Điểm đến

Làng cổ Thanh Cù

22:55 - 26/11/2019
Nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Hưng Yên, huyện Kim Động là vùng đất cổ đã tập trung dân cư sinh sống tự lâu đời. Người dân ở đây từ xưa đã men theo những dòng sông để đánh bắt thủy sản và phát triển nghề trồng lúa nước.

Cùng với việc mở rộng sản xuất nông nghiệp, những làng mạc định cư đầu tiên của Kim Động được dựng lên ven sông Hồng. Làng Thanh Cù là một trong số đó. Trải qua những thăng trầm, làng Thanh Cù ngày nay vẫn lưu giữ được nét đẹp thanh bình, cổ xưa, mang đặc trưng của một làng quê Đồng bằng Bắc Bộ.

Thanh Cù hay còn gọi là làng Gò có nghĩa là gò đất cao, hội tụ được những ưu việt, cũng có thể được hiểu là một cuộc sống thanh cao, một môi trường thanh khiết...

Làng Thanh Cù nhìn từ trên cao.

Hoài niệm chợ Thanh Cù

Có mặt ở làng Thanh Cù vào một buổi sáng sớm, đúng ngày diễn ra phiên họp chợ, bạn sẽ được sống lại không khí của những buổi chợ xưa. Chợ Gò của làng Thanh Cù từ lâu đã nổi tiếng với câu ca dao:

Hưng Yên có mấy chợ to

Tiếng đồn to nhất, chợ Gò đã lâu

Có sông, có bến, có cầu

Kẻ buôn người bán đâu đâu cũng về.

Những câu ca cho chúng ta biết, làng Thanh Cù xưa kia giao thương, buôn bán sầm uất, tấp nập trên bến dưới thuyền, khác hẳn nhiều ngôi làng truyền thống của xứ nhãn. Qua hàng trăm năm, chợ Gò tuy đã thu về với vị trí của một ngôi chợ làng nhưng nét cổ kính, trầm mặc in dấu trên từng bức tường gạch, từng mái ngói rêu phong khiến bất cứ ai ghé chân đến đều cảm thấy bồi hồi, hoài niệm.

Ngoài những sản vật nổi tiếng trong vùng, chợ Thanh Cù còn làm nức lòng người mê ẩm thực với món cháo cá - người dân trong vùng gọi là cháo bánh - được lưu giữ từ nhiều đời. Bước chậm qua từng mái chợ thâm thấp, không cần hỏi thăm, thực khách có thể nương theo hương vị mà tìm đúng đến hàng cháo cá. Mùi thơm của hành, thì là quyện với cái ngọt bùi của gạo quê, cá đồng khiến ai đã ăn một lần thì không thể nào quên.

Bên góc chợ quê, những món quà sáng như mời gọi thực khách. Trong buổi sáng sớm khi mặt trời còn chưa ló rạng, lũ trẻ đã được ông bà hay bố mẹ dẫn đi ăn. Nhưng đĩa bánh cuốn nóng hổi với miếng chả to, dày, vàng ruộm có lẽ sẽ trở thành những kỷ niệm đáng nhớ với tuổi thơ của chúng.

Những di tích lịch sử - biểu tượng văn hóa tâm linh

Đến làng Thanh Cù, ai cũng sẽ cảm nhận được vẻ đẹp bình yên, giản dị trong từng cảnh sắc, từng công trình kiến trúc hay trong chính cuộc sống của người dân. Làng Thanh Cù có nhiều cây cổ thụ, những gốc đa, gốc đề hàng trăm năm tuổi tỏa bóng qua thời gian. Người dân Thanh Cù và các làng lân cận còn truyền tai nhau câu ca rằng:

Cơm ăn một bữa mười gà

Không bằng ngồi gốc cây đa làng Gò

Xưa kia, làng Thanh Cù có đến 2 ngôi đình, 2 ngôi đền và 2 chùa. Tuy nhiên, trải qua chiến tranh và sự mai một của thời gian, nơi đây chỉ còn lại 2 ngôi đình, 1 ngôi đền và 1 ngôi chùa. Những công trình còn lại đến ngày nay đều được nhân dân gìn giữ, mang vẻ đẹp hoài cổ và uy nghiêm. 

