Văn hóa

Độc đáo Tết So lọc của người Tày, Nùng

22:20 - 20/07/2019
Tết mùng 6 tháng 6 âm lịch hay còn gọi là Tết So lọc của người Tày, Nùng ở xã Ea Wy (huyện Ea H'leo) là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống mà dù cho xa quê đã nhiều năm qua nhưng người dân nơi đây vẫn còn lưu giữ.

Xã Ea Wy, huyện Ea H'leo, tỉnh Đắk Lắk có dân số hơn 13 nghìn người, trong đó người Tày, Nùng chiếm đến 65%. Ngày mùng 6 tháng 6 âm lịch, trong quan niệm truyền thống của người Tày, Nùng nơi đây là một lễ tết gắn với tín ngưỡng nông nghiệp, diễn ra lúc mùa màng vụ trước đã thu hoạch xong xuôi, mùa vụ tiếp theo đã được gieo xuống, lúa đã mọc xanh tươi. Trong ngày Tết này, người dân chuẩn bị lễ vật để cúng thần ruộng, vía trâu… và cầu mong cây trồng phát triển tốt tươi, mùa màng bội thu. Trong bối cảnh ở miền quê mới khi lịch thời vụ đã khác, thay vì canh tác lúa 1 vụ, nông dân canh tác 2 vụ lúa một năm nên ý nghĩa tín ngưỡng của lễ tết cũng có những thay đổi nhất định. Tuy nhiên, những giá trị văn hóa cốt lõi của Tết So lọc vẫn được bảo lưu, truyền lại cho đến nay.

Đến thăm các thôn người Tày trong ngày Tết So lọc sẽ thấy không khí rộn ràng hẳn lên bởi tiếng giã bột làm bún, tiếng làm gà, làm vịt… từ các nhà vọng ra. Bà Hứa Thị Sin (thôn 6A) vừa soạn mâm lễ để cúng tổ tiên trong ngày Tết So lọc vừa kể: Trong ngày này, mọi người trong nhà thường dậy sớm, quét dọn, chỉnh trang nhà cửa, bàn thờ rồi thịt vịt, làm bún. Khi làm bún, thường thì nhiều nhà cùng nhau làm tại một gia đình, vừa tạo không khí vui tươi, vừa giúp nhau làm để được nhanh hơn. Vì làm bún thủ công mất rất nhiều thời gian và công sức, bởi sau khi xay bột về, treo bột cho khô nước, sau đó phải trần qua nước sôi rồi mới giã và ép thành sợi bún. Nhiều gia đình không có thời gian làm thì đi mua ngoài chợ hoặc của các gia đình khác.

Mâm cỗ cúng của người Tày, Nùng trong ngày Tết So lọc không thể thiếu thịt vịt và bún.

Trong quan niệm của người Tày, “so lọc” có nghĩa là xin lộc, xin tổ tiên ban lộc để làm ăn thuận lợi, cây cối tốt tươi, được mùa để cuộc sống đỡ vất vả hơn... Mâm lễ người Tày cúng tổ tiên trong ngày này có vịt, bún là chủ yếu. Để chuẩn bị cho Tết So lọc, người dân đã nuôi vịt từ khoảng tháng 3 âm lịch. Vịt được nuôi trong 3 tháng là thời điểm thịt ngon nhất và được gọi là “pết so lọc” có nghĩa là vịt mùng Sáu. Người Tày - Nùng cho rằng, vịt sống thích nghi với các nguồn nước và cũng chính nguồn nước thuận lợi sẽ giúp cho các loại cây trồng phát triển tốt. Theo phong tục thì vịt phải để cả con bày lên mâm. Khi cúng tổ tiên phải để hương cháy hết 2/3 mới có thể dọn mâm, rồi sau đó đi cúng ở thổ công trong làng... Trong ngày Tết So lọc, người Tày không chuẩn bị đồ ăn, bánh trái linh đình như Tết Nguyên đán, hay Rằm tháng 7, nhưng cũng đủ những món ăn như rượu, thịt vịt, thịt gà, bún, bánh gai, bánh tro...

Bà Nông Thị Vườn ở thôn 6A, xã Ea Wy sửa soạn mâm cỗ cúng thổ công trong làng.

Theo các cụ già ở xã Ea Wy, ngày xưa Tết So lọc có tục cúng tại ruộng. Nếu gặp phải năm có dịch đạo ôn hay sâu bệnh thì lấy máu chó nhuộm lên tiền giấy rồi cắm bờ ruộng để cấm cửa các loại quan ôn quan dịch. Tuy nhiên, ngày nay người ta không ra ruộng nữa mà cúng tại nhà. Đặc biệt, giấy tiền dùng để cúng được các gia đình tự cắt bằng giấy trắng. Phong tục này đến nay vẫn được người Tày, Nùng ở Ea Wy lưu giữ.

