Điểm đến

Thành Kèn - ngôi thành cổ nhất Nam Bộ

06:56 - 19/07/2019
Thành Kèn là cái tên dân gian quen thuộc của thành cổ Biên Hòa (thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai). Với bề dày văn hóa, lịch sử hơn 300 năm, thành Kèn hiện là tòa thành cổ nhất còn sót lại của vùng Nam Bộ. Nơi đây hiện còn lưu giữ nhiều dấu tích của thời kỳ phong kiến cũng như các công trình quân sự từ thời Pháp thuộc. Với những giá trị đó, thành Kèn đã trở thành Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, là điểm đến của nhiều du khách khi đến với thành phố Biên Hòa.

Lịch sử thành cổ

Theo các tài liệu, thư tịch cổ, thành Kèn là ngôi thành có niên đại lâu đời nhất ở Nam Bộ còn lại cho đến nay. Đây là một công trình kiến trúc quân sự đặc sắc, nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử tiêu biểu trong cuộc khai phá vùng đất Đàng Trong thời kỳ chúa Nguyễn cũng như giai đoạn chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ sau này.

Trong Gia Định thành thông chí, tác giả Trịnh Hoài Đức có ghi lại việc Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh dựng dinh Trấn Biên, lỵ sở trấn Biên Hòa đặt ở thôn Phước Lư (nay là phường Quyết Thắng). Năm Gia Long thứ 15 (năm 1816), lỵ sở được dời về khu gò đồi thấp ở thôn Bàn Lân. Năm 1834, vua Minh Mạng cho đắp thành bằng đất trên nền thành cũ của người Lạp Man.

Vì vậy, thành còn có tên là thành Cựu. Thành có quy mô lớn, dài 1.433m, cao 3,6m, dày 4,2m, hào rộng 17m, sâu 2,5m. Ngoài ra, thành còn có 1 kỳ đài và 4 cửa, mỗi cửa có cầu đá bắc ngang qua hào làm lối ra vào.

Đến năm Minh Mạng thứ 18 (năm 1837), thành Cựu được xây lại bằng đá ong và đổi tên là thành Biên Hòa. Khi thực dân Pháp chiếm Nam Bộ, thành Biên Hòa là nơi phòng thủ của quan, quân nhà Nguyễn. Sau khi chiếm được thành, thực dân Pháp cho xây dựng lại, thu gọn chỉ còn 1/8 tổng diện tích cũ và đặt tên là thành Soldat (người dân gọi là thành Xăng Đá theo phiên âm).

Cái tên thành Kèn là do người dân sinh sống trong khu vực thành đặt, xuất phát từ việc mỗi sáng sớm, lính Pháp lại thổi kèn hơi để báo thức. Âm thanh của kèn vang vọng khắp vùng nên dân địa phương gọi tên là thành Kèn.

Sau khi chiếm đóng thành Biên Hòa, ngoài việc thu hẹp diện tích, người Pháp còn xây dựng thêm nhiều công trình bên trong như: Khu biệt thự, nhà thương, doanh trại và phố xá... Lúc này, thành được quy hoạch gần vuông theo lối Vauban như một trại lính cao cấp, “bất khả xâm phạm” dành cho quân đội Pháp. Đến thời kỳ Mỹ - ngụy, thành Biên Hòa vẫn được sử dụng vào mục đích quân sự.

Năm 2001, do nhu cầu mở đường nội ô của thành phố Biên Hòa, một số hạng mục như lô cốt, vòng thành bị đập bỏ. Mặc dù diện tích của thành Biên Hòa hiện nay đã bị thu hẹp, một số hạng mục bị phá vỡ so với quy hoạch ban đầu, nhưng vẫn bảo lưu được yếu tố gốc cần thiết.

