Văn hóa

Đến Mơ H’Ra để lắng nghe hơi thở Tây Nguyên

15:33 - 13/03/2019
Làng Mơ H’Ra thuộc xã Kon Lơng Khơng, huyện K’Bang, tỉnh Gia Lai. Hiện nay, làng Mơ H’Ra vẫn còn lưu giữ được khá nhiều bản sắc văn hóa dân tộc của người Ba Na mà ít nơi nào trong vùng có được. Đó là văn hóa cồng chiêng, múa xoang, dệt thổ cẩm, nhà mồ… 

“Thật đáng lo ngại khi mà kho tàng di sản văn hóa cổ truyền Tây Nguyên đang từng ngày bị mai một. Rừng - không gian sinh tồn đang cạn kiệt, những khu nhà mồ hoang phế, nạn chảy máu cồng chiêng và cổ vật, những người già trong các buôn làng ra đi và mang theo những bộ sử thi, những tri thức dân gian vô giá về với đất…” đó là những trăn trở của GS, TS Tô Ngọc Thanh trước thách thức với bảo tồn di sản văn hóa Tây Nguyên. Nhưng khi đặt chân đến làng Mơ H’Ra, có thể thấy dòng chảy văn hóa truyền thống chưa bao giờ nghưng nghỉ trong đời sống thường ngày nơi đây. 

Tên làng Mơ H’Ra có nghĩa là làng mới. Trước đây, làng có tên là Mơr Cơ Tu, nghĩa là làng do ông Mơr lập nên. Năm 1990, Mơr Cơ Tu chia thành hai làng Mơ Hven và Mơ H’Ra. 

Có thể nói, đời sống dù đổi thay thế nào thì bản sắc văn hóa của người Ba Na vẫn được lưu giữ ở nơi đây. Các nghệ nhân vẫn ngày đêm truyền dạy nghệ thuật đánh cồng chiêng cho lớp trẻ, lớp trẻ thì chăm chỉ học tập để gìn giữ, phát triển bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Chính vì vậy, làng Mơ H’Ra được Bộ Văn hóa Thể Thao và Du lịch chọn làm điểm đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới về cồng chiêng. 

Làng Mơ H’Ra có 73 hộ dân thì có đến 40 bộ cồng chiêng, trong đó loại chiêng Honh cổ có tới 5 bộ. Cả làng có hơn 300 người thì có tới 200 người biết đánh cồng chiêng. Trẻ em từ 7 tuổi trở lên đã có thể đánh chiêng, còn số người đánh giỏi và đánh được tất cả các bài chiêng cổ như “Ăn trâu- Sapo”, “Bỏ mả- Atâu”… thì có đến vài chục người. 

Các thành viên kế cận của cồng chiêng Tây Nguyên

Đội hình cồng chiêng trẻ của làng cũng rất đa dạng, từ những em nhỏ mới 6-7 tuổi đến những chàng trai, cô gái tuổi đôi mươi. Ngoài những ngày tham gia lễ hội, hàng tháng làng đều tổ chức 3 buổi đánh cồng chiêng và múa xoang dưới mái nhà rông. Buổi tập nào cũng rất đông người tham gia. Con trai thì học đánh cồng chiêng, con gái thì học múa xoang. Từng động tác đều được các nghệ nhân uốn nắn, rèn rũa. 

Ở Mơ H’Ra, không chỉ có cồng chiêng và múa xoang. Hiện làng còn duy trì nhiều nghề truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm, làm rượu ghè, làm dụng cụ săn bắn và nông cụ. Nghề dệt thổ cẩm đang có nguy cơ mai một ở nhiều buôn làng dân tộc thiểu số nhưng phụ nữ ở làng Mơ H’Ra vẫn âm thầm ngày đêm miệt mài bên khung cửi nhằm giữ nghề truyền thống của đồng bào mình ở lại với buôn làng. 

