăng 4,9% - mức tăng cao nhất trong giai đoạn 2016-2020. Lạm phát cơ bản bình quân 4 tháng tăng 2,96% so với bình quân cùng kỳ.

- Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục gặp nhiều khó khăn do hạn hán, xâm nhập mặn; tái đàn lợn còn chậm; hầu hết các sản phẩm đều giảm hoặc tăng thấp như đàn trâu -2%, đàn lợn -13,2%, cây lâm nghiệp trồng phân tán -0,6%, sản lượng gỗ khai thác -0,2%, sản lượng củi khai thác -1,3%, sản lượng thủy sản tăng 0,3%, sản lượng nuôi trồng -0,1%, sản lượng khai thác tăng 0,8%.

- Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) giảm 10,5% so với cùng kỳ. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp chỉ tăng 1,8%, mức tăng thấp nhất trong nhiều năm qua (ngành chế biến, chế tạo tăng 3%; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 2,9%; ngành cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 3,6%; ngành khai khoáng giảm 6,8%).

- Hoạt động mua sắm hàng hóa, chi tiêu của người tiêu dùng giảm mạnh, nhiều cơ sở lưu trú, ăn uống, lữ hành phải tạm đóng cửa. 4 tháng đầu năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ giảm 4,3% (riêng tháng 4 giảm 26%).

- 4 tháng đầu năm, cả nước có 37.600 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, giảm 13,2% và giảm 17,9% vốn đăng ký, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn lên tới 22.700 doanh nghiệp, tăng 33,6%.

- Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn NSNN tháng 4/2020 tăng 0,8%, mức tăng thấp nhất so giai đoạn 2016-2020. Vốn FDI thực hiện 4 tháng giảm 9,6%. Duy nhất có một điểm sáng là vốn đầu tư thực hiện 4 tháng từ NSNN tăng 12,9%.

- Xuất nhập khẩu hàng hóa có lẽ là điểm sáng duy nhất của nền kinh tế. Tính chung 4 tháng đầu năm 2020, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa tăng 3,4%; trong đó xuất khẩu tăng 4,7%; nhập khẩu tăng 2,1%. Xuất siêu trên 3 tỷ USD.

Ở phần hỏi đáp, trả lời câu hỏi của phóng viên Kênh truyền hình Đài Tiếng nói Việt Nam (VOVTV) về việc có hay không khuất tất tạo vị thế độc quyền cung cấp thịt lợn ra thị trường khi Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn không nhập khẩu đủ số thịt lợn theo chỉ đạo của Thủ tướng để cân đối cung cầu, giảm CPI trong thời gian qua? Vì lợi ích nhóm của các doanh nghiệp lớn chiếm 35% thị phần? 

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã không cử đại diện của mình đến dự họp nên câu hỏi được chuyển cho Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, đại diện Bộ Công Thương trả lời. Thứ trưởng Đỗ Thắng Hảicho biết, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp, đàn lợn năm 2019 so với 2018 đã giảm 21% do dịch tả lợn Châu Phi, nhưng trên thực tế của các địa phương thì tổng đàn lợn đã giảm 50%. Hiện một số các doanh nghiệp chăn nuôi lớn chiếm khoảng 35% thị phần, 65% còn lại nằm trong các hộ dân chăn nuôi nhỏ lẻ do vậy nguồn cung thiếu thì lại càng thiếu. Hiện nay, cơ chế quản lý giá nói chung, trong đó có mặt hàng thịt lợn đang vận hành theo cơ chế thị trường, tuân thủ theo quy luật cung và cầu. Việc giá lợn cao do quy luật cung cầu, mà ở đây là cung thiếu. 

