Xôi ngũ sắc là món ăn nổi tiếng của người Tày dùng trong những dịp lễ hội truyền thống. Món xôi độc đáo này được làm với 5 màu khác nhau: đỏ, xanh, trắng, tím, vàng tượng trưng cho ngũ hành, người Tày quan niệm màu sắc của món xôi càng đẹp tượng trưng cho sự phát đạt thịnh vượng cho gia đình.

Ý nghĩa màu sắc của món xôi ngũ sắc ở Hà Giang?

Những hạt gạo nếp mẩy tròn, đều hạt, qua bàn tay khéo léo của người phụ nữ Tày ở Hà Giang, đã tạo nên món xôi ngũ sắc vô cùng độc đáo và bắt mắt. Không chỉ có tính thẩm mỹ cao, đằng sau những màu sắc này còn là ẩn ý cầu mong năm mới làm ăn thuận lợi của người Tày. Với màu đỏ mang ý nghĩa của khát vọng. Màu xanh tượng trưng cho màu xanh của núi rừng, cầu mong đất đai tươi tốt. Màu vàng tượng trưng cho sự no ấm đủ đầy. Màu tím tượng trưng đất đai trù phú. Màu trắng tượng trưng cho sự chung thuỷ trong tình yêu.

Xôi ngũ sắc - ẩm thực đặc sắc Hà Giang

Để có được món xôi ngũ sắc ngon, người phụ nữ Tày dùng gạo nếp cái hoa vàng để nấu. Để cho hạt xôi mềm dẻo, hạt gạo nở vừa đủ thì đem gạo ngâm trong nước từ 6 - 8 tiếng. Sau đó đem đồ xôi trên bếp lửa đều, đượm than để cho xôi được chín dẻo, thơm đậm. 

Để xôi có được 5 màu đẹp khác nhau, người ta chia gạo thành 5 phần bằng nhau để nhuộm màu. Mỗi màu sẽ đồ ở một chõ riêng, đây được coi là công đoạn khó nhất đòi hỏi sự khéo léo của người phụ nữ Tày. Để cho món xôi ngũ sắc có màu sắc bắt mắt thì nên đồ theo thứ tự gạo ngâm màu nào dễ phai nhất được đưa vào chõ đầu tiên và đặt màu trắng ở trên cùng.

Xôi ngũ sắc muốn có được 5 màu đẹp bắt mắt thì việc nhuộm màu cho gạo khá là quan trọng. Để có được màu đỏ đẹp mắt người ta dùng gấc để nhuộm màu hoặc lá cơm đỏ, màu xanh được dùng từ lá gừng, màu vàng được nhuộm từ nghệ giã lấy nước hoặc quả dành dành, còn màu tím dùng lá cơm đen. Màu trắng của xôi chính là màu nguyên thuỷ của gạo nếp.

Sự tinh tế, tỉ mỉ trong cách nấu ăn của người phụ nữ Tày đã tạo nên món xôi ngũ sắc độc đáo làm nên bản sắc riêng của đồng bào vùng cao. Nếu bạn có cơ hội du lịch Hà Giang thì hãy nhớ thưởng thức và cảm nhận hương vị thơm ngon tinh tế của món ăn đầy sắc màu này. Không chỉ được thưởng thức mà bạn còn có cơ hội học cách làm món xôi ngũ sắc Hà Giang dưới sự hướng dẫn của người dân bản địa.

Phạm Dương, theo DulichVietNam