Thành cổ Biên Hòa hôm nay

Thành Kèn hiện là tòa thành cổ nhất còn sót lại của vùng Nam Bộ

Không chỉ là một công trình quân sự quan trọng, thành cổ Biên Hòa còn là nơi lưu giữ các tầng văn hóa có niên đại lâu đời. Theo PGS.TS Phạm Đức Mạnh, nguyên giảng viên cao cấp khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, dự án khảo sát địa tầng nằm dưới thành cổ Biên Hòa do nhà trường phối hợp với Ban Quản lý Di tích - Danh thắng Đồng Nai đã thu thập 3.277 tiêu bản có giá trị ở bên trong và ven thành.

Số hiện vật là đồ gia dụng chiếm đến 98%, thuộc các thời kỳ lịch sử và nguồn cội văn hóa khác nhau như thời Cổ sử, thời Trung - cận đại và giai đoạn văn hóa Óc Eo. Những tiêu bản này chính là “bằng chứng sử đất” xác thực truyền thống cư trú và văn hóa lâu đời ở vùng đất Biên Hòa trước cả thời kỳ vua Gia Long, Minh Mạng xây thành Biên Hòa để trấn thủ.

Trải qua bao thăng trầm lịch sử cùng những tác động bên ngoài, đã có thời gian thành cổ Biên Hòa lâm vào tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. Tuy nhiên, với mục đích bảo tồn, phát huy giá trị di tích trong đời sống hiện đại, tỉnh Đồng Nai đã triển khai gấp rút các biện pháp tu bổ, tôn tạo thành.

Năm 2014, thành cổ Biên Hòa được trùng tu, tôn tạo các hạng mục: Khu nhà cổ phía Tây và phía Đông, các đoạn tường thành, tháp canh; xây mới sân lễ, hệ thống nhà vệ sinh, khu vực giữ xe; đầu tư cho hệ thống trưng bày hiện vật... với tổng kinh phí 41,4 tỷ đồng.

Ông Trương Văn Thỏa ở khu phố 1, phường Quang Vinh (thành phố Biên Hòa) chia sẻ: “Trước đây, việc ra vào thành cổ rất khó nên người dân chỉ đứng ngoài nhìn vào. Chưa kể, qua thời gian, di tích bị xuống cấp nghiêm trọng, gây nguy hiểm nên không ai dám đến gần. Nhưng nay, sau khi được trùng tu, tôn tạo, thành cổ đã đẹp hơn rất nhiều mà vẫn giữ được kiến trúc độc đáo cùng không gian thoáng mát. Người dân chúng tôi vui vì nay đã có nhiều du khách đến tham quan thành cổ hơn”.

Nhằm mang đến cho công chúng cái nhìn đầy đủ nhất về lịch sử thành cổ Biên Hòa, ông Lê Kim Bằng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Nai cho biết, trong năm 2019, tỉnh sẽ tiếp tục cấp kinh phí cho công tác sưu tầm, bổ sung hiện vật liên quan đến di tích để nơi đây trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, là điểm tham quan, nghiên cứu và du khảo “về nguồn”, góp phần quan trọng trong sự phát triển du lịch của tỉnh Đồng Nai.

Cùng với đó, tỉnh cũng đã xây dựng các chương trình tour, tuyến gắn liền với các di tích, danh thắng khác như: Cù lao Phố, sông Đồng Nai, các đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh, Nguyễn Tri Phương, Trịnh Hoài Đức, căn cứ chiến khu D... nhằm tạo sức hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước.

Trải qua thời gian và sự thăng trầm của lịch sử, thành Kèn, hay thành cổ Biên Hòa là minh chứng cho tinh thần bất khuất, quật cường trong buổi đầu khai hoang mở cõi, đồng thời ghi dấu lịch sử hào hùng trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, là một phần trong trang sử vẻ vang của vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai hôm nay.

Theo Công Thành, hanoimoi.com.vn 

Tỉnh thành Đồng Nai

Đồng Nai
Đồng Nai ẩn giấu trong mình những vẻ đẹp kỳ bí, đem đến cho khách du lịch những trải nghiệm hấp dẫn.