Buổi sáng trên cánh đồng làng Thanh Cù.

Công trình kiến trúc cổ và còn nguyên vẹn nhất của làng Thanh Cù đến nay là đình Thanh Cù, nằm ở phía Đông Bắc của làng. Đình được xây dựng năm Chính Hòa, 1691, cách nay hơn 3 thế kỷ. Đình Thanh Cù tọa lạc ngay đầu làng, thờ thành hoàng làng là Đức Thánh Uy Đô Đại vương Trần Linh Lang, một danh tướng đời Trần đã có công dẹp giặc Nguyên Mông ở thế kỉ XIII.

Ngôi đình không chỉ là một công trình lịch sử kiến trúc đặc sắc, biểu tượng cho khí phách anh hùng, xả thân vì nước của cha ông thuở trước mà còn là biểu tượng văn hóa đầy tự hào với những truyền thống tốt đẹp của làng Thanh Cù.

Theo thần phả của đình, đức Linh Lang là vị thánh đã 3 lần đầu thai xuống trần giúp nhân dân Đại Việt đánh giặc và xây dựng đất nước. 3 lần đầu thai của ngài ứng với 3 ngôi vị được thờ trong gian hậu cung, tương ứng với 3 cỗ kiệu được rước trong ngày hội làng. Bức đại tự lớn nhất ở chính giữa gian Đại bái của đình đề 4 chữ “Tam linh quyến hựu” (3 vị thánh linh thiêng yêu thương giúp đỡ, phù trợ) được lập dưới thời vua Thành Thái, 1897.

Ghi nhận công lao của ngài, các triều đại sau này đều phong sắc để nhân dân tôn thờ thành hoàng làng, kế thừa truyền thống yêu nước, góp phần gìn giữ nền độc lập dân tộc.

Đình Thanh Cù là biểu tượng văn hóa, là niềm tự hào của người dân trong làng. Không chỉ là một công trình kiến trúc tuyệt đẹp, điều đáng quý là đình hiện còn lưu giữ được khá nhiều hiện vật cổ có giá trị. Đó là 3 kiệu bát cống thời Lê được chạm rồng, hoa dây rất đẹp và sơn son thiếp vàng. Trong đình còn treo quả chuông đồng đúc vào năm Tự Đức thứ 4 ghi công đức tu bổ đình. Ngoài ra còn có một bát hương sứ thời Lê và một bộ đỉnh đồng thời Nguyễn được bài trí trong gian hậu cung, cùng 20 đạo sắc phong được các triều vua ban tặng.

Không gian đình Thanh Cù vừa toát lên nét thâm nghiêm, lại đượm vẻ thanh tịnh phảng phất, vừa trầm mặc vừa thanh tao. Trải qua nhiều lần trùng tu, kiến trúc ngôi đình hiện tại mang đậm phong cách kiến trúc thời Lê Trung Hưng thế kỉ XVII và có cả những phần mang màu sắc đương đại với kết cấu đối xứng và tinh xảo.

Mái đình khá dày và có tỉ lệ chiếm khoảng 2/3 tổng chiều cao của ngôi đình, 4 góc là 4 đầu đao xòe rộng, uốn cong đầu rồng, tạo sự nhẹ nhàng mà uy nghi cho ngôi đình. Ở mái đình có họa tiết trang trí lưỡng long chầu nguyệt. Hệ thống gỗ, cột, xà, kè, bẩy, kẻ hiên... trong đình theo kết cấu chồng rường, giá chiêng... Các hàng cột lớn từ gỗ lim nguyên khối được kê trên các bệ đá xanh, có kích thước lớn (cao trên 4,5m, đường kính hơn 0,7m) tạo sự bề thế vững chãi cho ngôi đình.