Những thiếu nữ múa xoang trong trang phục thổ cẩm truyền thống

Gần như hộ nào cũng có khung dệt bằng gỗ, màu vải cũng là màu của lá cây rừng nên rất bền và khó phai. Người dân làng Mơ H’Ra thường sử dụng các màu đen, đỏ, vàng. Mỗi màu có ý nghĩa riêng, màu đen tượng trưng cho đất rừng trù phú, màu đỏ của khát vọng và tình yêu, màu vàng tượng trưng cho ánh sáng. Họa tiết trên thổ cẩm thường là những trang trí đối xứng, phản ánh quan niệm triết lý vụ trụ, triết lý âm dương, trời đất và thiên nhiên. Để dệt được tấm vải đẹp có khi mất vài tháng trời, bởi thời gian đi vào rừng tìm kiếm nguyên liệu rất công phu. Tuy gọi là nghề dệt thổ cẩm nhưng sản phẩm làm ra chỉ để dùng trong gia đình, không lưu thông trên thị trường. 

Bên cạnh đó, làng Mơ H’Ra còn lưu giữ được những khu nhà mồ truyền thống với những kiến trúc độc đáo. Đến với Mơ H’Ra, du khách có thể hiểu hơn về cuộc sống bản địa của đồng bào Tây Nguyên, cùng hòa nhịp chiêng nghiêng ngả đất trời, để cùng vin cần thưởng thức hương vị nồng nàn, ngây ngất giữa cao nguyên đại ngàn.

Phạm Dương/ Vietnam Journey

Tỉnh thành Gia Lai

Gia Lai
Gia Lai là tỉnh có diện tích lớn thứ 2 ở Việt Nam, nằm ở phía bắc khu vực Tây Nguyên.

Điểm đến Gia Lai Xem thêm

Biển Hồ
Biển Hồ Gia Lai hút hồn du khách bằng vẻ đẹp trữ tình, lãng mạn.
Nhà máy thủy điện Yaly
Có một hệ thống công trình hiện đại và nguy nga, vừa lộ thiên vừa ẩn mình trong lòng Tây Nguyên, đó là thủy điện Yaly.
Chùa Minh Thành
Có lối kiến trúc độc đáo, chùa Minh Thành tại phố Núi - Gia Lai khiến du khách mơ màng như lạc vào những ngôi đền thờ tại Nhật...
Thảm dã quỳ trên núi lửa
Viên ngọc ẩn mình giữa Tây Nguyên - núi lửa Chư Đăng Ya - đang là điểm đến cuốn hút du khách tại Gia Lai với những thảm hoa dã...
Thăm Bảo tàng Gia Lai
Bảo tàng Gia Lai là một công trình kiến trúc văn hóa lớn, nơi hội tụ các di sản văn hóa, lịch sử, là điểm đến để học tập, nghiên...
Pleiku xao xuyến tâm hồn
Pleiku như nàng thơ của thiên nhiên hoang sơ và đầy mộng mị, để rồi nghe gió ngàn vẫy gọi, nghe tiếng cồng chiêng vang vọng khắp...
Nhà thờ có kiến trúc nhà rông duy nhất ở Gia Lai
Lớn gấp 5 lần so với một nhà rông thông thường, nhà thờ Pleichuet được xây dựng vào năm 2005.
Ayun Hạ: Hồ trên núi
Với diện tích mặt nước lên đến 37 km2 được bao bọc bởi những dãy núi trập trùng, Hồ Ayun Hạ từ lâu đã là điểm đến không thể bỏ...
Chạm chân đến ngôi làng Ba Na “đẹp nhất Tây Nguyên”
Ngủ quên giữa sự tĩnh mịch của đại ngàn, những ngôi nhà sàn cổ hơn 50 năm tuổi của làng Kon Sơ Lăl cũ (Chư Păh, Gia Lai) từ lâu...