Điểm đến Đồng Nai Xem thêm

Vườn quốc gia Cát Tiên
Vườn quốc gia Cát Tiên hấp dẫn du khách với hệ động thực vật vô cùng phong phú và độc đáo.
Thác Đá Hàn
Thác Đà Hàn vừa mang nét hùng vĩ của thiên nhiên, vừa mang cảm giác thanh bình yên ả của làng quê.
Núi Chứa Chan
Núi Chứa Chan là ngọn núi cao thứ 2 ở Nam Bộ, với độ cao khoảng 840m và được mệnh danh là “nóc nhà của tỉnh Đồng Nai”.
Thác Mai
Gọi là thác Mai vì trước đây nơi này là ‘vương quốc mai dại’, mỗi mùa hoa nở đều làm say lòng người.
Đá Ba Chồng
Những hòn đá khổng lồ chồng lên nhau như chực chờ đổ vẫn cứ vững vàng giữa một khu dân cư sầm uất ở Đồng Nai.
Hồ Trị An
Hồ Trị An được hình thành do việc chặn thượng nguồn sông Đồng Nai phục vụ cho thủy điện Trị An.
Đảo Chim Ó
Bạn có phải thuộc tuýp người yêu thích sự mới lạ, muốn khám phá thế giới thiên nhiên? Vậy thì đừng bỏ qua đảo Chim Ó, một nơi đẹp...
Thành cổ kí ức - Ngôi thành trải qua bao thăng trầm của lịch sử
Ở Biên Hòa có ngã ba Thành, gọi là ngã ba Thành vì nơi đây có một ngôi thành cổ, có niên đại sớm ở miền Nam Việt Nam,...
Về Trị An nghe bàn tay thơm mùi cỏ lau
Dạo gần đây, bạn có hay cảm thấy bực dọc, những hạt giống ganh tị nảy nở, những hờn ghen hơn kém trỗi dậy? Đã đến lúc chúng ta...

Cẩm nang du lịch Đồng Nai Xem thêm

Đồng Nai: Những điểm du lịch dã ngoại an toàn và hấp dẫn hiện nay
Hiện nay, xu hướng du lịch dã ngoại được nhiều người yêu thích. Du khách có xu hướng lựa chọn nhiều điểm du lịch dã ngoại, khám...
Bốn địa điểm du lịch quanh TP Hồ Chí Minh không thể bỏ qua dịp nghỉ lễ 2/9
Chỉ cách vài giờ xe chạy từ TP Hồ Chí Minh, xã đảo Thạnh An (huyện Cần Giờ), khu du lịch Cao Minh (Đồng Nai), làng nổi Tân Lập...
3 điểm đến chất lừ để "trốn" nắng Sài Gòn dịp lễ 2/9
Chỉ cách Sài Gòn khoảng 2 tiếng đi xe, làng nổi Tân Lập (Long An) hay Hồ Mây (Vũng Tàu) là những điểm đến sinh thái lý tưởng để...
"Điểm mặt" 5 khu du lịch xanh ở Đông Nam Bộ
Không chỉ là vùng trọng điểm kinh tế, Đông Nam Bộ còn có rất nhiều khu du lịch xanh, thuận lợi phát triển ngành "kinh tế không...
5 khu du lịch đẹp nhất Đồng Nai
Đồng Nai ẩn giấu trong mình những khu du lịch sinh thái kỳ bí và xinh đẹp, hứa hẹn đem đến cho du khách một chuyến đi vui vẻ và...

Ẩm thực Đồng Nai Xem thêm

Đến nhà Bà Đất, ăn cơm cháy nồi gang
Miếng cơm cháy vàng giòn quyện lẫn mùi củi bếp, món ăn vừa lành vừa tươi mà chúng tôi gọi đó là những bữa cơm… trở về hồi...
Cơm gói lá sen – món ngon trứ danh Đồng Tháp
Từ lâu Đồng Tháp đã nổi tiếng với “sen”. Chính vì vậy, đến nơi đây, thực khách không thể không nếm thử cơm gói lá sen. Đây là một...
3 loại trái cây nổi danh đất Đồng Nai
Đồng Nai có những loại trái cây người người say mê, và không thể thiếu trong hành lý xách về của du khách.