Điểm độc đáo nữa trong kiến trúc đình Thanh Cù chính là hệ thống phù điêu gắn vào khung gỗ chịu lực phía trên của đình, thể hiện sự tài hoa, khéo léo của người thợ trong điêu khắc, chạm trổ, vừa tạo sự trang trọng cho ngôi đình, vừa gửi gắm bao ước mơ tốt đẹp về cuộc sống.

Ở gian Đại bái, bên tả là bức chạm “ổ rồng” (rồng mẹ với đàn rồng con) mang ước mơ về cuộc sống sum vầy, bên hữu là bức chạm “quần long” đầy sinh động. Còn ở các phần kiến trúc như đầu kèo, chắn gió... là các chạm khắc trang trí hoa vân (hoa, mây) được cách điệu tinh tế, khiến người xem rất thích thú.

Một góc chợ Gò.

Ở làng Thanh Cù có khá nhiều di tích gắn với sự nghiệp của Uy Đô Đại vương Trần Linh Lang. Ngoài đình Thanh Cù và một đình phụ khác ở chợ, ngôi đền của làng cũng là nơi tôn nghiêm thờ phụng Đức Thánh cùng mẫu thân của ngài. Cấu trúc đền gồm đền thượng, đền Mẫu và tam tòa tương truyền đền đã có từ lâu đời nhưng lần tôn tạo gần nhất là năm 1998.

Rời đền Thanh Cù, điểm đến tiếp theo của du khách là lăng mộ Uy Đô Đại vương Trần Linh Lang. Theo truyền thuyết, Trần Linh Lang sau khi đánh thắng giặc trở về liền xuất gia tu hành. Qua 10 năm đắc đạo phái Trúc Lâm - Yên Tử rồi đi giáo hóa khắp nơi, ngài viên tịch năm Canh Tý 1300. Triều đình cho mai táng ngài ở chùa Nam Giao, đến đời vua Trần Dụ Tông lại làm lễ chuyển táng cho ngài về an nghỉ tại cánh đồng xứ Đống Mối, làng Thanh Cù. Hiện nay, lăng mộ của ngài đã được nhân dân tu bổ, xây dựng trang nghiêm. 

Linh thiêng lễ hội Thanh Cù

Cũng kể từ khi Uy Đô Đại vương Trần Linh Lang về an nghỉ vĩnh hằng tại làng Thanh Cù, nhân dân trong làng đã lấy ngày 10-3 âm lịch - ngày chuyển táng của ngài làm ngày tổ chức lễ hội hằng năm, để hậu duệ bày tỏ tấm lòng tri ân với các bậc tiền bối đã có công dẹp giặc giữ nước. Đình Thanh Cù tạo ấn tượng đẹp với du khách gần xa, là niềm tự hào cho dân làng bởi không khí lễ hội hằng năm thiêng liêng mà gần gũi, trang trọng mà ấm áp, náo nức mà lắng đọng. Lễ hội truyền thống đình Thanh Cù với nghi thức rước từ đình Thanh Cù ra đình chợ, qua đền thờ Đức Thánh sau đó lên lăng mộ ngài rồi lại rước về. 

Điều đặc biệt là lễ hội còn có sự tham gia của người dân đến từ các địa phương khác cũng có di tích thờ Uy Đô Đại vương Trần Linh Lang, đó là đình Yên Phụ, đình Nhật Tân ở quận Tây Hồ và đình Yên Phúc ở quận Hà Đông, Hà Nội. Đó đều là các đình có chung vị thành hoàng làng, cùng kết nghĩa với nhau, đến ngày hội lại trở về với các kiệu lễ, ban tế, đội trống, đội múa kỳ lân, sư tử... náo nhiệt, đông vui. Tất cả đã tạo nên một lễ hội làng quê trang trọng, linh thiêng.

Một hàng bánh cuốn trong chợ Gò.

Dường như, ai đi dự hội cũng cảm nhận rõ tinh thần đoàn kết đồng lòng, một sức mạnh dân tộc kì diệu trước dòng chảy thời gian từ những mối liên kết, từ các miền quê của biết bao thế hệ người Việt kéo dài hàng trăm năm và mãi mãi.