Trong ngày Tết So lọc, mọi người không đi làm đồng mà lo công việc thờ cúng, đến thăm thân, giao lưu hàng xóm. Mỗi năm chỉ có một lần, Tết So lọc còn được coi là ngày hội của trẻ thơ, chúng háo hức nhận “nhiệm vụ” chăn trâu, bò. Trước khi thả trâu, bò ra đồng, trẻ con được người lớn chuẩn bị đôi đùi vịt to béo, bánh trái và thêm cặp lồng đựng canh bún. Khi đến bãi chăn thả, nhóm trẻ góp phần ăn chung.

Theo ông Trần Văn Khang, Cán bộ Văn hóa xã Ea Wy, huyện Ea H'leo, tỉnh Đắk Lắk, ngày Tết So lọc 6-6 âm lịch của người Tày, Nùng trên địa bàn xã dù không được chuẩn bị bài bản như trước, nhưng về cơ bản vẫn thể hiện được những mong muốn của người nông dân về mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no hạnh phúc. Ngoài ra thì đây cũng là dịp để con cháu, các thành viên trong gia đình đi học hay đi làm ăn xa trở về sum họp, quây quần bên nhau trong bữa cơm gia đình ấm cúng. Đây cũng chính là một nét đẹp văn hóa đặc trưng của các dân tộc phía Bắc trên mảnh đất Ea Wy.

Khả Lê

Tỉnh thành Đắk Lắk

Đắk Lắk
Nằm ở phía Tây và cuối dãy Trường Sơn, Đắk Lắk là tỉnh trung tâm của khu vực Tây Nguyên.

Điểm đến Đắk Lắk Xem thêm

Vườn quốc gia Yok Đôn
Vườn quốc gia Yok Đôn là một trong những khu rừng đặc dụng lớn nhất Việt Nam, với hệ sinh thái đặc trưng là rừng khộp.
Buôn Cô Thôn
Đến với Buôn Cô Thôn, du khách sẽ được hòa mình vào cuộc sống dân dã đậm chất truyền thống của người dân bản địa.
Thác Dray Nur
Nhắc đến thành phố Buôn Ma Thuột, không thể không nhắc đến những thác nước cao hùng vỹ, một trong số đó là Dray Nur.
Chùa Khải Đoan
Chùa Khải Đoan được xếp vào hàng danh lam cổ tự, là ngôi chùa lớn nhất Buôn Ma Thuột nói riêng và cả Đắk Lắk nói chung.
Nhà đày Buôn Ma Thuột
Nhà đày Buôn Ma Thuột là một trong những nhà tù, nhà đày nổi tiếng tàn ác của đế quốc Pháp ở Đông Dương.
Buôn Ma Thuột
Thành phố Buôn Ma Thuột nằm trong vùng cao nguyên phía Tây của dãy Trường Sơn, là thành phố trực thuộc tỉnh Đắk Lắk.
Nét đẹp thuyền độc mộc
Chẳng phải đi đâu xa, chỉ cần đến hồ Lắk, bạn cũng có thể cảm nhận hết vẻ đẹp nên thơ của những con thuyền độc mộc, và bức tranh...
Bên trong Bảo tàng cà phê độc nhất VN có gì hot?
Bảo tàng thế giới cà phê có lối thiết kế nương theo không gian nhà dài, được cách điệu thành những đường cong đa hình và uyển...
Khám phá buôn du lịch cộng đồng đẹp nhất ở Buôn Ma Thuột
Buôn Ako Dhong tại phường Tân Lợi, TP. Buôn Ma Thuột vừa được chọn làm điểm du lịch cộng đồng có quy mô nhất trên địa bàn Đắk...

Ẩm thực Đắk Lắk Xem thêm

Bún đỏ - món ăn 'gây thương nhớ' ở thủ phủ Ban Mê
Phố núi Ban Mê nổi tiếng là thủ phủ cà phê của Việt Nam. Nơi đây còn có nhiều món ăn đặc sản hấp dẫn. Trong đó, bún đỏ là món ăn...
Top 10 món ngon phải thử khi du lịch Đắk Lắk
Nếu tới Đắk Lắk bạn đừng bỏ qua 10 món ngon đặc sắc dưới đây.
Ẩm thực truyền thống của người Gia Rai
Tại vùng giáp ranh giữa hai tỉnh Đắk Lắk và Gia Lai như huyện Ea Sup, huyện Ea H’Leo, từ đầu thế kỷ XX trở lại đây, người ta đã...
 Đăk Lăk: hướng tới phát triển cà phê đặc sản
Tại lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 7, ngoài quảng bá thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột, xúc tiến đầu tư, quảng bá du lịch,...
Những quán cà phê đậm chất Tây Nguyên ở Buôn Ma Thuột
Có lẽ không ở đâu thưởng thức cà phê lại ngon như ở Buôn Ma Thuột, mảnh đất được coi là thủ phủ của cà phê Việt Nam. Giữa cái...
Độc đáo món “Vêch” của người Êđê ở Đắk Lắk
Từng là món ăn chỉ dành cho giới thượng lưu và người giàu có khi xưa, ngày nay, món “Vêch” của người Êđê ở Đắk Lắk đã trở nên...
Bơ sáp, đặc sản Đắk Lắk
Một chuyến du lịch đến Đắk Lắk sẽ không trọn vẹn nếu bạn không được thưởng thức quả bơ sáp, đặc sản nổi tiếng của phố núi....
Ngon mắt, đã thèm với bún đỏ Buôn Ma Thuột
Ngoài cà phê ngon nức tiếng, Buôn Ma Thuột còn có những món ăn dân giã ngon khó cưỡng. Một trong số đó là bún đỏ.
Bánh ướt Ban Mê Thuột níu chân du khách
Những lát bánh tráng mỏng tang nhưng vẫn dẻo dai, cuốn kèm với dưa leo, xoài, dưa chua, rau thơm và thịt nướng.