Ẩm thực Gia Lai Xem thêm

Cơm tô phố núi chinh phục du khách check-in, một quán bán 300 suất mỗi ngày
Trình bày dân dã song vị ngon và lạ miệng nên cơm tô phố núi không chỉ được lòng người địa phương mà còn hấp dẫn thực khách các...
Đậm đà bánh xèo tôm Biển Hồ
Từ lâu bánh xèo đã trở thành món ăn dân dã mang tính đặc trưng của vùng miền quê Việt. Bánh xèo không chỉ được nhiều người trong...
Ghé Pleiku thưởng thức cháo lòng bánh hỏi
Dù 2 ngày trước đó đã ăn gần hết các món đặc sản ở Gia Lai lẫn Kon Tum nhưng buổi sáng hôm cuối trước khi ra sân bay, chúng tôi...
Phở khô Gia Lai: Nức danh món ăn phố núi
Chúng tôi đã có dịp đi khá nhiều nơi, thưởng thức khá nhiều món ăn ở nhiều vùng miền khác nhau trên dải đất hình chữ S, tuy...
Độc đáo bánh khoai mì ở Mơ Hra
Giữa những món ăn mang đậm bản sắc của người Bahnar ở Làng du lịch cộng đồng Mơ Hra (xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang, tỉnh Gia...
Bò một nắng - Đặc sản của vùng chảo lửa Tây Nguyên
Bò một nắng đậm đà hương vị núi rừng là món đặc sản của huyện Krông Pa (Gia Lai), đã có thương hiệu từ rất lâu và là một trong...
Phở hai tô, bò một nắng chấm muối kiến vàng hút khách ở phố núi Pleiku
Pleiku (Gia Lai) hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ, khí trời trong lành và đặc biệt là nền ẩm thực phong phú, độc đáo rất...
Món ăn nổi tiếng, gây thương nhớ ở phố núi Pleiku
Chiếc bánh xèo đến tay thực khách lúc nào cũng nóng hổi, giòn rụm hay bát bún mắm thối với nước lèo mùi nồng nồng của mắm nguyên...
Đến Tây Nguyên, chớ quên thưởng thức đặc sản bò một nắng Krông Pa
Huyện Krông Pa có đàn bò lớn nhất tỉnh Gia Lai với khoảng 70.000 con. Lợi thế đó kèm khí hậu nắng nóng, giúp Krông Pa trở thành...

Trải nghiệm Gia Lai Xem thêm

Cà phê 'phủ tuyết' trắng xóa, tỏa hương thơm ngát trên cao nguyên
Dịp đầu xuân, những bông hoa cà phê ở Gia Lai bung nở trắng xóa, tạo nên một khung cảnh đẹp lãng mạn. Du khách khi đi qua đều...
Khám phá thác Rơ Tu nằm ẩn sâu trong rừng xanh Gia Lai
Thác nước Rơ tu nằm ẩn mình sau cánh rừng thuộc làng Pờ Yầu (xã Lơ Pang, huyện Mang Yang, Gia Lai). Thác nước cũng là nguồn sống...
Gia Lai: Dã quỳ nhuộm vàng miệng núi lửa Chư Đăng Ya
Cứ vào tháng 11 hàng năm, hoa dã quỳ bắt đầu bung nở trên các sườn đồi, khe suối ở Tây Nguyên. Tại Gia Lai, du khách có thể ngắm...
Gia Lai: Rực rỡ sắc màu lễ hội trên cao nguyên
Những ngày này, người dân địa phương và du khách đến với Gia Lai đều được đắm chìm trong không khí lễ hội đặc sắc và những phong...
Dạo chơi trên con đường lãng mạn nhất Gia Lai
Phía bên kia Hồ T'Nưng của thành phố Pleiku, con đường thông xã Nghĩa Hưng được coi là con đường đẹp nhất phố núi Gia Lai ngày...
Mê hoặc mùa hoa dã quỳ núi lửa Chư Đăng Ya
Nằm sừng sững giữa những cánh đồng rộng lớn của làng Ia Gri, núi lửa Chư Đăng Ya mùa này đang được phủ kín màu vàng rực của hàng...
Dạo chơi trên đồi cỏ hồng ở Gia Lai
Bước vào mùa đông, khi những đồi cỏ chuyển sang sắc hồng rực rỡ, là thời điểm người dân lại nô nức tìm đến xã Glar, ngoại ô thành...
Ngỡ ngàng trước cảnh đẹp trên núi lửa Chư Đăng Ya
Chư Đăng Ya như viên ngọc bích lộ thiên giữa cao nguyên lộng gió, nơi đó thiên nhiên và con người hòa quyện thành một.
Bình nguyên dưới chân núi Chư Đăng Ya
Mùa khô Tây Nguyên đang đến thật gần. Trên sườn núi Chư Đăng Ya (thuộc địa phận huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai), những bông dã quỳ...

Cẩm nang du lịch Gia Lai Xem thêm

Gia Lai tưởng không có gì chơi mà cũng mê mẩn ngẩn ngơ chẳng nỡ về
Tây Nguyên luôn có sức hấp dẫn mãnh liệt đối với những trái tim yêu thích du lịch, thích sống ảo, thích khám phá. Một trong những...