Văn hóa Đồng Nai Xem thêm

Hồi ức mở “cánh cửa thép” Xuân Lộc vào giải phóng Sài Gòn
Có lẽ bất cứ ai khi đi qua cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 45 năm về trước cũng đều bồi hồi, xúc động...
Chiêm ngưỡng cây thông Noel làm từ 2.100 chiếc nón lá cao đến 30 mét
Cây thông Noel của giáo họ Hà Phát (P.Tân Biên, TP.Biên Hòa, Đồng Nai) có 3 tầng tháp, cao gần 30m, khung là thanh thép được hàn...
Phát hiện đàn chim cổ rắn quý hiếm tại Đồng Nai
Một đàn chim cổ rắn khoảng 500 cá thể vừa được phát hiện tại khu du lịch Bửu Long, TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Đây là loài động...

Trải nghiệm Đồng Nai Xem thêm

Giữ rừng ở Bàu Sấu
Bàu Sấu là điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách khi đến Vườn Quốc gia Cát Tiên. Nơi đây có rất nhiều cá sấu xiêm, loài sấu đặc hữu...

Tin tức Đồng Nai Xem thêm

Khởi công một số dự án thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông
Tuyến cao tốc Bắc - Nam hoàn thành sẽ kết nối các vùng kinh tế trọng điểm với các cảng biển, cảng hàng không quốc tế, khu công...
Đồng Nai khuyến cáo người dân không ra khỏi nhà nếu không cần thiết
UBND tỉnh Đồng Nai vừa ra công văn khuyến cáo người dân không ra khỏi nhà nếu không cần thiết và thực hiện các biện pháp phòng,...
 Đồng Nai: Phong tỏa khu vực có ca mắc Covid-19 đầu tiên
Đúng 12h trưa nay (ngày 3/8), cảnh sát đã rào chắn, chốt chặn hai đầu đường và một số con hẻm thông với đường Hồ Văn Đại, phường...
Đồng Nai: 2 người tử vong do đuối nước
Ngày 26/7, Công an huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) cho biết, đơn vị đang tiếp tục điều tra nguyên nhân vụ lật xuồng khiến 2 thanh niên...
Danh sách các nạn nhân tử vong trong vụ sập công trình tại Đồng Nai
10 nạn nhân đã tử vong thương tâm trong vụ sập công trình tại Khu công nghiệp Giang Điền, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai chiều...
Long Khánh: Du khách tấp nập đến câu cá, thưởng ngoạn vườn kiểu mẫu
Với thế mạnh về du lịch, chính quyền và người dân xã Bình Lộc (TP.Long Khánh, Đồng Nai) luôn giữ vững ưu thế để chung tay xây...
Công an triệu tập một người ở Đồng Nai vì chia sẻ thông tin sai sự thật về dịch bệnh Corona
Sáng nay (5/2), Phòng An ninh Kinh tế Công an tỉnh Đồng Nai phối hợp cùng Công an huyện Trảng Bom mời 1 phụ nữ tên T, sinh năm...
Lo ngại virus corona, Đồng Nai dừng lễ hội chùa Ông
Trước diễn biến phức tạp của dịch viêm phổi do virus corona, tỉnh Đồng Nai vừa yêu cầu dừng hẳn lễ hội chùa Ông - lễ hội lớn nhất...
Cơ hội quảng bá nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của tỉnh Đồng Nai
Liên Hoan Ẩm Thực Đồng Nai lần thứ IX - Năm 2019 dự kiến diễn ra từ ngày 05/12 - 09/12/2019 tại Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu...