Theo báo cáo của Liên Hợp quốc, mỗi phút trên thế giới có 1.000 túi nhựa được sử dụng nhưng chỉ có 27% trong số đó được xử lý và tái chế. Trung bình mỗi năm, lượng rác thải nhựa con người thải ra đủ bao quanh trái đất 4 lần và đáng lo ngại là cần 1.000 năm, loại rác thải này mới được tiêu hủy hoàn toàn. 

Người ta ước tính 8 triệu tấn là khối lượng rác khổng lồ đang tồn tại trong lòng các đại dương, không chỉ phá vỡ hệ sinh thái mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến ngành du lịch các quốc gia ven biển, trong đó có Việt Nam.

Nếu chúng ta zoom ống kính vào huyện đảo Phú Quốc, địa danh du lịch hàng đầu Việt Nam, nơi đón gần 5 triệu lượt khách đến tham quan vào năm 2018, hẳn sẽ vô cùng sững sờ khi biết rằng, một hòn đảo lớn như Phú Quốc mà chưa hề có một hệ thống xử lý rác thải đồng bộ. Nếu như vậy, hơn 150 tấn rác mỗi ngày thải ra môi trường ở Phú Quốc sẽ đi đâu? Đây thực sự là con số khổng lồ đối với một hòn đảo. 

Như báo Thanh niên đã từng phản ánh, việc không có một nhà máy xử lý rác thải dẫn đến tình trạng tồn tại nhiều bãi rác khổng lồ trên đảo Phú Quốc.

Rác thải chất cao như núi ở bãi rác ở xã Cửa Dương do không có nhà máy xử lý 

Không chỉ Phú Quốc, Cần Thơ cũng đang ở trong tình trạng tương tự. Hệ thống kênh rạch nên thơ tạo nên sức hấp dẫn riêng có của nơi đây giờ đang bị ô nhiễm nghiêm trọng do rác thải quá nhiều. Chỉ tính riêng tại chợ nổi Cái Răng, chính quyền địa phương đã bố trí mỗi ngày hai chiếc ghe thu gom rác thải trên sông mà không xuể. 

Dù chưa có một số liệu chính thức về lượng rác thải mà vùng sông nước Cần Thơ phải hứng chịu mỗi ngày, chỉ biết rằng mức độ ô nhiễm rác thải trên sông từng khiến nguyên phó tổng cục trưởng Du lịch Việt Nam Đặng Văn Tiến phải thốt lên rằng: “Tôi từng khuyên anh em đừng đưa khách đi tham quan khi con nước xuống vì sẽ lộ ra rất nhiều rác”.

Liệu du khách có muốn đến một điểm du lịch nổi tiếng mà ngập rác thải xung quanh?

Câu trả lời chắc chắn là không. Và điều đó lý giải một phần cho việc vì sao ngày càng nhiều người Việt Nam muốn đi du lịch nước ngoài, thay vì chọn các điểm đến trong nước.

Theo ước tính, tính cả năm 2018, số lượng người Việt Nam đi du lịch nước ngoài vào khoảng 10 triệu người, trong khi đón hơn 15 triệu khách quốc tế. 

Bên lề Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam 2019 vừa diễn ra tại Hà Nội, ông Vũ Thế Bình – Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho biết: “Hiện nay, số lượng khách nước ngoài đến Việt Nam du lịch vẫn cao gấp 1,5 lần so với số người Việt Nam đi du lịch nước ngoài, tức là cán cân của chúng ta vẫn dương. Nhưng cũng phải nhìn nhận lại, nếu du lịch Việt Nam không cải thiện chất lượng thì không cẩn thận sẽ dẫn đến tình trạng xuất siêu, đó thực sự là mối lo.”

Ông Vũ Thế Bình – Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch Việt Nam

Cảnh báo của ông Vũ Thế Bình không phải là không có căn cứ, thực tế thì thị trường du lịch ngày càng phát triển, nhu cầu của du khách ngày một cao. Theo nghiên cứu của Tổ chức SNV (Hà Lan), 52% du khách có xu hướng đặt tour của các hãng lữ hành được chứng nhận có dịch vụ tốt và tham gia bảo vệ môi trường, trong khi khảo sát của tổ chức Trip Advisor cho thấy, 50% du khách quốc tế sẵn sàng chi trả thêm để ở những khách sạn thân thiện với môi trường và lựa chọn các dịch vụ bền vững (WEF). 

Xu hướng trên phản ánh một thực tế, nếu không bảo tồn được môi trường thiên nhiên, trước mắt là xử lý tình trạng ô nhiễm rác thải, thì việc thu hút khách nước ngoài đến Việt Nam sẽ vô cùng khó khăn trong khi khách du lịch trong nước sẽ hướng đến các thị trường du lịch nước ngoài ngày càng nhiều.

Nếu không xử lý triệt để cuộc khủng hoảng rác thải, nguy cơ “xuất siêu” du lịch của Việt Nam hẳn sẽ không phải là tương lai xa vời.

Anh Vũ/ Vietnam Journey