Dự án có tổng mức đầu tư hơn 42 tỷ đồng từ nguồn ngân sách của 2 địa phương, được thực hiện trong 2 năm. Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế là chủ đầu tư, Sở Văn hoá và Thể thao thành phố Đà Nẵng là đơn vị đại diện phía Đà Nẵng phối hợp điều hành thực hiện dự án.

Theo đó, sẽ tháo dỡ toàn bộ các lô cốt phía trên Hải Vân Quan và Thiên Hạ Đệ Nhất Hùng Quan đến nền gốc tích thời Nguyễn. Tu bổ cửa Hải Vân Quan, cửa Thiên Hạ Đệ Nhất Hùng Quan theo các dấu tích nguyên gốc. Phục hồi, thay thế nền cổng lát đá Thanh, hệ thống cối, cổng đá Thanh, tường xây gạch vồ. 

Lễ khởi công tu bổ di tich Hải Vân Quan 

Đồng thời, gia cố, chống nứt, chống thấm cho các khối xây; phục hồi lan can xây gạch vồ chia ô hộc và trang trí trên nóc theo tư liệu; phục hồi hệ thống cửa ván ghép con tiện gỗ. Hệ thống tường thành sẽ được phục hồi bằng đá núi theo dấu vết khảo cổ học và dấu vết trên tường hông Hải Vân Quan và Thiên Hạ Đệ Nhất Hùng Quan. Toàn bộ hệ thống chân tường thành bằng vữa neo, các vị trí xung yếu được gia cố bằng bê tông.

Di tích Hải Vân Quan được xây dựng vào năm 1826, xưa là ranh giới giữa phủ Thừa Thiên và Quảng Nam, là một đồn lũy quân sự trấn thủ tại đỉnh đèo Hải Vân- ngay ranh giới giữa tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Đà Nẵng ngày nay, ở độ cao gần 500m so với mặt biển. 

Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tại lễ  khởi công tu bổ di tích Hải Vân Quan 

Từ 1945-1975, một số vọng gác, lô cốt được xây dựng thêm hòng trấn giữ con đường huyết mạch này. Trên đỉnh của 2 cổng Hải Vân Quan và Thiên Hạ Đệ Nhất Hùng Quan còn xây thêm hệ thống pháo đài, công sự để quan sát và đặt súng ống. Ngày nay, nhiều công trình là dấu tích của các cuộc chiến tranh như lô cốt, tường bao, hào công sự… vẫn còn hiện diện là những đơn nguyên kiến trúc cần xem xét khi tiến hành công tác tu bổ. Di tích Hải Vân Quan được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích Quốc gia vào ngày 14/4/2017. 

 Di tích Hải Vân Quan thu hút nhiều du khách trong nước và quốc tế tham quan, ngắm cảnh 

Ông Nguyễn Phước Hải Trung, Phó Giám đốc Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: “Sau khi cụm di tích Hải Vân Quan được tu bổ xong thì chúng tôi vẫn tiếp tục nghiên cứu để phát huy du lịch ở Hải Vân Quan. Công việc này cũng đòi hỏi sự tiếp cận nhiều phía, từ góc độ tư liệu, từ các nhà làm du lịch để tìm ra một tiếng nói chung. Ở đây là một điểm ngoạn mục từ trên đỉnh Hải Vân có thể quan sát được tất cả những khung cảnh ở xung quanh. Sau này, cần phát huy Hải Vân Quan một cách tối ưu nhất".

Lê Hiếu / VOV Miền Trung