Nằm cách thành phố Thái Nguyên 13 km về phía Tây, Tân Cương là vùng đất bán sơn địa, nơi tiếp giáp với vùng núi Tam Đảo giống như một thung lũng dồn tụ các luồng gió ẩm từ Đồng bằng Bắc Bộ và vùng Đông Bắc thổi tới, với địa hình chủ yếu là những dãy đồi thoai thoải về hướng mặt trời lặn, độ cao dưới 200m. 

Bắt nguồn từ những cánh rừng trên núi, các con suối róc rách men theo những chân đồi chảy về tưới mát cả vùng chè đặc sản nổi tiếng. Chính điều kiện tự nhiên này đã tạo nên chất lượng đặc biệt của vùng chè Tân Cương so với chè trồng ở các vùng khác. 

Vùng chè Tân Cương mang màu xanh dịu mát của những đồi chè trải dài ngút ngàn tầm mắt 

Xã Tân Cương hiện có khoảng 200 hộ làm chè và kinh doanh chè, từ cây chè nhiều hộ có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm 

Những búp chè tươi - nguyên liệu làm nên thứ trà Tân Cương với vị chát, ngọt riêng chỉ có ở vùng đất này 

Theo những người làm chè lâu năm, khi hái chè phải cân đối để hái đi và chừa lại, đảm bảo số lứa và độ sinh trưởng của cây. Vì vậy tùy theo mức độ sinh trưởng của cây ở mỗi nương, và yêu cầu chất lượng chè, người làm chè không hái già quá hoặc non quá những búp chè 

Để sản xuất ra một kg chè búp đặc sản người làm chè ở Tân Cương phải trải qua nhiều công đoạn công phu và tỉ mỉ từ khâu chăm bón, thu hái chè, sao chè, vò chè 

Chè sau khi thu hoạch được làm tơi thủ công bằng tay 

Sau đó chè sẽ được cho vào các lò bằng tôn quay để sao khô chè. Theo anh Vân một người làm chè lâu năm, đây là giai đoạn quan trọng nhất quyết định đến hương vị và màu sắc chè khi khô 

Thời gian sao khô thường mất khoảng 20 phút cho 1 mẻ chè từ 1,2kg – 1,5 kg. Sau khi sao khô lá chè trở nên mềm dẻo, phần cuống non bẻ gập lại không gãy. Bề mặt lá chè hơi dính, dùng tay nắm chặt lại rồi buông ra chè không bị rời 

Đối với chè xanh, thiết bị vò thích hợp với nguyên liệu chè tân cương thái nguyên là máy vò đơn có nắp ép. Chè được vò 2 lần, mỗi lần vò từ 15-20 phút, sau mỗi lần vò chè phải được rũ tơi 

Theo những người làm chè lâu năm khi chế biến chè, sự nhạy cảm của các ngón tay mách bảo họ khi nào chè cần tăng nhiệt, khi nào phải rút bớt củi, điều chỉnh lồng sấy, quá lửa chè sẽ khét còn không đủ nhiệt, chè có vị ngái rất khó uống 

Kết thúc quá trình vò, chè xoăn chặt dạng sợi, Chè non loại 1 và chè loại 2 có thời gian vò ngắn hơn chè loại 3, nếu chè non vò lâu sẽ bị nát vụn 

Chè Tân Cương qua các khâu chế biến chờ đóng gói 

Những năm gần đây, để đáp ứng nhu cầu thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm chè Tân Cương được đóng gói theo phương pháp hút chân không để đảm bảo độ sạch gần như tuyệt đối của chè thành phẩm khi đến tay người tiêu dùng.

N Phương/ Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam