Kể từ ngày 25/1 (tức mồng 1 Tết Nguyên đán), áp dụng khai báo y tế bắt buộc với tất cả người nhập cảnh về từ Trung Quốc; ngay sau đó không lâu, hoạt động du lịch Việt – Trung bị tạm ngừng, cộng thêm quy định toàn bộ người nhập cảnh từ Trung Quốc về phải cách ly 14 ngày, nên các cửa khẩu tại Lào Cai chỉ còn nhiệm vụ tiếp đón công dân về nước và phục vụ xuất nhập cảnh cho đội ngũ tham gia vận tải hàng hóa.

Theo bà Bùi Thị Lộc, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Y tế Quốc tế Lào Cai, việc khai báo giúp hiệu quả quản lý, kiểm dịch y tế tại các cửa khẩu nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên, cũng nảy sinh không ít khó khăn, bởi các trường hợp phải khai báo chủ yếu là lao động phổ thông.

Bà Bùi Thị Lộc - Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Y tế Quốc tế Lào Cai 

“Toàn lái xe, cửu vạn, giúp việc, thậm chí nhiều người còn mù chữ, cả những người đồng bào nói tiếng phổ thông còn chưa thành thạo, nên việc khai báo rất khó khăn, luôn phải có cán bộ y tế bên cạnh hỗ trợ”, bà Lộc nói.

Nhiều trường hợp không biết chữ phải nhờ khai hộ, sau đó điểm chỉ vào 

Theo quy định tại cửa khẩu, nếu không khai báo y tế và được cán bộ kiểm dịch xác nhận sức khỏe an toàn, sẽ không được lực lượng biên phòng đóng dấu nhập cảnh. Vì thế, ngay cả người không biết chữ cũng phải nhờ người khác khai hộ, sau đó điểm chỉ thay chữ ký. Tất cả tờ khai sẽ được đội ngũ kiểm dịch y tế tập hợp lại vào cuối ngày, phân loại riêng những trường hợp nghi ngờ, cách ly.

Từ sáng 7/3, các cửa khẩu tại Lào Cai áp dụng thêm việc khai báo y tế điện tử, nhưng sau một tuần triển khai không có trường hợp nào thực hiện mà vẫn khai báo theo cách truyền thống.

“Khai báo điện tử tối thiểu phải biết chữ, biết soạn thảo, chưa kể còn đòi hỏi phải có thiết bị thông minh kết nối mạng, nên người được cái này lại thiếu cái kia, rất khó khăn”, bà Lộc chia sẻ.

Tại cửa khẩu Kim Thành, những người phải khai báo y tế chủ yếu là lái xe 

Theo bà Lộc, hiện tại Cửa khẩu Quốc tế Lào Cai (qua cầu Hồ Kiều) mỗi ngày chỉ còn vài ba người Việt nhập cảnh về nước. Còn tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành, nơi tập trung hàng hóa lưu thông, thì mỗi ngày vẫn có 700 – 800 lượt người nhập cảnh, chủ yếu là lái xe.

“Lái xe về đông nhất vào cuối ngày, vì nhiều xe hàng sang Trung Quốc nhưng chưa xong thủ tục trong ngày, lái xe phải quay về mai sang, chứ ở qua đêm lại phải cách ly 14 ngày. Họ về lúc nào cũng hối hả chứ không có thời gian nghỉ ngơi, chờ đợi như khách ở sân bay nên công tác kiểm dịch rất vất vả”, bà Lộc cho hay.

Nỗ lực số hóa dữ liệu để đồng bộ với các cửa khẩu, cảng hàng không khác trong cả nước, cán bộ y tế tại cửa khẩu ở Lào Cai vẫn giúp người nhập cảnh bằng cách sau khi khai xong chụp lại tờ khai rồi tải lên hệ thống, máy tính sẽ nhận diện chữ viết tay rồi chuyển hóa sang thành văn bản, nhưng khó khăn mới lại phát sinh.

“Tải lên hệ thống xong chúng tôi lại phải vào đối chiếu lại xem có khớp không. Vì nhiều người chữ xấu đến nỗi máy tính không thể nhận diện được, viết đi viết lại 2 – 3 lần mới thành”, bà Lộc nói.

Ngoài ra, thực tế triển khai cũng cho thấy, có nhiều lúc hệ thống phần mềm trục trặc dẫn đến dữ liệu không được cập nhật, phải mất công tải lại. Thêm vào đó, khai báo điện tử có thêm nhiều mục chọn dễ nhầm lẫn, dẫn đến có không ít trường hợp nhập cảnh vào cảng hàng không, nhưng lại chọn thành cửa khẩu Lào Cai.

Dù sao, cũng không thể phủ nhận, nếu áp dụng được khai báo điện tử hiệu quả, sẽ giúp truy xuất dữ liệu, quản lý từ xa hết sức dễ dàng. Một điều quan trọng nữa, song song với việc khai báo dù thủ công hay điện tử, tại cửa khẩu luôn có cán bộ y tế túc trực, kiểm tra thân nhiệt đối với người nhập cảnh, phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ lập tức sàng lọc, cách ly theo quy định.

Kể từ ngày 25/1 đến nay, tại Lào Cai đã áp dụng khai báo y tế bắt buộc đối với trên 25 nghìn lượt người nhập cảnh từ Trung Quốc. Qua đó, phát hiện 29 công dân Việt Nam có biểu hiện nghi ngờ để đưa đi cách ly, cũng như từ chối nhập cảnh 15 người Trung Quốc và nước thứ 3 có thân nhiệt cao hơn bình thường./.

An Kiên/VOV Tây Bắc