Gia đình ông Trần Văn Thiệt (xã Trí Lực, huyện Thới Bình, Cà Mau) có 1,5 ha đất lúa – tôm. Hằng năm, cứ đến mùa mưa gia đình ông lại cải tạo đất để cấy lúa trên diện tích khoảng 1 ha. Sau nhiều năm, đất bị nhiễm mặn nặng nên gặp khó khăn trồng vụ lúa, nuôi tôm cũng thất bát hơn. Để tìm hướng đi mới, vào năm 2018, gia đình ông tham gia Hợp tác xã Dịch vụ - Sản xuất lúa – tôm Trí Lực (HTX Trí Lực).

Cứ vào mùa mưa người dân huyện Thới Bình bắt đầu làm vụ lúa trên đất nuôi tôm

Ông và bà con trong HTX bắt đầu thực hiện theo quy trình trồng lúa hữu cơ để xuất khẩu. Những hộ tham gia phải đảm bảo các tiêu chuẩn khắt khe nhất từ việc cải tạo đất đến xử lý sâu bệnh. Suất vụ mùa họ không được sử dụng bất kỳ loại phân, thuốc hóa học nào. Bà con cũng chuyển từ làm các giống lúa chất lượng thấp sang trồng giống lúa cao sản ST24.

Qua 2 năm thực hiện, vụ lúa nào gia đình ông Thiệt cũng có năng suất cao hơn khoảng 10%. Đặc biệt, sản phẩm lúa đạt tiêu chuẩn xuất khẩu ở bất cứ thị trường nào gia đình ông làm ra được bao tiêu cao hơn giá thị trường 500 đồng/kg; năm tiếp theo là 700 đồng/kg.

Nhờ làm theo quy trình sạch, sử dụng giống lúa cao sản người dân được cả năng suất và giá cả

Năm 2018, HTX Dịch vụ - Sản xuất lúa – tôm Trí Lực thành lập chỉ có 15 thành viên, với khoảng 50 ha đất canh tác. Vụ mùa đầu tiên họ làm lúa hữu cơ chỉ có 25ha đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, người dân đã dần thấy được hiệu quả của mô hình nên đã liên kết cùng thực hiện.

Năm 2019, HTX đã có 117 ha lúa đạt chứng nhận lúa hữu cơ và khoảng 700 ha lúa đạt chứng nhận lúa sạch. Trong năm nay, đã có 540 hộ dân cùng liên kết với HTX thực hiện quy trình trồng lúa hữu cơ. Kế hoạch sẽ có 200 ha được chứng nhận lúa hữu cơ để xuất khẩu sang thị trường Mỹ, EU, Nhật Bản.

Trúng vụ lúa, bà con lại có được môi trường sạch để kết hợp nuôi đa con

Ông Lê Văn Mưa, Giám đốc HTX Trí Lực cho biết, lợi ích của việc trồng lúa hữu cơ, lúa sạch không chỉ dừng lại ở nâng cao năng suất, chất lượng lúa mà còn để có môi trường sạch nuôi tôm. Cũng nhờ trồng được vụ lúa mà các vụ nuôi tôm thuận lợi, người dân trong HTX ngày càng khá giả. Từ đó, nhiều người dân địa phương chủ động liên kết làm lúa hữu cơ, lúa sạch để cùng vươn lên.

Không chỉ HTX Trí Lực ngày càng mở rộng làm lúa theo quy trình sạch, hữu cơ mà trên địa bàn huyện Thới Bình nhiều HTX khác cũng liên kết bà con thực hiện. Trên cơ sở đó, vào năm 2019, Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học – Công nghệ) đã công nhận nhãn hiệu chứng nhận "Lúa sạch Thới Bình" cho huyện.

Mô hình lúa - tôm làm theo hướng sạch giúp người dân tăng thu nhập

Năm nay huyện Thới Bình triển khai thực hiện 800 ha trong tổng số khoảng 20.000 lúa – tôm theo quy trình lúa hữu cơ. Còn kế hoạch đến năm 2025, huyện sẽ có khoảng 5.000 trong tổng số khoảng 21.000 ha lúa sạch đạt chứng nhận hữu cơ.

Hiện ngành chức năng huyện Thới Bình cũng đang thực hiện kế hoạch phát triển vùng nguyên liệu lúa sạch kết hợp làm du lịch sinh thái để phát huy thế mạnh của địa phương.

Ông Nguyễn Hoàng Lâm, Trưởng phòng Nông nghiệp – Phát triển nông thôn huyện Thới Bình cho biết thêm: "Để giữ được nhãn hiệu Lúa sạch Thới Bình thì chúng tôi đã xây dựng các nghị quyết chuyên đề. Trong đó, có nghị quyết sản xuất lúa hữu cơ, kết hợp du lịch sinh thái cộng đồng. Trước hết, chúng tôi đang tiếp tục kêu gọi các doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm lúa. Thông qua các HTX, sản xuất theo chuỗi đảm bảo cả đầu vào và đầu cho người dân. Về du lịch sinh thái, huyện đang xây dựng các làng du lịch sinh thái để phát triển du lịch trải nghiệm."

Toàn tỉnh Cà Mau hiện có diện tích lúa - tôm khoảng 40.000 ha. Trong đó, tập trung chủ yếu tại huyện Thới Bình. Thời gian qua, các cấp chính quyền địa phương và người dân đã quan tâm để xây dựng nên nhãn hiệu "Lúa sạch Thới Bình".

Trong phát triển mô hình trồng lúa sạch này, người dân địa phương còn kết hợp thả nuôi đa con, với các đối tượng tôm sú, tôm càng, cua,... Thời gian tới, tất cả các đối tượng nuôi trong mô hình này được định hướng nuôi theo tiêu chuẩn sạch để xây dựng "vùng đất sạch", hướng tới phục vụ phát triển du lịch cộng đồng.

Trần Hiếu / VOV ĐBSCL