Cách đây 51 năm, sáng 16/3/1968, tại khu vực thôn Mỹ Lai, thuộc làng Sơn Mỹ, các đơn vị lính Lục quân Mỹ đã thảm sát 504 thường dân vô tội, tay không vũ khí. Trong đó có 182 phụ nữ (17 chị đang mang thai), 173 trẻ em, 60 cụ già và 89 trung niên; 247 ngôi nhà bị thiêu hủy, hàng ngàn gia súc gia cầm bị giết chết, lương thực mùa màng bị  phá hoại hoàn toàn.

Vụ thảm sát đã gây chấn động dư luận toàn cầu, để lại những đau thương, mất mát to lớn cho gia đình nạn nhân, nhân dân địa phương và toàn thể nhân dân cả nước.

Sáng 16/3, tại khu Chứng tích Sơn Mỹ, xã Tịnh Khê, TP. Quảng Ngãi, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức lễ tưởng niệm 51 năm ngày 504 đồng bào Sơn Mỹ bị thảm sát (16/3/1968-16/3/2019). 

Có hàng trăm học sinh, thân nhân các gia đình đã có mặt tham dự Lễ tưởng niệm

Trong buổi lễ, ông Nguyễn Minh Trí - Giám đốc Sở VH,TT&DL tỉnh Quảng Ngãi phát biểu, đúng 51 năm về trước, ngày 16/3/1968, 504 đồng bào Sơn Mỹ, phần lớn là người già, phụ nữ và trẻ em đã vĩnh viễn lìa giã cõi đời một cách bi thương, thảm khốc. Từ ấy, Sơn Mỹ trở thành nỗi đau khôn nguôi của toàn thể nhân dân Việt Nam, cũng như triệu triệu trái tim người yêu chuộng hòa bình trên thế giới. 

Sự kiện Mỹ Lai không phải là vụ thảm sát duy nhất trong chiến tranh, nhưng nó tiêu biểu cho những tội ác dã man mà quân đội Mỹ đã gây ra cho nhân dân Việt Nam nói chung và đồng bào Quảng Ngãi, Sơn Mỹ nói riêng. Sự thật ở Sơn Mỹ- Mỹ Lai đã được phơi bày qua các nhà báo, bài báo, những cựu chiến binh cũng như hàng ngàn người yêu chuộng hòa bình trên thế giới, trong đó có nhiều người Mỹ.

Sau ngày đất nước hòa bình, người dân Sơn Mỹ đã vượt qua nỗi đau, mất mát to lớn để mở rộng vòng tay bao dung tha thứ, chân tình đón tiếp những cựu binh Mỹ tìm về nơi đây, để họ đối diện với sự thật, đối diện với chính mình, với tội ác mà họ gây nên trong chiến tranh.

“Hồi đó, tôi thấy bọn lính Mỹ bắt mọi người rồi bắn chết họ ở dưới mương nước. Khi tôi tỉnh dậy thì thấy mình nằm bên cạnh nhiều thi thể. Sau đó, tôi được cứu sống, nổi ám ảnh mà quân đội Mỹ để lại sâu thẳm trong tôi. Tôi mong sao, không còn chiến tranh nữa để hòa bình trên toàn thế giới” - bà Phạm Thị Thuận (81 tuổi, trú xã Tịnh Khê), là người may mắn sống sót trong vụ thảm sát kể lại.

Ông Roy Mike Boehm- cựu binh Mỹ đã kéo đàn vỹ cầm  trong ngày tưởng niệm nhằm xoa dịu, nỗi đau mất mát to lớn của 504 vong hồn đã ngã xuống

Em Võ Thị Hương, (học sinh lớp 8A, trường THCS Võ Bẩm, xã Tịnh Khê) nói: “Hôm nay (16/3), em và các bạn trong trường THCS Võ Bẩm dự lễ kỷ niệm 51 năm ngày 504 đồng bào Sơn Mỹ bị thảm sát, em và các bạn cầu mong trên thế giới sẽ không còn xảy ra chiến tranh nữa để mọi người cùng chung sống hòa bình, ấm no và hạnh phúc”.

Tại buổi lễ tưởng niệm, hàng trăm người dân và học sinh địa phương đã tĩnh lặng trong 5 hồi 4 tiếng chuông do chính nhân chứng sống của vụ thảm sát thực hiện. Đều đặn hàng năm, ông Roy Mike Boehm- cựu binh Mỹ (người chụp lại những bức ảnh vụ thảm sát Sơn Mỹ) lại kéo đàn vĩ cầm trong ngày tưởng niệm, nhằm xoa dịu nỗi đau mất mát to lớn của 504 vong hồn đã ngã xuống dưới họng súng của quân đội Mỹ.

Thân nhân gia đình các nạn nhân cũng đã có mặt để thắp nén hương tưởng nhớ

“Khép lại quá khứ để cùng hướng đến tương lai, kết thân bè bạn với các quốc gia, các dân tộc trên thế giới, trong cùng khát vọng hòa bình, tiến bộ không chỉ là chủ trương của Đảng và Nhà nước Việt Nam, mà còn là lẽ sống, là đạo lý thấm đậm trong cách ứng xử của mỗi người dân Việt, trong đó có những người dân Sơn Mỹ còn mang trên da thịt và cả tâm hồn mình những vết thương chiến tranh. Với tinh thần hòa hiếu, nhân văn ấy, đồng bào Sơn Mỹ đã nén đau thương để đứng vững, bắt tay vào công cuộc dựng xây quê hương, đất nước”- ông Nguyễn Minh Trí nói.

Sau lễ tưởng niệm, các lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi cùng người dân địa phương và các em học sinh ở xã Tịnh Khê đã dâng hương tại tượng đài Sơn Mỹ, đồng thời nhìn lại lịch sử mất mát, đau thương mà quân đội Mỹ đã gây nên cho 504 đồng bào nơi đây thông qua các hình ảnh trong nhà trưng bày khu chứng tích Sơn Mỹ.

Các em học sinh tham quan khu trưng bày, tận mắt chứng kiến những hình ảnh, hiện vật, tư liệu về vụ thảm sát cách đây 51 năm

Bà Cao Thị Hồng Hạnh - Giám đốc Ban quản lý khu Chứng tích Sơn Mỹ cho biết, trong năm 2018, có 240 nghìn lượt khách đến tham quan khu Chứng tích Sơn Mỹ, còn đầu năm 2019, con số này là khoảng 50 nghìn. 

Ngày nay, địa điểm xảy ra vụ thảm sát Sơn Mỹ đã trở thành di tích lịch sử, được người dân trong nước và quốc tế đặc biệt quan tâm, là điểm đến của du khách trong và ngoài nước. Số lượng khách đến tham quan Sơn Mỹ ngày một tăng lên.

Phạm Dương, theo baotainguyenmoitruong.vn