Để tăng cung, có 2 cách, một là tái đàn, hai là nhập khẩu. Về tái đàn, theo báo cáo của các DN ở địa phương, khả năng đến cuối 2020 đàn lợn mới trở lại như trước có dịch tả lợn châu Phi… Về nhập khẩu, hiện Thủ tướng, Phó Thủ tướng, Trưởng ban Chỉ đạo giá đã yêu cầu Bộ NN&PTNT cần phối hợp với Bộ Công Thương và các bộ ngành nhập lợn bù đắp lợn thiếu. Tuy nhiên, đến hết tháng 4, theo thống kê của Hải quan, lợn nhập mới đạt 45.000 tấn, thấp hơn nhiều so với con số 100.000 tấn mà lãnh đạo Chính phủ giao. Vì vậy hiện Thủ tướng đã giao Bộ NN&PTNT phải tập trung tái đàn, phối hợp Bộ Công Thương, các bộ ngành khác trong việc tăng cường nhập lợn.

Theo quy định pháp luật hiện hành,  các DN nhập lợn chỉ phải làm thủ tục liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng lợn nhập, gửi đến Cục Thú y (Bộ NN&PTNT). Khi có giấy phép thì DN đến chi cục ở các vùng làm thủ tục tiếp. Sau khi có giấy phép của chi cục, DN không cần làm thêm thủ tục nào, kể cả với Bộ Công Thương mà có thể đến thẳng các cơ quan hải quan cửa khẩu làm thủ tục nhập khẩu. 

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhận định, thời gian tới, với sự chỉ đạo  quyết liệt của lãnh đạo Chính phủ, sự vào cuộc của các bộ ngành như Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, các DN chăn nuôi kinh doanh lợn, có thể cuối năm, giá lợn sẽ bình ổn như trước khi bị ảnh hưởng bởi dịch tả lợn châu Phi. Về việc 20 doanh nghiệp chăn nuôi lớn chiếm 35% thị trường, tuy không vi phạm về việc thống lĩnh thị trường nhưng có ảnh hưởng lớn tới thị phần trong cả nước.  

Về số doanh nghiệp lớn chiếm 35% thị phần, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nêu rõ, hiện cả nước có gần 20 DN trong lĩnh vực chăn nuôi lợn. Qua kiểm tra, Bộ Công Thương nhận thấy  các DN không vi phạm chuyện thống lĩnh thị trường, nhưng có ảnh hưởng lớn, ví dụ DN CP của Thái Lan lớn nhất chiếm gần 20% thị phần lợn toàn quốc (19,1%), gấp 15 lần thị phần DABACO, 6 lần thị phần CJ Hàn Quốc…

Vừa qua, họ có khai báo giá thành lợn xuất (lợn hơi) giảm 45.000-50.000 đồng/kg, nhưng giá đến tay người dân thực tế vẫn là 80.000-90.000 đồng/kg. Khi lãnh đạo Chính phủ có ý kiến, họ có cam kết hạ xuống 70.000 đồng nhưng thực tế, tiểu thương, thương lái mua được giá 70.000 đồng/kg rất khó khăn.

Bộ Công Thương và các Bộ ngành liên quan đang kiểm tra để thực hiện cạnh tranh lành mạnh, bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng theo đúng chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền.

Liên quan đến việc đi học trở lại của học sinh khi giảm giãn cách xã hội do dịch Covid-19, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Hữu Độ cho biết, hiện 63 tỉnh thành phố đã cho học sinh đi học trở lại nhưng chủ yếu vẫn là học sinh THPT và THCS thì tỷ lệ học sinh đi học rất cao và đều đảm bảo an toàn cho học sinh phòng chống dịch.  

Liên quan đến vụ án Đường "Nhuệ" (tên thật Nguyễn Xuân Đường, ở Thái Bình) có người bảo kê cho hoạt động tội phạm của Đường "Nhuệ", Thứ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho rằng, để kết luận có chống lưng hay không phải căn cứ vào quy định của pháp luật, có chứng cứ chứng minh cụ thể. Bộ Công an chỉ đạo Công an Thái Bình xem xét vụ việc nay một cách toàn diện, triệt để, không có vùng cấm, không bỏ lọt tội phạm, làm công tâm, khách quan. “Khi có kết quả điều tra chúng tôi sẽ cung cấp tới cơ quan báo chí”./.

Vũ Khuyên-Chí Phương