Theo Sở Du lịch Hà Nội, giai đoạn 2016-2019, khách du lịch đến Hà Nội đạt mức tăng trưởng bình quân 10,1%/năm, tốc độ năm sau cao hơn năm trước và hoàn thành vượt chỉ tiêu về tốc độ tăng trung bình từ 8-10%/năm. 

Đặc biệt, mức tăng trưởng bình quân khách du lịch quốc tế đạt 21,2%/năm, hoàn thành sớm 2 năm chỉ tiêu khách du lịch quốc tế tới địa phương đến năm 2020 đề ra tại Nghị quyết số 06-NQ/TU của Ban Thường vụ Thành ủy về phát triển du lịch Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2016-2020 và những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, năm 2020, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, ngành Du lịch Thủ đô đã gặp nhiều khó khăn, thiệt hại lớn. Các chỉ tiêu phát triển du lịch năm 2020 đều sụt giảm mạnh (khách du lịch giảm 70%, tổng thu từ khách du lịch giảm 73%, công suất bình quân khối khách sạn giảm 38% so với năm 2019), trên 90% doanh nghiệp du lịch tạm dừng hoạt động, dẫn đến không đạt mục tiêu đề ra cho cả giai đoạn 5 năm 2016-2020.

Thủ đô Hà Nội hiện đang hướng đến phát triển du lịch bền vững, theo định hướng ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy các ngành, lĩnh vực khác cùng phát triển. Ảnh Phương ThảoCũng theo Sở Du lịch Hà Nội, ngành Du lịch đã bộc lộ một số hạn chế, cho thấy quá trình phát triển chưa thực sự bền vững để đủ sức chống chịu và phục hồi nhanh trước những thay đổi bất ngờ, đặc biệt là sự xuất hiện của dịch COVID-19. 

Sản phẩm du lịch tuy đã được bổ sung mới, nâng cấp chất lượng, đổi mới, song so với các trung tâm du lịch lớn ở trong nước và khu vực còn thiếu sự hấp dẫn, khả năng cạnh tranh để thu hút khách du lịch. Chất lượng dịch vụ du lịch tại một số điểm đến chưa cao, thiếu sản phẩm du lịch trải nghiệm phục vụ du khách. Hệ thống cơ sở lưu trú chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được tốc độ tăng trưởng và nhu cầu đa dạng của du khách. Các doanh nghiệp lữ hành quy mô còn nhỏ, thiếu doanh nghiệp có khả năng dẫn dắt thị trường du lịch quốc tế...

Bên cạnh sự tác động của đại dịch COVID-19, nguyên nhân còn được chỉ ra là, quy hoạch, đầu tư cho lĩnh vực du lịch chưa được triển khai đồng bộ; kết cấu hạ tầng chung của Thủ đô và vùng phụ cận chưa đáp ứng yêu cầu phát triển ngày càng cao. Một mặt, ngành Du lịch còn thiếu cơ chế, chính sách khuyến khích nhà đầu tư lớn, nguồn vốn xã hội hóa đầu tư dự án lớn phát triển du lịch trên địa bàn.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Trung Lương (Hiệp hội Đào tạo Du lịch Việt Nam - VITEA) nhận định, du lịch Hà Nội đang có sự phát triển mất cân đối giữa các trọng điểm du lịch trên địa bàn. Trong một thời gian dài, Hà Nội chủ yếu tập trung khai thác tiềm năng du lịch trung tâm đô thị, vì vậy phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh du lịch. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Trung Lương cũng cho rằng, Hà Nội cần cơ cấu lại sản phẩm du lịch trước tình hình mới, khi thói quen của du khách đã thay đổi. Trước mắt, ngành Du lịch cần tập trung phục hồi du lịch nội thành và nội địa.

Giai đoạn 2021-2025, ngành Du lịch Hà Nội đề ra 3 nội dung đột phá, 7 giải pháp trọng tâm nhằm thực hiện mục tiêu đến năm 2025, phát triển du lịch thực sự bền vững và theo định hướng thành ngành kinh tế mũi nhọn của Thủ đô, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Đến năm 2025, du lịch Thủ đô đón và phục vụ từ 30-35 triệu lượt khách, trong đó có từ 7-8 triệu lượt khách quốc tế.

Theo Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang, để hiện thực hóa mục tiêu này, thành phố sẽ triển khai 3 nội dung đột phá chiến lược. Cụ thể gồm: Hình thành cụm du lịch trọng điểm theo các vùng: cụm du lịch trung tâm Hà Nội (phát triển du lịch văn hóa, di sản, du lịch ẩm thực); cụm du lịch vùng ven đô (phát triển du lịch MICE, du lịch thể thao, giải trí); cụm du lịch vùng ngoại thành (phát triển du lịch nghỉ dưỡng, du lịch nông thôn, du lịch sinh thái, trải nghiệm, học đường...). 

Từ đó, đầu tư phát triển hạ tầng và sản phẩm theo quy hoạch phát triển du lịch nhằm tạo động lực và điều kiện tốt nhất cho du lịch Thủ đô phát triển. Cùng với đó, thành phố nghiên cứu chính sách, cơ chế xã hội hóa đầu tư hạ tầng du lịch; thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số ngành Du lịch.

Các giải pháp trọng tâm phát triển du lịch Thủ đô giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo là: Tuyên truyền nâng cao nhận thức về phát triển du lịch; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch theo hướng đồng bộ, chuyên nghiệp, hiện đại, thân thiện với môi trường; đẩy mạnh phát triển sản phẩm du lịch đa dạng, độc đáo, chất lượng cao, phù hợp nhu cầu thị trường; tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch, phát triển thị trường khách du lịch...

Ở góc độ doanh nghiệp, Chủ tịch Câu lạc bộ Lữ hành Hà Nội UNESCO Trương Quốc Hùng cho rằng, phục hồi du lịch Hà Nội thời gian tới cần tận dụng cơ hội xu hướng tiêu dùng của du khách tăng sau đợt giãn cách. Qua đó, ông Trương Quốc Hùng đề xuất các doanh nghiệp tăng trải nghiệm để khách hàng chi tiêu chứ không khuyến khích giảm giá.

Để tập trung phục hồi du lịch Thủ đô, Phó Chủ tịch Ban Cố vấn Hiệp hội Du lịch Việt Nam Trương Minh Tiến đề xuất, giai đoạn từ nay đến 2025 và tiếp theo, ngành Du lịch Hà Nội cần tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch đã có với lợi thế là du lịch di sản văn hóa. Bên cạnh đó chọn một số làng nghề tiêu biểu để nâng cấp; nâng cấp chất lượng các tuyến phố đi bộ; nâng cấp hạ tầng du lịch, chỉnh trang cảnh quan chung của thành phố, đặc biệt các quận nội thành và tuyến phố cổ…

Xu hướng du lịch của du khách thay đổi đặt ra yêu cầu ngành Du lịch Thủ đô cần vận động, thay đổi để phù hợp với tình hình mới. Tiếp đến, cả cơ quan quản lý lẫn các doanh nghiệp lữ hành đều phải nỗ lực xây dựng ngành Du lịch Thủ đô phát triển bền vững, là ngành dịch vụ hiện đại, chuyên nghiệp, có chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh cao.

PV/VOVTV