Là vở diễn bứt phá, gây tiếng vang lớn khi giành giải Vàng tại Liên hoan sân khấu Trung Quốc - ASEAN, "Huyền thoại Gò Rồng Ấp" đã mang đến cho khán giả nhiều cung bậc cảm xúc trong buổi công diễn tại Nhà hát Lớn, Hà Nội vào tối 8/10 trong khuôn khổ Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần thứ IV.
Vở kịch "Huyền thoại gò Rồng ấp" được PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ phóng tác dựa trên những huyền tích dân gian về sự ra đời của Lý Công Uẩn – vị Hoàng đế khai quốc của triều Lý. Tương truyền, ở hương Diên Uẩn, châu Cổ Pháp, có người con gái tên là Phạm Thị Ngà. Một hôm, Thị Ngà lai vãng quanh lễ hội Nõ - Nường, một lễ hội dân gian đậm tính phồn thực của người Việt cổ và nằm nghỉ bên bậu cửa. Vô tình lúc ấy thần nhân ghé qua, bỗng đất trời giao hòa, âm dương giao cảm. Khi trở về Thị Ngà thấy trong mình khác lạ, biết là đã mang thai.
Thiền sư Thiền Ông là sư phụ của Vạn Hạnh vốn có tài thông thiên nên đã viết một bài tiên tri có ngụ ý rằng bào thai đang lớn dần trong cơ thể Thị Ngà có mệnh đế vương, sẽ xây dựng một triều đại lừng lẫy. Gò Rồng Ấp - nơi chôn cha mẹ của Thị Ngà chính là nơi phát mệnh đế vương.
Cùng lúc đó, ở hương Diên Uẩn có một phú hộ tên Hồng Kỳ có cô con gái Hồng Nhài đang chửa hoang, vô tình biết chuyện về điềm báo.
Hắn lại biết Thị Ngà đang mang thai thiên tử nên đã bày đặt những âm mưu thâm độc để hãm hại Thị Ngà.
Cũng bởi lòng tham mà hắn đã bốc mả cha mình rồi đem táng ở gò Rồng Ấp với hy vọng con cháu sau này sẽ làm nên nghiệp đế.
Phạm Thị Ngà bị gia đình phú hộ Hồng Kỳ truy sát ráo riết.
Có lẽ cũng bởi sự gia hộ của đất trời mà Thị Ngà đã vượt qua hết kiếp nạn, để rồi đến kỳ sinh nở, gắng gượng sức tàn cô lê lết đến được cổng chùa Cổ Pháp – nơi sư Khánh Văn trụ trì.
Cao trào được đẩy lên khi cô con gái phú hộ mất đứa con vừa sinh, gào thét trong điên loạn.
Mất đi "thiên tử" của dòng họ, vợ chồng hắn điên cuồng tìm giết Thị Ngà cùng đứa bé trong bụng để cậu con trai quý tử "Ấm Sứt" là người duy nhất trở thành vua.
Sức cùng lực kiệt, đến kỳ sinh nở, Thị Ngà phải dùng mảnh sành tự rạch bụng để con chào đời. Tiếng trẻ khóc vang cũng là lúc Thị Ngà lìa xa trần thế.
Đứa bé đã được sư Vạn Hạnh đem về nuôi nấng để rồi sau này lớn lên đã trở thành vị Hoàng Đế khai quốc của triều Lý – người đã tạo dựng nên kinh đô Thăng Long rạng rỡ.
Xem vở diễn “Huyền thoại gò Rồng Ấp”, khán giả có lúc cười vui dí dỏm bởi những tích dân gian cổ, đôi khi lại xúc động, trầm tư trước những tâm tư của nhân vật.
Tác giả đã khéo léo lồng ghép những quan niệm về luân lý, trách nhiệm của con người với đất nước giữa quan hệ trách nhiệm vua chúa với non sông, tạo ra kịch bản giàu tính triết luận Á Đông, một vở diễn sân khấu kịch nói chuyện cũ vẫn mang màu sắc triết luận có tính tư tưởng cập thời trong tác phẩm.
Vở diễn một lần nữa khẳng định: Cõi đất, khoảng trời nước Nam là nơi địa linh, nhân kiệt, nơi hội tụ tinh anh và linh khí nghìn đời để hun đúc và sản sinh ra những vĩ nhân mang thiên mệnh làm rạng danh cho giống nòi, tiên tổ.
Không chỉ tôn vinh giá trị lịch sử, "Huyền thoại Gò Rồng Ấp" còn đề cao tình mẫu tử, tấm lòng lương thiện và những giá trị, phẩm chất đạo đức của con người cần có ở bất cứ thời đại nào. NSND Lê Tiến Thọ, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam khen ngợi: "Vở diễn thực sự bứt phá và hứa hẹn sẽ để lại dấu ấn cho sân khấu Việt Nam".
Hạnh Lê - Vũ Toàn/VOV.VN