Về với lễ hội làng Gò, du khách không chỉ được nhắc nhớ về trang sử vàng son gắn với chiến công của chàng trai trẻ thông minh, dũng cảm Linh Lang, sẵn sàng đầu quân, xả thân để bảo vệ nền độc lập dân tộc, mà hơn hết, còn là để tìm lại những phút lắng hồn với lịch sử giữa nhịp sống tất bật hôm nay.

Thanh Cù - ngôi làng mang vẻ đẹp bình dị, nên thơ mà thâm trầm, lắng đọng bao biến cố của lịch sử đi qua. Cái tên Thanh Cù sẽ mãi là niềm tự hào, là niềm thương nỗi nhớ của những người con sinh ra trên mảnh đất giàu truyền thống này. Về thăm làng Thanh Cù, để tìm lại những kí ức êm đềm nơi làng quê Việt, để cùng sống lại một thời vẻ vang của cha ông và cùng cảm nhận nét văn hóa mộc mạc mà độc đáo của những người dân nơi vùng đất cổ.

Nguyễn Trung Thành/ Báo Công an nhân dân điện tử

Tỉnh thành Hưng Yên

Hưng Yên
Là trung tâm vùng đồng bằng sông Hồng, Hưng Yên có nhiều điều kiện để thu hút du khách.

Điểm đến Hưng Yên Xem thêm

Đền thờ Chử Đồng Tử
Đền thờ Chử Đồng Tử là điểm du lịch không thể thiếu trong hành trình du lịch đồng bằng sông Hồng.
Chùa Nôm
Chùa Nôm là một trong số những nơi gìn giữ dấu ấn văn hóa với nhiều tượng đất cổ nhất Việt Nam.
Làng Nôm
Làng Nôm, ngôi làng nổi tiếng với nét đẹp cổ kính, thanh bình ở huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên.
Chùa Phố – Ngôi chùa độc đáo
Sở hữu nét kiến trúc độc đáo, vẻ đẹp uy nghiêm, Chùa Phố thu hút rất nhiều tín đồ phật tử và du khách đến hành lễ khi về thăm...
Vẻ đẹp độc đáo đền Phù Ủng - Nơi thờ danh tướng Phạm Ngũ Lão
Đền Phù Ủng là một quần thể kiến trúc phong phú và độc đáo ở tỉnh Hưng Yên, nơi thờ danh tướng thời Trần - tướng quân Phạm Ngũ...
Ngôi làng có những nhà cổ ‘bằng 3 nhà mặt phố’
Bước qua cánh cổng làng Nôm, du khách sẽ được chìm đắm trong vẻ đẹp yên bình, cổ kính của ngôi làng cổ 200 năm tuổi thuộc huyện...
Về Hưng Yên ngắm đảo cò giữa lòng thành phố
Đảo Cò nằm giữa hồ nước rộng, thuộc công viên Nam Hòa, phường Lê Lợi, thành phố Hưng Yên. Từ rất lâu rồi, cò đã chọn đây làm nơi...
Làng Nôm - “báu vật trăm năm” của vùng đất Hưng Yên
Tồn tại hơn 200 năm tuổi, làng Nôm được biết tới như một “báu vật” của vùng đất Hưng Yên. Nét đẹp trầm mặc đó vẫn được gìn giữ...
Thăm chùa Chuông - "đệ nhất danh thắng" của Hưng Yên
Ngôi chùa cổ kính giữa phồn hoa đô thị Hưng Yên được gọi là “Phố Hiến đệ nhất danh thắng”.

