Bãi đá gồm nhiều đoạn lộ thiên, đặc biệt có hai khu vực rất đẹp, cách xa nhau chỉ độ vài ba chục mét. Ở những nơi này, bên dòng suối, các thanh đá lớn hình lục lăng như đã được bàn tay thần kỳ nào đó sắp đặt theo chủ đích. Chúng đứng cạnh nhau, bằng phẳng và rắn chắc như một khối đông đặc, bất chấp thời gian. 

Hàng trăm cột đá có hình thù giống nhau, được xếp thành bãi tại đây đã khiến nhiều người gọi nơi này là suối Đá Đĩa, trong sự so sánh với Gành Đá Đĩa - Di tích quốc gia đặc biệt ở tỉnh Phú Yên. Điều này hoàn toàn có lý, bởi về hình thức, các bãi đá tại đoạn suối qua làng Vân và di sản đá Phú Yên tương đồng; về niên đại, theo các nhà địa chất, chúng đều đã vượt qua độ tuổi trên 100 triệu năm. 

Bãi đá triệu năm ở làng Vân (thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh). Ảnh: Nguyễn Quang Tuệ 

Ông Rơ Châm Krí (76 tuổi, sinh ra và lớn lên tại làng Vân) cho hay: "Không biết bãi đá và con suối ấy có từ bao giờ. Chỉ biết người Jrai quanh vùng gọi nơi đó là Jrai Phă (jrai có nghĩa là thác nước, còn phă tức là bể, vỡ, tràn, tung ra). Dân các làng xưa nay đều gọi như vậy, vì đoạn suối chảy qua nơi đây không chỉ tràn lên mặt bãi đá mà còn có một điểm, dòng chảy đổ ụp xuống từ độ cao khoảng 5m như một dòng thác."

Ông Rơ Châm Vân - người Jrai ở làng Bloi-kể: "Có người gọi đây là Ia Ruai, tức suối cây đập. Tên gọi này liên quan đến việc, trước kia có một nhành cây si vốn nằm vắt vẻo giữa dòng nước đổ từ cao xuống thấp, như sẵn sàng quật vào những kẻ bạo gan dám nhảy xuống đây."

Từ năm 10 tuổi, ông Vân đã cùng bạn bè đến tắm tại đoạn suối chảy qua làng Vân. Trước đó và nhiều năm về sau, cây cối tại đây khá rậm rạp, chưa có nhiều rẫy cà phê hay sự khai phá, san ủi để làm ao hồ như ngày nay. Dòng suối khi ấy thực sự mang vẻ đẹp hoang sơ, ẩn mình dưới rất nhiều cổ thụ. Có lẽ chính vì vậy mà dân các làng xung quanh đều truyền tai nhau rằng, hàng đêm, gần về sáng, con suối này luôn cất lên tiếng gáy. 

Ông Vân nói thêm: "Không phải ai cũng nghĩ đấy là tiếng nước chảy lúc thanh vắng mà quả là còn nhiều người vẫn cho là dòng suối chảy qua bãi đá này có Yàng (thần linh). Chỉ có Yàng mới tạo ra những khối đá có hình dạng như vậy mà thôi… "

Đồng bào Jrai ở làng Vân (thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh) rất tự hào khi nói về bãi đá triệu năm này. Ảnh: Nguyễn Quang Tuệ 

Chúng tôi hỏi nhiều người Jrai đang sinh sống gần dòng suối có bãi đá đẹp này. Từ chị bán tạp hóa bên nhà rông làng Vân Rơlan Kuach (52 tuổi) đến các bạn học sinh trung học Ksor Viên, Rơchâm Thương, Rơchâm Thọ… Mắt họ đều ánh lên vẻ tự hào khi nói về cảnh đẹp của quê hương mình. Đó là nơi họ có nhiều kỷ niệm, từ việc cho bò đi uống nước, câu cá, tắm suối ngày nóng hay cùng nhau vui chơi trong những dịp lễ, Tết. Những người Jrai được hỏi đều mong cảnh đẹp của quê hương mình sẽ được gìn giữ cho con cháu mai sau.

Trao đổi với người viết bài này tại bãi đá làng Vân, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Trần Ngọc Nhung cho biết: Đây là một di sản địa chất hiếm có của Gia Lai và Tây Nguyên. Chúng tôi sẽ báo cáo đề nghị UBND tỉnh có chủ trương, biện pháp bảo tồn phù hợp. Sở cũng sẽ cùng với huyện Chư Păh và các đơn vị liên quan nghiên cứu, xây dựng để nơi đây trở thành một điểm du lịch, gắn với tour Thủy điện Ia Ly, núi lửa Chư Đang Ya...

Theo Báo Gia Lai