Sa Huỳnh thuộc xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ, cách thành phố Quảng Ngãi khoảng 60 km về phía nam (tiếp giáp với tỉnh Bình Định). Đây là nơi mà từ năm 1909, các nhà khảo cổ học người Pháp đã phát lộ hàng trăm ngôi mộ chum có niên đại cách đây trên 3.000 năm và đặt tên là nền “Văn Hóa Sa Huỳnh”.

“Văn hóa Sa Huỳnh” đã cùng với “Văn hóa Đông Sơn”, “Văn hóa Óc Eo” hình thành thế chân vạc, tạo nên diện mạo nền văn hóa Việt Nam.

Mỗi năm, hàng chục đoàn du khảo đã về Sa Huỳnh để thăm làng Muối Long Thạnh, Tân Diêm, để ngược dòng thời gian, tìm hiểu Miền đất ủ nghìn năm một nền văn hóa/ Giữa chiều sâu mấy tầng vang tiếng cội nguồn xưa (thơ Trần Cao Duyên).

Không chỉ là điểm du lịch văn hóa, du lịch về nguồn, Sa Huỳnh còn là nơi sở hữu những “người đẹp biển” đầy mê hoặc như vịnh Hóc Mó, gành Châu Me, hang Én, bãi Con.

Và không chỉ là nét sơn thanh hải tú làm say lòng du khách, Sa Huỳnh còn có hồ Cây Khế xanh mênh mang ở thôn miền núi Đồng Vân. Rừng cây lững lờ soi bóng quanh hồ đẹp như tranh thủy mặc khiến bạn thầm hẹn một ngày nào đó về lại nơi này để sống chậm giữa thiên nhiên.

Vịnh Châu Me được tạo bởi gành đá chồm ra phía biển nối với bãi cát mịn màng. Đây là bãi tắm lý tưởng vì nước trong, sóng êm, cát sạch. Những ngày cuối tuần, hàng trăm bạn trẻ gần xa đến đây để giải nhiệt cuộc sống và tận hưởng không khí mát lành.

Vịnh Châu Me được giới nhiếp ảnh mệnh danh là “người đẹp biển” bởi nét đẹp hoang sơ, lãng mạn và gợi cảm. Khá nhiều bộ ảnh cưới đẹp lung linh được ra đời từ bãi biển có lớp cát vàng mịn mà trừ Châu Me ra hiếm nơi nào có được.

Nếu muốn tìm một đoạn ngắn bờ biển mà sóng nước lúc nào cũng êm ả, gờn gợn như mặt hồ, các bạn hãy đến với bãi Con - cách bãi mẹ Sa Huỳnh về phía đông khoảng 1 km. Bãi Con có rất nhiều hàu. Hàu ở đây lành tính, thơm ngon, đậm đà vị biển nên du khách rất thích.

Hang Én đi xuyên lòng núi. Trong hang líu ríu tiếng chim én gọi bầy. Vách đá ẩm ướt phả ra hơi mát lạnh. Gập ghềnh những tảng đá xanh rêu. Nếu đi ngang cửa hang bên kia là khoảnh khắc hiếm có của những tay săn ảnh.

Bên ngoài hang Én lơ thơ những mảng cây xanh cheo leo trên vách núi. Đá tựa vào đá, đá chồng lên đá cho bạn cảm giác vừa vững chãi vừa chênh vênh.

Nhìn toàn cảnh, hang Én như con voi khổng lồ phủ phục bên chân sóng. Khung cảnh hùng vĩ này bạn chỉ có thể thấy được khi chinh phục những ngọn đồi cao để phóng tầm mắt ra xa. Đây là thắng cảnh cuối cùng của tỉnh Quảng Ngãi về phía nam. Huyền thoại kể rằng thuở khai thiên lập địa, một nhánh núi vì “mê” biển đã dừng lại, chịu đau đớn xé toang ngực mình tạo ra hang Én. Có lẽ vì thế nên nhiều bạn trẻ nói với nhau rằng đây là nơi kết nối những mối tình.

Về Sa Huỳnh, bạn hãy đến gò Ma Vương để có cảm giác “tìm về nguồn cội”. Đây là nơi các nhà khảo cổ học Pháp – Việt tiến hành khai quật hàng trăm ngôi mộ chum cùng vật dụng tùy táng của cư dân Sa Huỳnh cổ cách đây hơn 3.000 năm.

Nhà trưng bày Văn hóa Sa Huỳnh sẽ “kể” cho bạn nghe câu chuyện nghìn năm bằng những cổ vật tùy táng (chôn theo người chết) được tìm thấy trong những ngôi mộ chum.

Hóc Mó (còn gọi là Hòn Rùa) cũng là một nơi bạn nên ghé đến để chiêm ngưỡng nét đẹp hoang sơ của biển. Bãi cát vàng óng, rừng dương nguyên sinh, nước biển êm ả trong xanh là những lý do khiến du khách thường dã ngoại nơi đây.

Sau biển là rừng. Thôn miền núi Đồng Vân sẽ “chiêu đãi” bạn những phút giây thoải mái bên hồ Cây Khế đẹp tuyệt vời. Ngàn cây xanh mát, gió đại ngàn và tiếng chim rừng lao xao bên hồ sẽ mang lại cho bạn những phút giây thư thái.

Vào mùa hè, nếu bạn muốn du lịch khảo cứu, trải nghiệm cuộc đời của muối, cánh đồng muối Sa Huỳnh sẽ “tường thuật” cho bạn đầy đủ đường đi của “vị mặn” không thể thiếu đối với con người. Câu chuyện bắt đầu từ dòng nước biển được dẫn vào cánh đồng thấm đẫm mồ hôi của diêm dân.

Trần Cao Duyên/ thanhnien.vn