Cẩm nang du lịch Hưng Yên Xem thêm

10 làng quê Việt Nam đẹp cổ kính và nên thơ
Trải dài khắp mảnh đất hình chữ S, từ miền Bắc, miền Trung đến miền Nam, là những làng quê nổi bật với vẻ đẹp cổ kính và nên...
Khám phá đảo Cò tuyệt đẹp ít người biết giữa lòng Hưng Yên
Bên cạnh một Phố Hiến cổ xưa sầm uất, nhộn nhịp là đảo Cò hoang sơ, thơ mộng, tuyệt đẹp, tạo sức hút hấp dẫn du khách thập...
Khám phá Khu di tích Quốc gia đặc biệt Phố Hiến
Phố Hiến - Hưng Yên từng là thương cảng quốc tế sầm uất nhất ở "Đàng Ngoài" thế kỷ 16-17, một "tiểu Tràng An", "chốn phồn hoa đô...
10 điểm đến đậm chất văn hóa nhất ở Hưng Yên
Hưng Yên là một tỉnh văn hiến với hàng nghìn di tích quý báu, là cốt lõi của bản sắc văn hóa dân tộc và là niềm tự hào của người...

Ẩm thực Hưng Yên Xem thêm

Mâm cơm ngon với các món chế biến cùng tương Bần
Tương Bần được dùng trong chế biến món ăn hay sử dụng như một loại nước chấm với hương vị đặc trưng.
Bánh dày làng Gàu
Nếu như Hải Dương được biết đến với đặc sản bánh đậu xanh thì khi nhắc đến vùng đất Hưng Yên người ta thường nhớ ngay đến món...
Ghé làng Bần với nghề truyền thống làm tương
Tương không chỉ là món ăn dân gian, truyền thống mà còn là nguồn cung cấp protein thực vật trong bữa ăn hàng ngày của người dân...
Những món ăn ngon nức tiếng ở Hưng Yên
Ẩm thực Hưng Yên mang đậm tính dân tộc với những món ăn hảo hạng mà chỉ vua chúa ngày xưa mới được thưởng thức.

Văn hóa Hưng Yên Xem thêm

Làng lá dong Tuấn Dị nhộn nhịp vào vụ tết
Những ngày này, làng lá dong Tuấn Dị (Văn Giang - Hưng Yên) đang phủ một màu xanh ngút ngàn, phơi phới đón Tết Nguyên đán năm...
Làng hoa Xuân Quan hối hả đón Tết
Càng đến gần Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, người trồng hoa xã Xuân Quan (Văn Giang - Hưng Yên) lại tất bật với những vườn hoa tươi...
Làng lá dong Tuấn Dị chuẩn bị vào vụ thu hoạch Tết 2020
Những ngày này, tại thôn Tuấn Dị (xã Trưng Trắc, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên) các vườn lá dong đang phơi phới chuẩn bị cho dịp...
Ngôi làng làm đồ chơi Trung thu truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc
Ði suốt chiều dài đất nước, địa phương nào cũng có làng nghề truyền thống, nơi kết tinh những tinh hoa văn hóa lâu đời của cha...
Rộn ràng mùa trung thu ở làng làm mặt nạ giấy bồi
Những người thợ làng Ông Hảo (xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên) vẫn đang giữ gìn nghề làm đồ chơi Trung thu truyền thống...
Trung thu sớm ở làng làm mặt nạ giấy bồi
Tưởng chừng như đã bị lãng quên theo thời gian nhưng những năm gần đây, các mặt hàng đồ chơi Trung thu truyền thống được làm thủ...
Sân chơi phiêu lưu - Nơi trẻ được vui chơi, trải nghiệm và học kỹ năng sống
Bắt đầu được phát triển trở lại tại nhiều nước như Anh, Mỹ, Nhật Bản, Úc… sân chơi phiêu lưu được đánh giá là một mô hình sân...
Thủ Sỹ - Ngôi làng có nghề đan đó hơn 200 năm
Xã Thủ Sỹ, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên nổi tiếng với nghề đan đó độc đáo. Đây là một trong những ngôi làng ít ỏi còn giữ được...
Chó cắn chết người - tiếng chuông cảnh tỉnh về sự thờ ơ
Liên tiếp những vụ chó cắn gây thương tích và mới đây nhất là gây chết người xảy ra khiến dư luận bàng hoàng. Lý do nào dẫn đến...

