Cách đây 460 năm, Nguyễn Hoàng được vua Lê cử vào trấn thủ xứ Thuận Hóa. Ông cùng đoàn tùy tùng dừng chân tại bãi cát có tên là Sa Khưu, thuộc xã Ái Tử, huyện Vũ Xương, phủ Triệu Phong. Trong hành trình 68 năm đặt lỵ sở tại huyện Vũ Xương, phủ Triệu Phong, chúa Tiên Nguyễn Hoàng và chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên đã tập trung cho việc thiết lập các thiết chế phục vụ hoạt động quân sự, thương mại và văn hóa mà dấu vết ngày nay còn để lại qua các địa danh như: Bãi Trận, Mô Súng, Cồn Kho, Cồn Tập, Tàu Tượng, Chợ Hôm, Gềnh Phủ, Miếu Trảo Trảo Phu Nhân… Qua đó, đóng góp quan trọng trên mọi lĩnh vực kinh tế-xã hội cho vùng đất Thuận Hóa-Đàng Trong. 

Bà Nguyễn Triều Thương, Chủ tịch UBND huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị cho biết: “Ngày 20/6/2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành quyết định xếp hạng di tích Quốc gia di tích lịch sử các địa điểm liên quan đến Dinh Chúa Nguyễn (1558-1626) tại huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Đây là loại hình di tích Lịch sử - Khảo cổ bao gồm 3 địa điểm dinh phủ của chúa Nguyễn Hoàng và chúa Nguyễn Phúc Nguyên gồm dinh Ái Tử, dinh Trà Bát và Dinh Cát cùng các địa điểm khác có liên quan.”

Thanh Hiếu/ VOV miền Trung