Trải nghiệm Đắk Lắk Xem thêm

Đắk Lắk: Các điểm tham quan đậm dấu ấn văn hóa thu hút khách dịp nghỉ lễ Quốc khánh
Nhiều điểm tham quan, du lịch và bảo tàng tư nhân ở Đắk Lắk đang góp phần lan tỏa thông điệp về tình yêu văn hóa, góp phần bảo...
Khám phá Bảo tàng Thế giới cà phê
Bảo tàng Thế giới cà phê là một điểm đến mới đầy hấp dẫn ở Đắk Lắk - thủ phủ cà phê Tây Nguyên. Tới đây, du khách không chỉ có cơ...
Giới trẻ phố núi nô nức check-in tại vườn hoa hướng dương ngoại ô
Những ngày gần đây, vườn hoa hướng dương rộng khoảng 5.000m2 tọa lạc tại thôn 4 (xã Ea Tu, TP.Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) đang là địa...
Đạp xe xuyên rừng Yok Đôn ngắm voi
Vườn Quốc gia Yok Đôn là rừng đặc dụng lớn nhất Việt Nam với diện tích 115.545 ha, nằm ở 2 tỉnh Đắk Nông và Đắk Lắk. Đây là vườn...
Khám phá đôi thác hùng vỹ mang theo chuyện tình thổn thức xứ đại ngàn
Không chỉ là hình ảnh gợi nhớ Tây Nguyên đại ngàn, Dray Sap, Dray Nur - hai ngọn thác hùng vỹ, ngày đêm tung bọt khói trắng xóa...
Đăk Lăk tựa Bali qua ống kính chàng trai Hà Nội
Lên Đăk Lăk theo chỉ dẫn của Hoàng Tuấn Anh, bạn sẽ khám phá nhiều góc sống ảo không thua gì thiên đường nghỉ dưỡng ở...
Âm vang Tây Nguyên
Tại Tây Nguyên, Đắk Lắk là vùng đất có sức quyến rũ mãnh liệt bởi thiên nhiên hoang dã với những nét đẹp nguyên sơ.
Một ngày ở Ban Mê đầy nắng và gió
Để trốn cái nắng nóng gay gắt của Sài Gòn, bọn mình quyết định rất nhanh bắt chuyến xe đêm và đánh một giấc dài.
Trải nghiệm mô hình “Du lịch voi thân thiện”
Đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng đàn voi nhà ở Đắk Lắk bởi phục vụ du lịch quá sức, già cỗi và không còn khả năng sinh sản, mới...

Cẩm nang du lịch Đắk Lắk Xem thêm

Lên Đăk Lăk nghỉ dưỡng dịp giỗ Tổ
Kỳ nghỉ lễ dịp Giỗ tổ Hùng Vương năm nay, nếu chưa biết đi đâu, hãy chọn Đăk Lăk là nơi dừng chân. Cắm trại bên hồ, thưởng thức...
Ghé thăm Bảo tàng Thế giới cà phê
Nhiều người vẫn nghĩ bảo tàng là nơi nhàm chán thì phải thay đổi suy nghĩ khi đến Bảo tàng Thế giới cà phê ở Buôn Ma Thuột, nơi...
Khám phá làng cà phê Trung Nguyên
Hoài cổ, hùng vĩ nhưng lại rất bình yên, làng cà phê Trung Nguyên là thế giới cà phê thu nhỏ với những đặc trưng riêng...

Nhà hàng Đắk Lắk Xem thêm

Cà phê thú cưng: Quen mà lạ trên xứ Bazan
Cà phê thú cưng đâu chỉ có ở các thành phố lớn như Sài Gòn, Hà Nội… Vài năm trở lại đây, Đắk Lắk đã xuất hiện những quán cà phê...
Đắk Lắk: Cà phê thú cưng hút khách dịp tết
The Zoo Kafein đang nhận được sự quan tâm của đông đảo những người yêu quý động vật. Trong dịp Tết Kỷ Hợi năm nay, The Zoo Kafein...