Trải nghiệm Hưng Yên Xem thêm

Mùa hoa cúc chi
Những ngày này, các cánh đồng hoa cúc chi ở làng Nghĩa Trai, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên lại nở rộ, khoe sắc vàng rực rỡ. Những...
Ngất ngây sắc vàng rực rỡ của cánh đồng hoa cúc chi gần Hà Nội
Cánh đồng hoa cúc chi làng Nghĩa Trai (Tân Quang, Văn Lâm, Hưng Yên) những ngày này rực rỡ màu vàng của loài hoa "tiến vua" đang...
Nghìn người đội nắng "check-in" tại cánh đồng hướng dương
Cánh đồng hoa hướng dương rộng 1ha ở Hưng Yên chỉ cách trung tâm Hà Nội khoảng 12km về phía Đông Nam đang là điểm đến gây “sốt”,...
Dung dị đó làng Thủ Sỹ
Nhịp sống yên ả, thanh bình nơi làng nghề làm đó hơn 200 năm tuổi dường như đối lập hoàn toàn với cuộc sống hối hả chốn thị...
Làng lá dong Tuấn Dị
Cứ đến gần Tết Nguyên đán, làng lá dong Tuấn Dị, Hưng Yên lại tất bật thu hoạch để kịp cho những mẻ bánh trưng truyền thống đón...
Ngẩn ngơ giữa sắc vàng trên cánh đồng cúc chi
Vào những ngày cuối năm, cánh đồng hoa cúc chi ở xã Tân Quang, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên lại vàng rực một màu, trở thành địa...

Tin tức Hưng Yên Xem thêm

Sắc màu du lịch Hưng Yên giữa lòng Hà Nội
Chiều 27/11, chương trình "Sắc màu du lịch Hưng Yên" do UBND tỉnh Hưng Yên tổ chức, đã khai mạc tại khu vực Nhà Bát Giác (Vườn...
Vietcombank triển khai dịch vụ ủy quyền trích nợ tự động thanh toán hóa đơn tiền nước với Công ty Cổ phần Nước sạch Hưng Yên
Với mục tiêu gia tăng các tiện ích thanh toán cho khách hàng, từ ngày 26/02/2020, Vietcombank chính thức triển khai dịch vụ ủy...
Xuân về trên làng hoa, nhà vườn vui vì được mùa, được giá
Năm nay thuận lợi cho việc trồng hoa nên giá thành không biến động nhiều, người dân làng hoa Xuân Quan (Hưng Yên) đang hối hả vào...
Làng hoa ven sông Hồng khoe hàng trăm giống hồng quý phục vụ Tết
Làng hoa ven sông Hồng (xã Xuân Quan, H.Văn Giang, Hưng Yên) đang tất bật chăm sóc hoa và cây cảnh phục vụ Tết. Nổi bật nhất là...
Rực rỡ loài hoa giấy ngũ sắc nhiều đại gia săn tìm chơi Tết
Nhiều đại gia sẵn sàng bỏ ra gần tỷ đồng để sở hữu loại hoa giấy ngũ sắc được nhập từ Thái Lan về chơi Tết.
Hưng Yên hình thành sản phẩm du lịch mang bản sắc Phố Hiến
Làm thế nào để khai thác tiềm năng nguồn tài nguyên du lịch, tìm chỗ đứng cho Hưng Yên trong vị trí bản đồ du lịch cả nước, là...
Đánh thức tiềm năng du lịch vùng đất Phố Hiến
"Cần có giải pháp để thúc đẩy du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, xác định vị trí của Hưng Yên trên bản đồ du lịch Việt Nam và...
Toàn cảnh cầu 2.800 tỷ nối 2 tỉnh Hưng Yên và Hà Nam
Cầu Hưng Hà có tổng đầu tư hơn 2.800 tỷ đồng, bắc ngang qua sông Hồng giúp rút ngắn khoảng cách từ Hưng Yên đến thành phố Phủ Lý...
Hưng Yên tăng cường quảng bá, xúc tiến du lịch
Xác định quảng bá, xúc tiến du lịch là khâu quan trọng trong hoạt động phát triển du lịch, góp phần tích cực vào mục tiêu phát...