 Tháng 6 khi những búp sen bắt đầu nở rộ cũng là thời điểm những người làm nghề ướp trà sen ở phường Quảng An, Nhật Tân (Tây Hồ, Hà Nội) lại tất bật vào vụ. Dù được ví là “thiên cổ đệ nhất trà” bởi hương vị tinh tế, độc đáo nhưng hiện nay những người gắn bó với nghề ướp trà sen ở Hồ Tây không nhiều. Cụ Nguyễn Thị Dần (95 tuổi, 33 Tô Ngọc Vân, Hà Nội) hiện là nghệ nhân cao tuổi nhất còn gắn bó với nghề truyền thống. Dù đã ở cái tuổi “xưa nay hiếm” nhưng năm nào cũng vậy, cứ đến mùa sen, cụ lại cùng các con cháu tất bật làm trà.  Theo cụ Dần, để làm được loại trà sen Tây Hồ thượng hạng mất rất nhiều thời gian, công sức. Trong đó, loại sen để làm trà phải là những bông sen mọc trong đầm làng Quảng Bá, có cánh phớt hồng, vừa mới chớm nở còn chúm chím nụ.  Hoa sen phải hái trước bình minh, khi mặt trời còn chưa lên, sau đó mang về tách lấy gạo – thứ được ví như túi hương của bông sen rồi mới đem ướp. Theo các nghệ nhân làm trà, việc lấy gạo sen là công đoạn khó nhất. Trong đó người làm phải nhanh tay, khéo léo để hạt gạo không nát, bay mất hương thơm. Để làm được 1kg trà sen người nghệ nhân cần tới từ 1000-1200 bông sen. Trong đó, cứ một lượt gạo lại một lượt chè, ướp trà xong lại mang đi sấy khô, công đoạn này được làm lặp đi lặp lại tới 5-7 lần để sen ngấm vào vị trà mới cho ra được loại thức uống hảo hạng. Đặc biệt, để đảm bảo chất lượng người nghệ nhân chỉ thực hiện ướp trà vào buổi sáng. Do cầu kỳ trong cách chế biến, nên để hoàn thành 1kg trà sen người nghệ nhân phải mất từ 1-2 tuần. Ngoài cách ướp chè sen theo cách truyền thống, bà Dần cho biết hiện còn có cách làm trà sen “xổi”. Cách ướp trà này đơn giản, không tốn công, giá thành lại rẻ tuy nhiên về hương vị không thể thơm ngon bằng cách ướp truyền thống. Theo đó, người ta cho 1 nắm nhỏ chè vào bên trong bông hoa, sau đó dùng lá sen buộc chặt bên ngoài. Bông sen sau khi ngậm chè sẽ được cắm nước qua một đêm để cho hương sen thấm quyện vào chè. Để cho ra loại trà hảo hạng, loại trà được chọn làm trà sen cũng phải là chè búp Thái Nguyên cánh nhỏ, thẩm hương vừa độ. Trà sen đạt chất lượng, nước trong xanh, khi uống có vị chát, ngọt và đượm hương sen trong miệng rất đặc trưng. Cũng vì độ cầu kỳ, phức tạp trong cách chế biến, mà trà sen Hồ Tây được xem là loại trà có giá đắt đỏ bậc nhất trên thị trường. Hiện, 1kg trà sen hảo hạng có giá 7 triệu đồng/kg, loại trà xổi ướp trong bông sen có giá 30 nghìn đồng/ bông khoảng 3-4 triệu đồng/kg. Tuy giá cao nhưng do cách làm thủ công, tốn nhiều thời gian nên theo các nghệ nhân làm trà ở Hồ Tây, số lượng trà làm ra không nhiều, hầu hết chỉ đủ cung cấp cho người quen. Trung bình, mỗi mùa sen cơ sở sản xuất trà của bà Nguyễn Thị Dần đưa ra thị trường khoảng 20kg trà ướp truyền thống và gần 2 tạ trà ướp xổi. Không chỉ cầu kỳ trong cách chế biến mà cách uống trà sen cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ, công phu. Trong đó, nước pha trà phải vừa đủ sôi, hơi tăm tăm, loại chén uống cũng phải là loại ấm sứ hoặc ấm tử sa. Uống trà sen phải để cho tâm hồn thư giãn, nhâm nhi từng ngụm cảm nhận nét tinh tế, đậm đà trong từng giọt trà. |
Hà Trang/Dân Việt
